នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមលើកឡើងអំពីប្រវត្តិអ្នកប្រាជ្ញដ៏ឆ្នើមមួយរូប ដែលមិនសូវជាត្រូវគេស្គាល់ជាទូទៅ ក៏ប៉ុន្តែ ជាអ្នកដើរតួដ៏សំខាន់បំផុត នៅក្នុងការបង្កើតម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ ដែលយើងប្រើប្រាស់ជាទូទៅរហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន។ អ្នកប្រាជ្ញរូបនេះមានឈ្មោះថា អាឡាន់ ធួរីង (Alan Turing)។
ជាទូទៅ កាលណានិយាយពីម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ គេច្រើនតែនាំគ្នាគិតភ្លាមទៅដល់លោកប៊ីល ហ្គេត (Bill Gates) ឬក៏លោកស្ទីវ ចប (Steve Jobs)។ ក៏ប៉ុន្តែ តាមពិតទៅ ប្រវត្តិនៃម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័របានចាប់កំណើតឡើងតាំងពីមុនសម័យកាលលោកប៊ីល ហ្គេត និងលោកស្ទីវ ចប ទៅទៀត ហើយអ្នកដែលបានដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការបង្កើតទ្រឹស្តី ដែលនាំទៅដល់ការបង្កើតម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ ហើយដែលពេលខ្លះត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជា “បិតានៃវិទ្យាសាស្រ្តកុំព្យូទ័រសម័យទំនើប" គឺអ្នកប្រាជ្ញខាងគណិតវិទ្យាអង់គ្លេស អាឡាន់ ធួរីង។
អាឡាន់ ធួរីង កើតនៅថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩១២ នៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ប្រទេសអង់គ្លេស គឺកើតតែ២ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ មុនពេលដែលអង់គ្លេស ក៏ដូចជាប្រទេសផ្សេងទៀតត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី១ (១៩១៤-១៩១៨)។
តាំងពីក្មេងមក អាឡាន់ ធួរីង គឺជាក្មេងឆ្លាត ហើយគ្រូនៅសាលាក៏ចាប់អារម្មណ៍ដែរពីភាពឆ្លាតវៃខុសពីធម្មតារបស់អាឡាន់ ធួរីង ក៏ប៉ុន្តែ គ្រូមិនសូវជាយកចិត្តទុកដាក់ ដោយសារតែភាពឆ្លាតវៃរបស់អាឡាន់ ធួរីង គឺនៅក្នុងផ្នែកគណិតវិទ្យា ចំណែកឯសាលាដែល អាឡាន់ ធួរីង រៀននៅពេលនោះ មានកម្មវិធីសិក្សាផ្តោតលើផ្នែកសង្គម និងទស្សនវិជ្ជា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អាឡាន់ ធួរីងនៅតែបន្តផ្តោតអារម្មណ៍ខ្លាំងលើការសិក្សាខាងគណិតវិទ្យា និងវិទ្យាសាស្រ្តជាទូទៅ រហូតបានប្រឡងជាប់ចូលរៀននៅឯសកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីល្បាញមួយនៅអង់គ្លេស គឺសកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ិច (King’s College, University of Cambridge)។
នៅខេមប្រ៊ិចនោះ អាឡាន់ ធួរីងបានរៀនជាប់ជានិស្សិតឆ្នើមលំដាប់ទី១ខាងគណិតវិទ្យា រហូតត្រូវបានសកលវិទ្យាល័យជ្រើសរើសឲ្យធ្វើជាអ្នកស្រាវជ្រាវខាងគណិតវិទ្យា នៅឆ្នាំ១៩៣៥ ដោយពេលនោះ អាឡាន់ ធួរីង ទើបនឹងមានវ័យ ២២ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងការងារជាអ្នកស្រាវជ្រាវខាងគណិតវិទ្យា នៅសកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ិចនោះហើយ ដែលអាឡាន់ ធួរីង បានសរសេរ និងចុះផ្សាយនូវឯកសារដ៏សំខាន់មួយ អំពីគោលការណ៍នៃការបង្កើតម៉ាស៊ីនមួយប្រភេទ ដែលមានសមត្ថភាពអាចធ្វើការគណនានូវគ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ដែលគេអាចគណនាបាន។ ទ្រឹស្តីនៅក្នុងឯកសារនេះហើយ ដែលក្រោយមកបានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ នៃវិទ្យាសាស្រ្តកុំព្យូទ័រសម័យទំនើប ហើយដែលត្រូវគេចាត់ទុកថាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះមួយផងដែរ នៃបញ្ញាសប្បនិមិត្ត (Intelligence artificielle/Artificial Intelligence)។
ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា នៅពេលនោះ គោលការណ៍របស់ អាឡាន់ ធួរីង គឺមានត្រឹមតែជាទ្រឹស្តីនៅលើក្រដាសតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនទាន់មានការបង្កើតចេញជាម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រជាក់ស្តែង ទៅតាមទ្រឹស្តីនេះនៅឡើយទេ។
នៅឆ្នាំ១៩៣៦ អាឡាន់ ធួរីង បានចាកចេញពីអង់គ្លេស ទៅបន្តការសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតខាងគណិតវិទ្យា នៅឯសកលវិទ្យាល័យដ៏ល្បីល្បាញមួយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺសកលវិទ្យាល័យព្រីនស្តុន (Princeton University)។ នៅក្នុងអំឡុងពេលដែល អាឡាន់ ធួរីង រៀនថ្នាក់បណ្ឌិតនោះ អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ ដែលរត់ចេញពីអាល្លឺម៉ង់ណាស៊ី មកធ្វើជាជនភៀសខ្លួននៅអាមេរិក ក៏ជាសាស្រ្តាចារ្យ និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវ នៅសកលវិទ្យាល័យព្រីនស្តុននោះដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ អាឡាន់ ធួរីង មិនបានរៀន ឬធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាមួយនឹងអាញ់ស្តាញ់នោះទេ ដោយសារតែស្ថិតនៅក្នុងផ្នែកផ្សេងគ្នា គឺអាឡាន់ ធួរីង រៀនខាងគណិតវិទ្យា ចំណែកអាញ់ស្តាញ់ បង្រៀនខាងរូបវិទ្យា។
នៅឯសកលវិទ្យាល័យព្រីនស្តុន អាឡាន់ ធួរីង បានចំណាយពេលត្រឹមតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ក៏បានសរសេរនិក្ខេបបទចប់ ហើយទទួលសញ្ញាបត្រថ្នាក់បណ្ឌិតខាងគណិតវិទ្យា នៅឆ្នាំ១៩៣៨។ នៅពេលនោះ អាឡាន់ ធួរីង នៅក្នុងវ័យត្រឹម ២៦ឆ្នាំ ត្រូវបានសាស្រ្តាចារ្យនៅព្រីនស្តុនស្នើឲ្យនៅបន្តធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវថ្នាក់ក្រោយបណ្ឌិត ក៏ប៉ុន្តែ អាឡាន់ ធួរីងបដិសេធ ហើយសម្រេចចិត្តវិលត្រឡប់ទៅធ្វើការនៅឯសកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ិច នៅអង់គ្លេសវិញ។
ត្រឡប់ទៅដល់អង់គ្លេសបានមួយឆ្នាំ សង្រ្គាមលោកលើកទី២ក៏បានផ្ទុះឡើង ហើយអាឡាន់ ធួរីង ក៏ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសជ្រើសរើសឲ្យចូលបម្រើការនៅក្នុងការិយាល័យពិសេសមួយ ដែលមានភារកិច្ចសិក្សាស្រាវជ្រាវ ស្វែងរកវិធីបំបែកកូតសម្ងាត់ នៅក្នុងសារឆ្លើយឆ្លងគ្នារបស់កងទ័ពអាល្លឺម៉ង់ ដែលជាគូសត្រូវ។
នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ អាល្លឺម៉ង់មានប្រព័ន្ធបញ្ជូនសារដោយប្រើកូតសម្ងាត់ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Enigma” ហើយដែលគេស្គាល់ជាទូទៅថា ជាប្រព័ន្ធបញ្ជូនសារសម្ងាត់ដ៏ស្មុគស្មាញ មិនអាចនឹងបំបែកបាន។
តាមការពិត Enigma ធ្លាប់ត្រូវបានគណិតវិទូប៉ូឡូញបំបែកបានម្តងរួចមកហើយ តាំងពីមុនសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ក៏ប៉ុន្តែ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គណិតវិទូអាល្លឺម៉ង់ចេះតែរកវិធីកែលម្អប្រព័ន្ធសារសម្ងាត់នេះកាន់តែស្មុគស្មាញឡើងពិបាកនឹងបំបែក។ នៅទីបំផុត វិធីបំបែកកូតសម្ងាត់របស់ប៉ូឡូញក៏លែងមានប្រសិទ្ធភាព ដោយសារតែការបំបែកកូតសម្ងាត់នីមួយៗតាមវិធីនេះ គឺត្រូវការពេលវេលាយូរ ហើយនៅក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២ កងទ័ពអាល្លឺម៉ង់បានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរកូតសម្ងាត់ថ្មីជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ដូច្នេះ ទម្រាំតែគេអាចបំបែកកូតសម្ងាត់ចាស់បាន អាល្លឺម៉ង់បានផ្លាស់ប្តូរកូតសម្ងាត់ថ្មីមួយទៀតរួចទៅហើយ។
នៅឆ្នាំ១៩៣៨ នៅពេលចាប់ផ្តើមសិក្សាលើប្រព័ន្ធសារសម្ងាត់ Enigma របស់អាល្លឺម៉ង់ អាឡាន់ ធួរីង មានគំនិតថ្មី ខុសពីអ្វីដែលគេធ្លាប់ធ្វើពីមុនៗ។ ជាជាងចំណាយពេលទៅលើការបំបែកកូតសម្ងាត់ សម្រាប់ថ្ងៃនីមួយៗ អាឡាន់ ធួរីង ផ្តោតការសិក្សាទៅលើការបង្កើតម៉ាស៊ីនមួយ ដែលមានសមត្ថភាពក្នុងការគណនាលឿន ហើយអាចបំបែកគ្រប់កូតសម្ងាត់ទាំងអស់។
នៅឆ្នាំ១៩៤០ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាឡាន់ ធួរីងក៏សម្រេចបានជោគជ័យ រហូតឈានទៅបង្កើតបាននូវម៉ាស៊ីនបំបែកកូតសម្ងាត់ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “The Bombe”។ គិតត្រឹមឆ្នាំ១៩៤២ « The Bombe » អាចអានសារសម្ងាត់របស់អាល្លឺម៉ង់បានប្រមាណជាជិត៤ម៉ឺនសារក្នុងមួយខែៗ ហើយក្រោយមកទៀត ចំនួននេះបានកើនឡើងរហូតដល់ទៅ ៨ម៉ឺន៤ពាន់សារក្នុងមួយខែៗ។
តាមរយៈម៉ាស៊ីនរបស់អាឡាន់ ធួរីង អង់គ្លេស និងប្រទេសជាសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២ អាចដឹងអំពីព័ត៌មានសម្ងាត់ជាច្រើនរបស់អាល្លឺម៉ង់ រាប់ចាប់តាំងពីទីតាំងនាវាមុជទឹកអាល្លឺម៉ង់, ពេលវេលានិងគោលដៅដែលអាល្លឺម៉ង់គ្រោងវាយប្រហារ ព្រមទាំងគម្រោងការណ៍សម្ងាត់ជាច្រើនផ្សេងទៀតរបស់អាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី។
នៅក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំកងទ័ពអង់គ្លេស និងសម្ព័ន្ធមិត្ត គេទទួលស្គាល់ជាទូទៅថា ការបំបែកកូតសម្ងាត់របស់អាល្លឺម៉ង់ គឺជាកត្តាដ៏ចម្បងមួយ ដែលជួយឲ្យកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តយកជ័យជម្នះលើអាល្លឺម៉ង់បានលឿន អាចបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២បានឆាប់ ហើយកាត់បន្ថយចំនួនមនុស្សស្លាប់ដោយសង្រ្គាមបានរហូតដល់ទៅរាប់លាននាក់។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាភ្លាមៗក្រោយការបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ ឧត្តមសេនីយ៍ ដ្វៃ អៃសិនហូវ័រ (Dwight Eisenhower) ដែលជាអគ្គបញ្ជាការកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត និងក្រោយមកក្លាយជាប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានសរសេរលិខិតទៅថ្លែងអំណរគុណដោយផ្ទាល់ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមអាឡាន់ ធួរីង។ អាឡាន់ ធួរីងខ្លួនឯងផ្ទាល់ ក៏បានទទួលនូវមេដាយជាកិត្តិយសដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់មួយផងដែរ ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលនៃចក្រភពអង់គ្លេស៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ