តើអ្វីទៅជា “ចលនា៤ឧសភា” ដែលចិនកំពុងប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំនៅពេលនេះ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៤១
កាលពីថ្ងៃអង្គារ៣០មេសានេះ ចិនបានប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំ នៃចលនាបាតុកម្មនិស្សិតដ៏ធំមួយ កាលពីឆ្នាំ១៩១៩ ដែលគេច្រើនហៅជាទូទៅថា “ចលនា៤ឧសភា”។ នៅក្នុងឱកាសនោះ លោកស៊ី ជីនពីង ក្រៅពីបានជំរុញឲ្យយុវជនចិនបណ្តុះគំនិតស្នេហាជាតិ ក៏បានធ្វើការលើកសរសើរផងដែរ ចំពោះចលនាបាតុកម្មនិស្សិតកាលពីឆ្នាំ១៩១៩នោះ ដោយលោកបានចាត់ទុកថាជាចលនាបដិវត្តន៍ស្នេហាជាតិដ៏អស្ចារ្យមួយ។ តើ “ចលនា៤ឧសភា”នេះគឺជាអ្វី? ហេតុអ្វីបានជាប្រមុខដឹកនាំចិន ដែលតែងតែរារាំងនិងបង្ក្រាបចលនាបាតុកម្ម បែរជាលើកសរសើរចលនាបាតុកម្ម៤ឧសភានេះ?
ការលើកសរសើរចលនាបាតុកម្មនិស្សិត ដែលចេញពីមាត់ប្រមុខដឹកនាំបក្សកុម្មុយនិស្តចិន គឺពិតជារឿងមួយដ៏ចម្លែក ក៏ប៉ុន្តែ “ចលនា៤ឧសភា” ដែលលោកស៊ី ជីនពីង រំឭកខួប១០០ឆ្នាំនិងលើកសរសើរ កាលពីថ្ងៃអង្គារនេះ គឺជាចលនាបាតុកម្មនិស្សិត ដែលប្រឆាំងនឹងរបបដឹកនាំចិនសម័យមុន ហើយដែលក្រោយមកត្រូវចលនាបដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តចិនផ្តួលរំលំនៅឆ្នាំ១៩៤៩។
កាលពីឆ្នាំ១៩១៩ នៅពេលដែលចលនា៤ឧសភាចាប់ផ្ទុះឡើង ចិនស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំនៃរបប “សាធារណរដ្ឋចិន” ដែលបានកើតឡើង ក្រោយបដិវត្តន៍ផ្តួលរំលំរបបរាជានិយមនៅឆ្នាំ១៩១១។ នៅឆ្នាំ១៩១៩នោះ សង្គ្រាមលោកលើកទី១ទើបនឹងបញ្ចប់ ហើយចិនស្ថិតនៅខាងអ្នកឈ្នះ ពោលគឺ នៅខាងបក្សសម្ព័ន្ធបារាំង អង់គ្លេស និងអាមេរិក។
ចិនចូលជួយប្រទេសបក្សសម្ព័ន្ធខាងលើនេះ នៅឆ្នាំ១៩១៧ ដោយមានលក្ខខណ្ឌមួយថា នៅពេលឈ្នះសង្រ្គាម ដែនដីចិនដែលស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់ដោយអាល្លឺម៉ង់នឹងត្រូវប្រគល់មកឲ្យចិនវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ នៅក្នុងការចរចាលើសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពក្រុងវែរសៃ (Versailles) ផ្នែកខ្លះនៃទឹកដីចិន ដែលជប៉ុនបានដណ្តើមយកពីអាល្លឺម៉ង់មកកាន់កាប់ នៅក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទី១នោះ មិនត្រូវបានប្រគល់មកឲ្យចិនវិញនោះទេ តែបែរជាត្រូវប្រទេសមហាអំណាចសម្រេចទុកឲ្យជប៉ុនបន្តគ្រប់គ្រងដដែលទៅវិញ។
នៅក្នុងបរិបទនៃហើយ ដែលនិស្សិតជាច្រើនពាន់នាក់បាននាំគ្នាចេញធ្វើបាតុកម្ម នៅថ្ងៃទី៤ ខែឧសភាឆ្នាំ១៩១៩ នៅទីលានធានអានមេន ក្នុងក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីតវ៉ានឹងការចែងនៃសន្ធិសញ្ញាក្រុងវែរសៃនេះផង និងតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលចិនផង ដែលពួកគេចាត់ទុកថាជារដ្ឋាភិបាលដែលមានជំហរទន់ជ្រាយ គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន។
នៅប៉ុន្មានថ្ងៃ និងប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយៗមកទៀត ចលនាបាតុកម្មនិស្សិតនេះបានរីករាលដាលទៅជាចលនាបាតុកម្ម និងកូដកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ដែលមានលក្ខណៈទូទៅគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន និងគ្រប់ទីកន្លែងនៅទូទាំងប្រទេសចិនទាំងមូល។ ចេញពីចលនា៤ឧសភានេះហើយ ដែលពីរឆ្នាំក្រោយមកទៀត បានបែកចេញទៅបង្កើតជាបក្សកុម្មុយនិស្តចិន នៅឆ្នាំ១៩២១ ដោយស្ថាបនិកពីររូបនៃបក្សកុម្មុយនិស្តចិននេះ គឺជាអតីតមេដឹកនាំចលនា៤ឧសភា។
ជាង២០ឆ្នាំក្រោយមកទៀត នៅក្រោយពេលដែលបក្សកុម្មុយនិស្តចិនទទួលជោគជ័យក្នុងការផ្តួលរំលំរបបសាធារណរដ្ឋចិន នៅឆ្នាំ១៩៤៩ ម៉ៅសេទុងបានលើកឡើងថា ចលនា៤ឧសភា គឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមដ៏សំខាន់មួយនៃចលនាបដិវត្តន៍ប្រឆាំងនឹងចក្រពត្តិបរទេស ក៏ដូចជាប្រឆាំងនឹងរបបសក្តិភូមិនៅក្នុងស្រុក ហើយដែលនាំទៅដល់ជោគជ័យនៃបដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តនៅឆ្នាំ១៩៤៩នេះ។
ក៏ប៉ុន្តែ តាមពិតទៅ ការប្រឆាំងនឹងចក្រពត្តិបរទេសនិងគំនិតសក្តិភូមិចិន ដែលមេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តចិនបានលើកឡើងនេះ គ្រាន់តែជាផ្នែកមួយតែប៉ុណ្ណោះ នៃចលនា៤ឧសភា។ នៅមានចំណុចដ៏សំខាន់មួយទៀត ដែលបក្សកុម្មុយនិស្តចិនតែងតែព្យាយាមបំភ្លេចចោល គឺ នៅក្នុងចលនា៤ឧសភាឆ្នាំ១៩១៩នេះ ក៏មានការទាមទារផងដែរឲ្យចិនចាប់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងធ្វើការបើកចំហខាងសិទ្ធិសេរីភាព និងនយោបាយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត គេសង្កេតឃើញថា នៅពេលដែលលោកស៊ី ជីនពីង ប្រារព្ធខួប១០០ឆ្នាំ និងលើកសរសើរបាតុកម្មនិស្សិតនៅក្នុងចលនា៤ឧសភា ចលនាបាតុកម្មនិស្សិតដ៏សំខាន់មួយទៀតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តចិន តែងតែត្រូវបានបក្សកុម្មុយនិស្តចិនព្យាយាមបំបិទចោលមិនឲ្យនឹកនាដល់។ នោះគឺចលនាបាតុកម្មនៅទីលានធានអានមេន កាលពីឆ្នាំ១៩៨៩ ដែលជាបាតុកម្មទាមទារឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ហើយដែលត្រូវកងកម្លាំងនៃរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងធ្វើការបាញ់បង្រ្កាបបណ្តាលឲ្យបាតុករស្លាប់រាប់រយនាក់បើតាមតួលេខរដ្ឋាភិបាល ឬរហូតដល់ទៅរាប់ពាន់ ឬរាប់ម៉ឺននាក់ បើតាមតួលេខផ្សេងទៀត។
ជាទូទៅ ការរំឭកខួបនៃចលនាបាតុកម្មទាំងពីរនេះបានក្លាយទៅជារឿងដ៏រសើបមួយ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង ដោយសារតែវាមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នាខ្លាំង ពោលគឺវាជាចលនាបាតុកម្មដែលចាប់ផ្តើមឡើងដោយនិស្សិតដូចគ្នា ធ្វើឡើងនៅទីលានធានអានមេនដូចគ្នា ហើយខួបរំឭកហេតុការណ៍ទាំងពីរនេះស្ថិតនៅឃ្លាតពីគ្នាតែមួយខែប៉ុណ្ណោះ គឺមួយនៅថ្ងៃ៤ឧសភា ហើយមួយទៀតនៅថ្ងៃ៤មិថុនា ក៏ប៉ុន្តែ មួយជាចលនាបាតុកម្មដែលជាចំណុចចាប់ផ្តើមនាំទៅរកបដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្ត ហើយដែលរដ្ឋាភិបាលចង់រំឭក ចំណែកមួយទៀតជាចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងដែលរងការបាញ់បង្រ្កាប ហើយដែលរដ្ឋាភិបាលចង់បំភ្លេចចោលមិនឲ្យនឹកនាដល់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ