បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ជាសំណុំរឿងស្នូលនៅកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៨
ប្រទេសថៃ បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចអស់ហើយ ដើម្បីទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៥ ចាប់ពីថ្ងៃទី០២ ដល់ថ្ងៃទី០៤ខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។ តាមទម្លាប់ មេដឹកនាំនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន និងប្រទេសជាដៃគូផ្សេងទៀត នឹងជួបប្រជុំពិភាក្សាគ្នាលើប្រធានរឿងជាច្រើន។ ប៉ុន្តែក្នុងចំណោមនោះ មានប្រធានរឿងចំនួនពីរដែលលេចធ្លោជាងគេ។ នោះគឺ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មតំបន់ ភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចថ្នាក់តំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ RCEP។
នៅចុងសប្ដាហ៍នេះ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី៣៥ នឹងត្រូវរៀបចំធ្វើនៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ ដោយមានការចូលរួមពីបណ្ដាមេដឹកនាំអាស៊ានទាំង១០ រួមនឹងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសជាដៃគូផ្សេងទៀត ដូចជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីជប៉ុន លោក ស៊ីនហ្សូ អាបេ, ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង លោក មូន ចេអ៊ីន និងលោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រីចិន លី ឃឺឈាំង ជាដើម។ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែស អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងនាយកប្រតិបត្តិមូនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ IMF លោកស្រី Kristalina Georgieva ក៏ទំនងជានឹងលេចមុខចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកនេះដែរ។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ថ្នាក់ដឹកនាំនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានបានជួបប្រជុំគ្នាលើប្រធានរឿងជាច្រើន ដើម្បីវាយតម្លៃនិងកំណត់បទដ្ឋានតំបន់ ដើម្បីឲ្យប្រទេសជាសមាជិករួមរស់ជាមួយគ្នាប្រកបដោយភាពស៊ីចង្វាន់ និងកាន់តែចុះសម្រុង។ ប៉ុន្តែប្រធានរឿងពីរសំខាន់ ដែលជាតួឯកនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកនេះ ទំនងជាចៀសមិនផុតពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មតំបន់ ភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចថ្នាក់តំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ RCEP ឡើយ។
ដំបូងនិយាយពីបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បើទោះបីជានៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងហាក់ដូចជាស្ងប់ស្ងាត់បន្តិចក៏ដោយ ប៉ុន្តែវានៅតែជាប្រធានបទសំខាន់សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។ នៅកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៤ ក្នុងទីក្រុងបាងកក នាខែមិថុនាកន្លងទៅ មេដឹកនាំនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន បានធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម ដោយប្ដេជ្ញារក្សាស្ថិរភាពនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យតំបន់ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ មានសន្តិភាព ចៀសផុតពីអំពើហិង្សា។ ដើម្បីឲ្យការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះសម្រេចទៅបាន អ្នកជំនាញផ្នែកកិច្ចការអាស៊ានយល់ឃើញថា គឺទាល់តែអាស៊ាននិងចិនបញ្ចប់ការងាររៀបចំក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង CoC នេះជាមុនសិន។ ក្រមប្រតិបត្តិ CoC ដែលត្រូវបានផ្ដួចផ្ដើមរៀបចំនៅឆ្នាំ២០១២ គឺជាឯកសារដ៏សំខាន់ កំណត់ពីយន្តការនិងនីតិវិធីក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅនេះ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាននិងចិន បានបញ្ចប់ការពិនិត្យពិភាក្សាជុំទី១ នៃសេចក្ដីព្រាងក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ សម្រាប់ប្រមុខការទូតចិន លោក វ៉ាង យី នេះគឺជាការវិវត្តដ៏ធំសម្រាប់អាស៊ាននិងចិន ហើយលោកសង្ឃឹមថានឹងអាចបញ្ចប់ក្រមប្រតិបត្តិ CoC យ៉ាងយូរត្រឹមឆ្នាំ២០២១ខាងមុខ។
ក្រៅពីបញ្ហាដែនសមុទ្រ ការសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីថ្នាក់តំបន់ RCEP ក៏ជាប្រធានបទសំខាន់មួយទៀតដែរសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន ជាពិសេសនៅក្នុងពេលដែលចិននិងអាមេរិកកំពុងប្រឈមមុខដាក់គ្នាក្នុងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម។
កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចតំបន់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហៅកាត់ថា RCEP ត្រូវបានស្នើឡើងដំបូងនៅឆ្នាំ២០១២ នាទីក្រុងភ្នំពេញ ដោយមានប្រទេសជាសមាជិកចំនួន១៦ រួមមានប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ និងដៃគូសន្ទនាចំនួន៦ផ្សេងទៀត គឺ ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឥណ្ឌា អូស្ត្រាលី និងណូវែលសេឡង់។ ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំ២០១២នោះ កិច្ចព្រមព្រៀង RCEP នេះ មិនសូវទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ឡើយ ដោយសារតែអាមេរិកបានដឹកនាំធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មអន្ដរប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលធំជាងនេះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បន្ទាប់ពីអាមេរិកសម្រេចដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងអន្ដរប៉ាស៊ីហ្វិក ចិនបានឆក់ឱកាសប្រមូលបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាននិងប្រទេសក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀតឲ្យចូលរួមជាមួយខ្លួន នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP។ ចិនរំពឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀង RCEP នឹងលេចចេញជារូបរាងនៅចុងឆ្នាំ២០១៩នេះ។
ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ សម្រេចបានមែននោះ វានឹងក្លាយទៅជាទីផ្សារដ៏ធំ ដែលមានប្រជាជនរហូតដល់ទៅ៣ពាន់៥រយលាននាក់ឯណោះ។ ហើយស្ថិតក្នុងបរិបទសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអាមេរិក គេប្រមើលឃើញថា ក្រុមប្រទេសអាស៊ានអាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើន បើមានកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP។ មានប្រយោជន៍ព្រោះថា សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអាមេរិក អាចបង្ខំឲ្យក្រុមហ៊ុនអន្ដរជាតិ ងាកមកបង្កើតរោងចក្រនៅតាមបណ្ដាប្រទេសផ្សេងទៀត ក្រៅពីចិន ដើម្បីចៀសផុតពីទណ្ឌកម្មអាមេរិក។ ដូច្នេះ ប្រទេសអាស៊ាន អាចក្លាយទៅជាគោលដៅថ្មីសម្រាប់ប្រទេសទាំងនោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ដើម្បីឲ្យវិនិយោគិនចូលមកដាក់ទុនវិនិយោគក្នុងតំបន់ខ្លួន អាស៊ានត្រូវត្រៀមខ្លួន ត្រៀមហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ វត្ថុធាតុដើម ហើយត្រូវមាននិតិវិធីច្បាប់គ្រប់គ្រាន់និងត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធានាដល់អ្នកវិនិយោគដែរ។ នេះជាការប្រឈមមួយសម្រាប់អាស៊ាន។
ការប្រឈមក៏មានដែរចំពោះប្រទេសជាសមាជិកនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP នេះ។ សូមកុំភ្លេចថា ក្រៅពីប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន កិច្ចព្រមព្រៀង RCEP មានសមាជិកចំនួន៦ផ្សេងទៀត ក្នុងនោះមានពីរជាប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់ គឺឥណ្ឌា និងចិន។ ចិនជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចពឹងលើការផលិត ខណៈឥណ្ឌាមានសេដ្ឋកិច្ចពឹងលើសេវា។ ការស្វែងរកការឯកភាពរវាងប្រទេសធំពីរ ដែលផ្អែកលើចរន្តសេដ្ឋកិច្ចផ្ទុយពីគ្នាដូច្នេះ ច្បាស់ណាស់ថា វាមិនមែនជារឿងងាយស្រួលពេកទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ