ក្រោយដណ្តើមកាន់កាប់រដ្ឋសភា តើគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចធ្វើអ្វីលោកដូណាល់ ត្រាំបាន?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៥
ពីរឆ្នាំក្រោយពីលោកដូណាល់ ត្រាំ បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតី គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាបក្សប្រឆាំង បានឈ្នះឆ្នោត ដណ្តើមកាន់កាប់សំឡេងភាគច្រើននៅរដ្ឋសភា នៅក្នុងការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិ កាលពីថ្ងៃអង្គារ។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណួរចោទឡើងថា តាមរយៈសំឡេងភាគច្រើននៅរដ្ឋសភានេះ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចមានអំណាចធ្វើអ្វីបាន នៅក្នុងពេលដែលសំឡេងភាគច្រើននៅឯព្រឹទ្ធសភានៅតែបន្តស្ថិតក្នុងដៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋដដែល?
នៅអាមេរិក អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិស្ថិតនៅក្នុងដៃសភាទាំងពីរ គឺរដ្ឋសភា (សភាតំណាង) និងព្រឹទ្ធសភា។ ដូច្នេះ កាន់កាប់សំឡេងភាគច្រើនតែនៅក្នុងរដ្ឋសភាមួយ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនឹងមិនអាចអនុម័តច្បាប់អ្វីបាននោះទេ ប្រសិនបើគ្មានការអនុម័តយល់ព្រមពីសំណាក់ព្រឹទ្ធសភា ដែលសំឡេងភាគច្រើននៅតែបន្តស្ថិតក្នុងដៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។
លើសពីនេះទៅទៀត អំណាចខ្លះ រួមមានដូចជាការអនុម័តយល់ព្រមលើការតែងតាំងចៅក្រម ការតែងតាំងរដ្ឋមន្រ្តី និងការផ្តល់សច្ចាប័នលើកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ជាដើម គឺជាអំណាចផ្តាច់មុខរបស់ព្រឹទ្ធសភា ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់រដ្ឋសភានោះទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាមិនអាចធ្វើច្បាប់ ហើយមិនអាចរារាំងការតែងតាំងចៅក្រម ឬរដ្ឋមន្រ្តី បានក៏ដោយ តាមរយៈសំឡេងភាគច្រើននៅរដ្ឋសភា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចមានលទ្ធភាព ក្នុងការរាំងខ្ទប់នូវនយោបាយសំខាន់ៗរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ជាងកាលពីក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដែលអំណាចទាំងអស់ ទាំងរដ្ឋាភិបាល ព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភា ស្ថិតនៅក្នុងដៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋតែម្នាក់ឯង។
នយោបាយចម្បងៗរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ រួមមានដូចជា នយោបាយអន្តោប្រវេសន៍ ការកាត់បន្ថយពន្ធដារ គម្រោងវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងគម្រោងសាងសង់ជញ្ជាំង នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនជាប់នឹងប្រទេសម៉ិចស៊ិច ជាដើម គឺសុទ្ធសឹងតែត្រូវការការអនុម័តច្បាប់ពីសភាទាំងពីរ។ ដូច្នេះ បើសិនជាគ្មានការយល់ព្រមពីសមាជិករដ្ឋសភាមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យទេនោះ លោកដូណាល់ ត្រាំ ប្រាកដជានឹងមិនអាចអនុវត្តនូវនយោបាយអស់ទាំងនេះបានទេ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ និងគណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រាកដជាត្រូវបង្ខំចិត្តចរចា និងធ្វើសម្បទានទៅតាមការទាមទាររបស់គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ទើបអាចដាក់ចេញនូវនយោបាយអស់ទាំងនេះបាន។
ក្រៅពីនេះ នៅមានអំណាចដ៏សំខាន់មួយទៀត ដែលរដ្ឋសភាមាន ហើយដែលគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចធ្វើឲ្យលោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវប្រឈមនឹងបញ្ហាឈឺក្បាល នៅក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនៃអាណត្តិទីមួយរបស់លោក គឺអំណាចក្នុងការស៊ើបអង្កេតលើសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ឬលើរឿងអាស្រូវដែលជាប់ទាក់ទងនឹងលោកដូណាល់ ត្រាំ ឬមន្រ្តីរបស់លោក។
បើយើងពិនិត្យមើលទៅលើអ្វីដែលបានកើតឡើង នៅក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ យើងអាចមើលឃើញថា បញ្ហាចម្រូងចម្រាស ដែលរដ្ឋសភាអាចបើកការស៊ើបអង្កេត គឺមានច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីកិច្ចការជំនួញរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលមានការចោទប្រកាន់ពីបទគេចពន្ធ ការបដិសេធរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងការបង្ហាញជាសាធារណៈនូវលិខិតប្រកាសពន្ធរបស់លោក ហើយកាន់តែពិសេសជាងគេ គឺការសង្ស័យជុំវិញទំនាក់ទំនង រវាងលោកដូណាល់ ត្រាំ និងរុស្ស៊ី។
សំណុំរឿងរុស្ស៊ីនេះកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតដោយរដ្ឋអាជ្ញាពិសេស ក៏ប៉ុន្តែ គណៈកម្មការនៃរដ្ឋសភាក៏អាចបើកការស៊ើបអង្កេតព្រមគ្នានឹងការស៊ើបអង្កេតរបស់រដ្ឋអាជ្ញាពិសេសនេះបានផងដែរ។ នៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតនេះ គណៈកម្មការរដ្ឋសភាមានអំណាចចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យសាក្សី ឬជនពាក់ព័ន្ធណាមួយប្រគល់នូវឯកសារ ឬចូលខ្លួនមកឆ្លើយបំភ្លឺ នៅក្នុងសវនាការ ហើយសវនាការនេះអាចបើកធ្វើជាសាធារណៈ។
លើសពីនេះទៅទៀត រដ្ឋសភាមានតួនាទីដ៏សំខាន់ នៅក្នុងការកំណត់អំពីចំណាត់ការ ទៅលើលទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេតរបស់រដ្ឋអាជ្ញាពិសេស។ ទាក់ទងនឹងចំណុចនេះ យើងឃើញថា មាននីតិវិធីដ៏សំខាន់មួយ ដែលគេតែងតែលើកយកមកនិយាយជារឿយៗ គឺនីតិវិធីបោះឆ្នោតទម្លាក់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ពីតំណែង។ នីតិវិធីនេះ (ដែលគេហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា Impeachment) គឺត្រូវផ្តើមចេញពីរដ្ឋសភា ហើយទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតអនុម័តតែក្នុងសំឡេងភាគច្រើនធម្មតាតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺ សមាជិករដ្ឋសភាមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចបោះឆ្នោតអនុម័តតែឯងបាន ដោយមិនចាំបាច់ការគាំទ្រពីសមាជិកមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។
ក្រោយពីទទួលបាននូវការអនុម័តពីរដ្ឋសភាហើយ នីតិវិធីនៃការដកតំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវឆ្លងកាត់ព្រឹទ្ធសភាមួយទៀត ក៏ប៉ុន្តែ នីតិវិធីនៅក្នុងព្រឹទ្ធសភានេះ គឺស្មើនឹងដំណើរការជំនុំជម្រះទោសនៅតុលាការ ដែលមានសវនាការដេញដោល និងការបង្ហាញភស្តុតាង ដោយនៅក្នុងនោះ ប្រធានតុលាការកំពូលដើរតួនាទីជាប្រធានអង្គជំនុំជម្រះ តំណាងរដ្ឋសភាមានតួនាទីជាអយ្យការដឹកនាំការចោទប្រកាន់ ហើយសមាជិកព្រឹទ្ធសភា គឺជាគណៈវិនិច្ឆ័យ។
ជាការពិតណាស់ថា គេត្រូវការចាំបាច់នូវការអនុម័តយល់ព្រមដោយសំឡេង ២ភាគ៣ នៃគណៈវិនិច្ឆ័យ ពោលគឺសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ទើបអាចកំណត់នូវពិរុទ្ធភាព ហើយដកតំណែងប្រធានាធិបតីបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជានៅទីបំផុតទៅ ព្រឹទ្ធសភាមិនអនុម័តយល់ព្រមលើការដកតំណែងក៏ដោយ គ្រាន់តែដំណើរការនៃនីតិវិធីនេះក៏អាចបង្កនូវបញ្ហាឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំងដែរ ដល់លោកដូណាល់ ត្រាំ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ