បេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន និងការបង្កើតសហរដ្ឋអាមេរិក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៤២
នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្តរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិរបស់លោក បេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ដោយសូមលើកឡើង អំពីស្នាដៃរបស់លោកទាក់ទងនឹងផ្នែកនយោបាយ ជាពិសេស ទាក់ទងនឹងតួនាទីរបស់លោក ក្នុងចលនាទាមទារឯករាជ្យរបស់អាមេរិកពីចក្រភពអង់គ្លេស។
នៅឆ្នាំ១៧៤៨ ក្រោយពីបានចូលនិវត្តន៍ពីការងារជាថៅកែរោងពុម្ព និងថៅកែកាសែត លោក បេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឲ្យចូលជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាក្រុងហ្វីឡាដែលហ្វីយ៉ា ហើយ ៣ឆ្នាំក្រោយមកទៀត នៅឆ្នាំ១៧៥១ លោកបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកសភាផិនស៊ីលវេញ៉ា។
នៅពេលនោះ អាមេរិកនៅមិនទាន់ជារដ្ឋឯករាជ្យនៅឡើយនោះទេ ហើយផេនស៊ីលវេញ៉ាក៏មិនទាន់ក្លាយជារដ្ឋមួយនៅឡើយដែរ គឺគ្រាន់តែជាដែនដីមួយ ក្នុងចំណោមដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ របស់អង់គ្លេស។ ដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣នេះ សុទ្ធសឹងតែស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋអំណាចរៀងៗខ្លួន ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។
នៅឆ្នាំ១៧៥៦ នៅក្នុងបរិបទនៃជម្លោះដណ្តើមដែនដីគ្នា រវាងដែនដីអាណានិគមអង់គ្លេស និងដែនដីអាណានិគមបារាំង តំណាងមកពីដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣របស់អង់គ្លេស បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំដ៏ធំមួយ (Albany Conference) ដើម្បីជជែកពិភាក្សាគ្នា អំពីយុទ្ធសាស្រ្ត ក្នុងការទប់ទល់ជាមួយនឹងបារាំង។ លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន គឺជាសមាជិកម្នាក់ ក្នុងចំណោមគណៈប្រតិភូ ៤នាក់ តំណាងឲ្យដែនដីផិនស៊ីលវេញ៉ា។
លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីនយល់ឃើញថា បញ្ហាចម្បងបំផុតដែលចោទឡើងនៅពេលនោះ គឺការខ្វះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នា រវាងដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ ទើបធ្វើឲ្យពួកគេមានភាពទន់ខ្សោយ ពិបាកនឹងទប់ទល់ជាមួយបារាំង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាហ្វ្រែងឃ្លីនបានលើកឡើងនូវសំណើមួយ គឺបង្រួបបង្រួមដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ បង្កើតទៅជាសហភាពមួយ ដែលមានរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលរួមគ្នា ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតី ហើយមានសភារួមគ្នា ដែលក្នុងនោះ ដែនដីអាណានិគមនីមួយៗត្រូវមានតំណាងតិច ឬច្រើន អាស្រ័យទៅតាមទំហំនៃដែនដីរបស់ខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណើរបស់លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ត្រូវបានគណៈប្រតិភូមកពីដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ ក៏ដូចជា តំណាងរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបដិសេធចោលមិនទទួលយក។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្វីៗត្រូវប្រែប្រួល នៅក្រោយពេលដែលសង្រ្គាម រវាងអាណានិគមអង់គ្លេស និងអាណានិគមបារាំងត្រូវបញ្ចប់ ហើយជម្លោះថ្មីមួយទៀតបានផ្ទុះឡើង គឺជម្លោះ រវាងដែនដីអាណានិគមអង់គ្លេសទាំង ១៣ នៅអាមេរិក និងរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលនៅទីក្រុងឡុងដ៍។
នៅឆ្នាំ១៧៦៣ សង្រ្គាមរវាង បារាំង និងអង់គ្លេស នៅអាមេរិកខាងជើងត្រូវបិទបញ្ចប់ ដោយបារាំងត្រូវទទួលបរាជ័យ។ អង់គ្លេសវិញ ថ្វីដ្បិតតែទទួលជ័យជម្នះលើបារាំង ហើយដណ្តើមកាន់កាប់ទឹកដីអាណានិគមយ៉ាងច្រើននៅអាមេរិក ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ក៏ទទួលរងនូវការខូចខាតដោយសង្រ្គាមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យអង់គ្លេសស្ទើរតែនឹងត្រូវក្ស័យធន។
ប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរបែបនេះ ចក្រភពអង់គ្លេសក៏បានសម្រេចដំឡើងពន្ធអាករ លើប្រជាជន ដែលរស់នៅលើទឹកដីអាណានិគម នៅអាមេរិកខាងជើង។ ចក្រភពអង់គ្លេសយល់ថា ប្រជាជននៅដែនដីអាណានិគមអាមេរិកខាងជើងត្រូវតែចូលរួមវិភាគទានច្រើន នៅក្នុងវិស័យការពារជាតិអង់គ្លេស ពីព្រោះពួកគេទទួលបានការការពារពីសំណាក់ទាហានអង់គ្លេស។
នៅពេលនោះ គឺលោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ដែលបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងការតស៊ូមតិ នៅចំពោះមុខសភាអង់គ្លេស នៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ដើម្បីព្យាយាមជួយការពារដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣។ លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីនបានព្យាយាមពន្យល់សភាអង់គ្លេសថា ដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ ក៏បានចំណាយយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ផងដែរ នៅក្នុងសង្រ្គាមជាមួយបារាំង គឺចំណាយទាំងលុយ និងទាំងអាយុជីវិតទាហាន។ កាន់តែសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីនបានលើកឡើងថា វាជារឿងដែលមិនសមហេតុផល ហើយមិនស្របច្បាប់ដែលសភាអង់គ្លេសយកពន្ធទៅលើប្រជាជននៅដែនដីអាណានិគម ក្នុងពេលដែលពួកគេគ្មានសិទ្ធិអ្វីទាំងអស់ ក្នុងការជ្រើសរើសតំណាងនៅក្នុងសភាអង់គ្លេសដូចពលរដ្ឋដទៃទៀត។
ទោះជាយ៉ាងណា ការព្យាយាមរបស់លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ក្នុងការសម្រុះសម្រួលបញ្ចប់ជម្លោះត្រូវទទួលបរាជ័យ ហើយប្រជាជននៅដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ ក៏បាននាំគ្នាងើបឡើងប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរអង់គ្លេស រហូតផ្ទុះជាអំពើហិង្សា និងបង្កើតជាចលនាបដិវត្តន៍ទាមទារឯករាជ្យពីអង់គ្លេស។
នៅពេលនោះហើយ ដែលគម្រោងបង្រួបបង្រួមដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ ជាសហភាពតែមួយ ដែលស្នើឡើងដោយបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ហើយដែលត្រូវគេច្រានចោល កាលពីឆ្នាំ១៧៥៦ ត្រូវបានគេគាស់កកាយយកមកវិញ ហើយនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៧៧៤ តំណាងដែនដីអាណានិគមទាំង ១៣ បានបើកកិច្ចប្រជុំមួយនៅហ្វីឡាដែលហ្វីយ៉ា ដោយបានសម្រេចបង្កើតជាសភារួម ដោយដាក់ឈ្មោះថា “Continental Congress”។
មួយឆ្នាំក្រោយមក នៅឆ្នាំ១៧៧៥ លោក បេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឲ្យធ្វើជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការមួយ ដែលសមាជិក ៥រូប (Roger Sherman, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, John Adams, Robert Livingston) ហើយដែលមានតួនាទីជាអ្នកតាក់តែងសេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យអាមេរិកចេញពីអាណានិគមអង់គ្លេស។ សេចក្តីប្រកាសឯករាជ្យនេះត្រូវបានតាក់តែងចប់ ហើយត្រូវបានសភា Continental Congress អនុម័តជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៧៧៦ (ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកកំណត់យកជាថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិរហូតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃ)។
ភ្លាមៗនោះ ចក្រភពអង់គ្លេសមិនសុខចិត្តទទួលស្គាល់ឯករាជ្យរបស់អាមេរិកនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ ថែមទាំងបានបញ្ជូនកងទ័ពជាច្រើនបន្ថែមទៀតទៅអាមេរិក ដើម្បីបង្រ្កាបចលនាទាមទារឯករាជ្យ។ នៅក្នុងបរិបទនេះហើយ ដែលលោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជូនឲ្យទៅកាន់ទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីធ្វើជាប្រេសិតពិសេសចរចាសុំ ជំនួយពីបារាំង។
នៅបារាំង លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន គឺជាឥស្សរជនដ៏មានប្រជាប្រិយភាពស្រាប់ ជាពិសេស ដោយសារតែស្នាដៃរបស់លោកនៅក្នុងការរកឃើញទ្រឹស្តីខាងអគ្គិសនី។ បូករួមជាមួយនឹងទេពកោសល្យរបស់លោកខាងផ្នែកការទូត លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន បានបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យបារាំងទទួលស្គាល់ឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយព្រមទាំងបានចូលខ្លួនជួយអាមេរិក ក្នុងការធ្វើសង្រ្គាមទល់នឹងចក្រភពអង់គ្លេស នៅឆ្នាំ១៧៧៨។
នៅក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំបន្តបន្ទាប់មកទៀត លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន បានបន្តស្ថិតនៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីបំពេញបេសកកម្មខាងផ្នែកការទូតតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបានបន្តដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងការចរចាសន្ធិសញ្ញាក្រុងប៉ារីស នៅឆ្នាំ១៧៨៣ ដែលជាសន្ធិសញ្ញាបញ្ចប់សង្រ្គាមបដិវត្តន៍អាមេរិក ហើយដែលចក្រភពអង់គ្លេសសុខចិត្តទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវឯករាជ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន បានវិលត្រឡប់ទៅសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ នៅឆ្នាំ១៧៨៥ ហើយបានជាប់ឆ្នោតឡើងកាន់តំណែងជាអភិបាលរដ្ឋផេនស៊ីលវេញ៉ា។ ពីរឆ្នាំក្រោយមកទៀត នៅឆ្នាំ១៧៨៧ សហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីមួយ ហើយឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធមួយឡើង ដែលមានលោកចច វ៉ាស៊ីងតោន ជាប្រធានាធិបតី។
លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីនវិញ មិនមានតំណែងផ្លូវការណាមួយ នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធថ្មីនេះទេ ដោយសារតែពេលនោះ លោកមានវ័យចំណាស់ណាស់ទៅហើយ ចំណែកឯសុខភាពក៏ទ្រុឌទ្រោមខ្លាំងផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាឥស្សរជនដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុត នៅអាមេរិក បន្ទាប់ពីលោកចច វ៉ាស៊ីងតោន។
លោកបេនយ៉ាមីន ហ្វ្រែងឃ្លីន បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ ហើយបាត់មុខពីទីសាធារណៈ រហូតដល់ថ្ងៃដែលលោកទទួលមរណភាព នៅក្នុងគេហដ្ឋានរបស់លោកនៅហ្វីឡាដែលហ្វីយ៉ា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៧៩០ នៅក្នុងវ័យ ៨៤ឆ្នាំ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ