នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្តរៀបរាប់ អំពីប្រវត្តិរបស់លោកថូម៉ាស់ អេឌីសុន (Thomas Edison) តទៅទៀត ដោយសូមលើកឡើង អំពីស្នាដៃសំខាន់ៗរបស់លោក នៅក្នុងវិស័យអគ្គិសនី។
នៅឆ្នាំ១៨៧៦ ឆ្នាំដែលថូម៉ាស់ អេឌីសុន បង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ “មិនឡូផាក” ការវិវឌ្ឍខាងបច្ចេកវិទ្យាដ៏សំខាន់មួយកំពុងកើតមានឡើង នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាមេរិក (ដើមកំណើតស្កុតឡែនដ៍) ឈ្មោះថា អាឡិចសាន់ដ័រ ហ្ក្រាហាម ប៊ែល (Alexander Graham Bell) បានបង្កើតនូវឧបករណ៍ទាក់ទងថ្មីមួយទៀត គឺទូរស័ព្ទ។
ថូម៉ាស់ អេឌីសុន ដែលធ្លាប់បានកែលម្អប្រព័ន្ធផ្ញើសារជាអក្សរតាមទូរលេខ ក៏បានចាប់ផ្តើមងាកមកផ្តោតការសិក្សាលើប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទនេះវិញ ដើម្បីរិះរកវិធីធ្វើឲ្យសំឡេងដែលបញ្ជូនតាមខ្សែទូរស័ព្ទមានគុណភាពកាន់តែល្អជាងមុន។ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត អេឌីសុនពិតជាបានរកឃើញគំនិតថ្មីៗជាច្រើនមែន ដើម្បីកែលម្អគុណភាពសំឡេងតាមទូរស័ព្ទ ជាពិសេស គឺគុណភាពមីក្រូហ្វូនរបស់ទូរស័ព្ទ។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលកាន់តែសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺនៅពេលដែលសិក្សាអំពីសំឡេងនេះ អេឌីសុន បានបែកគំនិតទៅបង្កើតឧបករណ៍ដ៏ថ្មីស្រឡាងមួយទៀតនៅឆ្នាំ១៨៧៧ គឺឧបករណ៍ដែលអាចថតសំឡេងទុក រួចហើយចាក់សំឡេងនេះស្តាប់ឡើងវិញ ដែលនៅពេលនោះ គេឲ្យឈ្មោះថា “ហ្វូណូក្រាហ្វ” (Phonograph)។
គេត្រូវរង់ចាំជាច្រើនឆ្នាំក្រោយមកទៀត ទើបហ្វូណូក្រាហ្វរបស់អេឌីសុន ត្រូវបានកែលម្អ និងផលិតចេញលក់នៅលើទីផ្សារ ឲ្យប្រជាជនអាចប្រើប្រាស់ជាទូទៅបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ការបង្កើតបាននូវហ្វូណូក្រាហ្វ ត្រឹមតែជាគំរូ ដើម្បីដាក់បង្ហាញសាធារណជននោះ ក៏បានធ្វើឲ្យអេឌីសុនក្លាយជាមនុស្សដ៏ល្បីល្បាញបំផុតរួចទៅហើយ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
សារព័ត៌មានល្បីៗរបស់អាមេរិកនៅពេលនោះ បាននាំគ្នាចុះផ្សាយព្រោងព្រាត អំពីការបង្កើតហ្វូណូក្រាហ្វរបស់អេឌីសុន។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ គឺនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៨៧៨ ថូម៉ាស់ អេឌីសុន បានងាកទៅចាប់អារម្មណ៍សិក្សាលើឧបករណ៍អគ្គិសនីផ្សេងមួយទៀត ហើយដែលក្រោយមកបង្កើតបានទៅជាស្នាដៃដ៏សំខាន់មួយ ហើយដែលទំនងជាស្នាដៃដ៏ល្បីល្បាញជាងគេបំផុតរបស់អេឌីសុន និងដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំងជាងគេទៅលើជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជន គឺអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី។
តាមការពិត ថូម៉ាស់ អេឌីសុន មិនមែនជាអ្នកបង្កើតអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីដំបូងគេនោះទេ។ មុនអេឌីសុន គេបានដឹងរួចទៅហើយថា នៅពេលដែលថាមពលអគ្គិសនីឆ្លងកាត់ខ្សែភ្លើងដែលមានរេស៊ីស្តង់ខ្ពស់ វានឹងធ្វើឲ្យខ្សែភ្លើងនេះក្តៅខ្លាំងរហូតប្រែពណ៌ទៅជាក្រហម ឬលឿង ហើយបញ្ចេញជាពន្លឺ។ គំនិតនេះត្រូវបានគេយកទៅកែច្នៃ ដើម្បីបង្កើតជាអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី តាំងពីមុនថូម៉ាស់ អេឌីសុនទៅទៀត ក៏ប៉ុន្តែ អំពូលភ្លើងអស់ទាំងនោះ មិនមានមួយណា ដែលអាចឲ្យគេយកមកប្រើប្រាស់ជាក់ស្តែងបាននោះទេ ដោយសារតែខ្លះមិនសូវភ្លឺច្បាស់ ខ្លះភ្លឺខ្លាំងតែស៊ីភ្លើងខ្លាំងហួសហេតុ ខ្លះទៀតជះពន្លឺខ្លាំងហួសហេតុដែលភ្នែករបស់យើងពិបាកនឹងទ្រាំ ហើយកាន់តែសំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីអស់ទាំងនេះមិនអាចស្ថិតស្ថេរនៅបានយូរអង្វែង ពោលគឺភ្លឺបានតែមួយភ្លែត ក៏ត្រូវដាច់ទៅវិញ។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគិតមកទល់នឹងសម័យកាលថូម៉ាស់ អេឌីសុន ឧបករណ៍បំភ្លឺដែលគេប្រើប្រាស់ជាទូទៅ គឺនៅតែជាចង្កៀងប្រើប្រេង និងចង្កៀងប្រើហ្កាស់។ នៅឆ្នាំ១៨៧៨ ថូម៉ាស់ អេឌីសុន បានកំណត់ក្នុងចិត្តថា លោកនឹងធ្វើយ៉ាងណារកវិធីផលិតឲ្យបាននូវអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី ដែលអាចប្រើប្រាស់ជាទូទៅជំនួសចង្កៀងប្រើប្រេង និងហ្កាស់។
នៅពេលនោះ ថូម៉ាស់ អេឌីសុន និងក្រុមការងារនៅ “មិនឡូផាក” បានផ្តោតការសិក្សា និងធ្វើពិសោធន៍ទៅលើសារធាតុគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីស្វែងរកសារធាតុណាមួយដែលមានរេស៊ីស្តង់ខ្ពស់ ហើយធន់នឹងកម្តៅ អាចភ្លឺបានយូរមិនឆាប់ដាច់ ហើយប្រើអគ្គិសនីដែលមានតង់ស្យុងទាប ត្រឹម ១១០វ៉ុល។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា អេឌីសុនក៏បានធ្វើការសិក្សាផងដែរ ដើម្បីរកវិធីបូមខ្យល់ឲ្យអស់ចេញពីអំពូល ហើយបិទទៅវិញយ៉ាងជាប់មិនឲ្យខ្យល់ជ្រាបចូល ពីព្រោះថា នៅក្នុងខ្យល់ គឺមានអុកស៊ីសែន ហើយអុកស៊ីសែនជាសារធាតុសំខាន់បំផុតមួយ ដែលធ្វើឲ្យ “រេស៊ីស្តង់” អំពូលត្រូវឆេះ។
នៅចុងឆ្នាំ១៨៧៩ អេឌីសុន និងក្រុមការងារបានធ្វើពិសោធន៍ប្រកបដោយជោគជ័យ ទៅលើអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីប្រភេទថ្មីមួយ ដែលភ្លឺបាន ១៣ម៉ោងកន្លះទើបដាច់ ដែលជារយៈពេលមួយយូរ ក៏ប៉ុន្តែ ១៣ម៉ោងកន្លះ ក៏នៅតែតិចនៅឡើយដែរ ដើម្បីអាចយកទៅធ្វើអាជីវកម្មបាន។ អេឌីសុនក៏បានបន្តធ្វើពិសោធន៍រកវិធីកែលម្អវិធីផលិតអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីរបស់លោក រហូតអាចបំភ្លឺបានជាង ៤០ម៉ោង ហើយក្រោយមកទៀតបង្កើនគុណភាពរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ១ពាន់២រយម៉ោង។
នៅក្នុងអំឡុងពេលជាមួយគ្នានោះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តម្នាក់នៅអង់គ្លេស ឈ្មោះថា យ៉ូសែប ស្វែន (Joseph Swan) ក៏បានរកឃើញវិធីផលិតអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីដែលមានគុណភាពប្រហាក់ប្រហែលនឹងអំពូលភ្លើងរបស់អេឌីសុននេះដែរ ហើយដើម្បីបញ្ចៀសវិវាទ អេឌីសុន និងស្វែន បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបង្កើតជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគរួមគ្នាមួយ ដោយដាក់ឈ្មោះថា អេឌីស្វែន (Ediswan) ដើម្បីអាចផលិតនិងធ្វើអាជីវកម្មអំពូលភ្លើងរួមគ្នា នៅក្នុងទីផ្សារអង់គ្លេស។
នៅទីបំផុត ថូម៉ាស់ អេឌីសុន បានសម្រេចគោលដៅដែលចង់បង្កើតអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី ដែលមានប្រសិទ្ធភាព និងតម្លៃសមរម្យល្មមអាចឲ្យប្រជាជនទូទៅប្រើប្រាស់បាន ក៏ប៉ុន្តែ អេឌីសុនក៏មិនបានស្កប់ចិត្តតែត្រឹមនេះដែរ ពីព្រោះថា ដើម្បីឲ្យអំពូលភ្លើងអគ្គិសនីអាចជំនួសចង្កៀងប្រេងនិងហ្កាស់បាន គេត្រូវការជាចាំបាច់នូវប្រព័ន្ធចែកចាយថាមពលអគ្គិសនីដ៏មានប្រសិទ្ធភាពមួយ ដើម្បីនាំថាមពលអគ្គិសនី ពីកន្លែងផលិតទៅដល់ផ្ទះរបស់ប្រជាជន។
ដោយមានការដាក់ទុនវិនិយោគពីលោក ជេភី ម័រហ្គែន (JP Morgan) ដែលជាអ្នកវិនិយោគដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅសម័យកាលនោះ ថូម៉ាស់ អេឌីសុន បានបង្កើតក្រុមហ៊ុនមួយរួចទៅហើយ ដោយដាក់ឈ្មោះថា Edison Electric Light Company ដើម្បីរកស៊ីខាងផលិតអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី។ ក្រោយមក អេឌីសុន ក៏បានបង្កើតក្រុមហ៊ុនថ្មីមួយទៀត គឺក្រុមហ៊ុន Edison Illuminating Company ដែលផ្តោតលើបច្ចេកវិទ្យាផលិត និងចែកចាយថាមពលអគ្គិសនី។
ក្រោយពីបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងធ្វើពិសោធន៍ ហើយរកឃើញវិធីផលិត និងចែកចាយថាមពលអគ្គិសនីដែលមានប្រសិទ្ធភាព អេឌីសុន បានចាប់ផ្តើមសាងសង់ស្ថានីយ៍ផលិតអគ្គិសនីលើកដំបូង នៅទីក្រុងញូយ៉ក ព្រមទាំងបានធ្វើការរាយបណ្តាញចែកចាយថាមពលអគ្គិសនីទៅដល់ផ្ទះរបស់ប្រជាជន ដែលរស់នៅជុំវិញនោះ។
ក៏ប៉ុន្តែ អគ្គិសនីដែលអេឌីសុនផលិតនិងចែកចាយ គឺជាប្រភេទចរន្តជាប់ ឬ Direct Current (DC) ដែលជាប្រភេទចរន្តអគ្គិសនីដែលមិនសូវបង្កឲ្យគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្ស តែមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការចែកចាយតែក្នុងរយៈចម្ងាយជិត ពោលគឺក្នុងរង្វង់តែប្រមាណជា ១ម៉ៃល៍ (១ពាន់៦រយម៉ែត្រពីស្ថានីយ៍ផលិត) តែប៉ុណ្ណោះ។ មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយមក អេឌីសុនត្រូវប្រឈមមុខនឹងគូប្រជែងដ៏ធំ ដែលផលិត និងចែកចាយអគ្គិសនីជាប្រភេទចរន្តឆ្លាស់ ឬ Alternating Current (AC) ដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យារបស់អ្នកជំនាញខាងអគ្គិសនីដ៏ល្បីឈ្មោះមួយរូបទៀតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត គឺ នីកូឡា តេសឡា (Nikolas Tesla)។
ដើម្បីយកឈ្នះនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែងគ្នានេះ ថូម៉ាស់ អេឌីសុន បានបើកយុទ្ធនាការទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីវាយប្រហារលើគូប្រជែង ជាពិសេស តាមរយៈការផ្សព្វផ្សាយអំពីគ្រោះថ្នាក់ដែលចរន្តឆ្លាស់អាចបង្កឡើងដល់ជីវិតមនុស្ស ក្នុងគោលដៅធ្វើឲ្យសាធារណជនមានការខ្លាចរអា។ យុទ្ធនាការដែលត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា “War of Currents” (សង្រ្គាមរវាងចរន្តជាប់និងចរន្តឆ្លាស់)។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុតទៅ គឺចរន្តឆ្លាស់របស់នីកូឡា តេសឡា ដែលជាអ្នកទទួលជ័យជម្នះលើចរន្តជាប់របស់ថូម៉ាស់ អេឌីសុន។ បន្តិចម្តងៗ ឥទ្ធិពលរបស់អេឌីសុន នៅក្នុងវិស័យផលិតនិងចែកចាយថាមពលអគ្គិសនីចេះតែថមថយទៅៗ រហូតត្រូវបង្ខំចិត្តលក់ក្រុមហ៊ុនរបស់លោក គឺក្រុមហ៊ុន Edison Genral Electric Company ដោយច្របាច់បញ្ចូលគ្នាជាមួយក្រុមហ៊ុនជាគូប្រជែង ដែលផលិតនិងចែកចាយចរន្តឆ្លាស់ រួចហើយប្តូរឈ្មោះទៅជាក្រុមហ៊ុន General Electric ដែលនៅបន្តមានដំណើរការជាក្រុមហ៊ុនដ៏ធំខ្នាតអន្តរជាតិរហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន។
ក្រោយពីទទួលបរាជ័យក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងចរន្តឆ្លាស់ អេឌីសុន ក៏លែងរវីរវល់នឹងរឿងអំពូលភ្លើងអគ្គិសនី និងការផលិតនិងចែកចាយថាមពលអគ្គិសនីតទៅទៀត ដោយងាកទៅផ្តោតការសិក្សាទៅលើបច្ចេកវិទ្យាផ្សេង ហើយបង្កើតបាននូវស្នាដៃជាច្រើនទៀត ជាពិសេស គឺការបង្កើតឧបករណ៍ថតរូបមានចលនា ដែលជាចំណុចចាប់ផ្តើមដ៏សំខាន់មួយ នៅក្នុងវិស័យភាពយន្ត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ