សូចនាករសេដ្ឋកិច្ចដ៏ល្បីល្បាញមួយគឺ “ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស)” ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅ រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីវាស់វែងទំហំនៃទ្រព្យសម្បត្តិ និងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងប្រទេសមួយ។ ប៉ុន្តែ សូចនាករនេះក៏ត្រូវបានមើលឃើញផងដែរថា មានចំណុចខ្សោយច្រើន។ តើអ្វីទៅជា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប?
មានរយៈពេលជិត ៨៤ឆ្នាំ មកហើយ ដែលសូចនាករសេដ្ឋកិច្ចមួយដ៏ល្បីល្បាញបំផុត គឺ “ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស) ” ឬជាភាសាបារាំង “Produit Intérieur Brut - PIB” និងជាភាសាអង់គ្លេស “Gross Domestic Product - GDP” ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសេដ្ឋវិទូ និងស្ថិតិវិទូអាមេរិកម្នាក់ ដែលទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសេដ្ឋកិច្ច នៅឆ្នាំ១៩៧១ គឺលោកសាស្រ្ដាចារ្យ Simon Kuznets។
ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប គឺជាសូចនាករសេដ្ឋកិច្ចមួយ ដែលវាស់វែងអំពី ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាជាតិមួយ ឬជាអ្វីៗដែលត្រូវបានផលិតឡើង ក្នុងប្រទេសមួយ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ។ ដើម្បីធ្វើការគណនា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប គេអាចប្រើប្រាស់ជម្រើសមួយ គឺវាស់តម្លៃបន្ថែម (Values added / valeur ajoutée) នៃអ្វីៗដែលបានផលិត នៅក្នុងប្រទេសមួយ។ យើងអាចកំណត់តម្លៃបន្ថែម ជាពីរប្រភេទ។
ទីមួយគឺ តម្លៃបន្ថែមនៃទំនិញអពាណិជ្ជ (non commercial products / produits non commercials) សំដៅដល់ ទំនិញទាំងឡាយណា ដែលផលិតដោយរដ្ឋបាលមួយ ដូចជា ការបង្រៀនគួរមួយម៉ោង ដោយគ្រួបង្រៀនម្នាក់។ ទីពីរគឺ តម្លៃបន្ថែមនៃទំនិញពាណិជ្ជ (commercial products / produits commercials) សំដៅដល់ ទំនិញទាំងឡាយណា ដែលផលិតដោយ សហគ្រាសឯកជន។ ទំនិញទាំងនេះគឺជា ប្រាក់ចំណូលពីការលក់ ដែលមានតម្លៃស្មើនឹង ថ្លៃទំនិញ គុណនឹងបរិមាណនៃទំនិញលក់ទាំងនោះ ប៉ុន្តែត្រូវដកចេញ ការប្រើប្រាស់អន្តរការី។
ត្រង់នេះ គោលការណ៍ថ្លៃ ត្រូវបានមើលឃើញមាននៅក្នុងតម្លៃបន្ថែម ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងការគណនាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប។ ជាលទ្ធផល គេហៅថា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបចារឹក (Nominal GDP / PIB norminal)។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើ ថ្លៃទំនិញ ចេះតែបន្តកើនឡើង ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ នោះផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនឹងកើនឡើង បើទោះជាបរិមាណផលិតទំនិញមិនបានកើនឡើងក៏ដោយ។
មូលហេតុនេះហើយ ដើម្បីធ្វើការប្រៀបធៀបកម្រិតទ្រព្យសម្បត្តិពីប្រជាជាតិមួយទៅប្រជាជាតិមួយ និងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ គេត្រូវដកចេញ បម្រែបម្រួលថ្លៃ ដើម្បីរកឱ្យឃើញតែការប្រែប្រួល បរិមាណផលិតប៉ុណ្ណោះ។
ដើម្បីធ្វើរឿងនេះបាន គេប្រើប្រាស់ សន្ទស្សន៍ថ្លៃទំនិញប្រើប្រាស់ (Consumer Price Index / Indice des prix à la consummation) វាស់វែងដោយ វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ នៃប្រទេសមួយ។ ដូច្នេះ នៅចុងក្រោយ គេអាចរកឃើញ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបពិត (Real GDP / PIB réel)។ ត្រង់ចំណុចនេះ គេត្រូវចងចាំថា ដើម្បីប្រៀបធៀបកម្រិតនៃភាពមានបាន រវាងប្រទេសខុសគ្នា គេត្រូវបំប្លែង ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ជារូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិរួម គឺដុល្លារអាមេរិក ដោយគិត អំណាចទិញ។ ធ្វើដូច្នេះ វាអនុញ្ញាតឱ្យយើងលុបបំបាត់ភាពខុសគ្នានៃកម្រិតថ្លៃរវាងប្រទេសនីមួយៗ។
បន្ថែមពីលើនេះ គេក៏អាចពិចារណាផងដែរពី ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ (per capita GDP / PIB par habitant)។ សូចនាករនេះអនុញ្ញាតឱ្យយើងមើលកាន់តែលម្អិត ពីភាពមានបានរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ព្រោះថា ប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើន ច្រើនតែមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចធំ តែទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មនុស្សម្នាក់មានទំហំទាប ដូចជាប្រទេស ចិន ឬឥណ្ឌា ធៀបជាមួយប្រទេសជឿនលឿន នៅបស្ចិមលោក។
សរុបជារួម ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅ រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីវាស់វែងទំហំផលិតផល និងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍក្នុងប្រទេសមួយ។ ប៉ុន្តែ សូចនាករនេះត្រូវបានមើលឃើញថា មានចំណុចខ្សោយច្រើន ដែលនេះជាមូលហេតុធ្វើឱ្យ អ្នកប្រាជ្ញសេដ្ឋកិច្ច បន្តបង្កើតសូចនាករផ្សេងៗ តួយ៉ាង សន្ទស្សន៍សុភមង្គលជាតិដុល (Gross National Happiness Index / Indice du bonheur national brut) ដើម្បីវាស់វែង និងបូកបញ្ចូល កត្តាគុណភាពជីវិតក្នុងប្រទេសមួយ។ ជាឧទាហរណ៍ ថាតើមនុស្សម្នាក់ក្នុងសង្គមមួយមាន តុល្យភាពរវាង ការងារ និងសុខភាព ឬយ៉ាងណា។ ទោះជាយ៉ាងណា ល័ក្ខខ័ណ្ឌថ្មីទាំងនេះ មានភាពលំបាកខ្លាំងក្នុងការវាស់វែង ប៉ុន្តែវាអាចផ្តល់ជម្រើសថ្មី នៅពេលគេចង់ពិចារណាអំពី សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសមួយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ