តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិសុំឲ្យចាប់ប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ក្នុងឱកាសជំនួបកំពូលសហភាពអាហ្វ្រិក
នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ១៤ មិថុនានេះ គឺជាថ្ងៃចាប់ផ្តើម បើកកិច្ចប្រជុំកំពូលរបស់ប្រទេសសមាជិកសហភាពអាហ្វ្រិក ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងទីក្រុង ចូហាណេសប៊ួក ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ស្របពេលដែលគេកំពុងតែ តាមដានចាំមើលលទ្ធផលនៃការប្រជុំ ដែលនឹងលើកឡើង ពីបញ្ហាជាច្រើន នៅក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក តួយ៉ាងដូចជាវិបត្តិនៅនីហ្សេរីយ៉ា រឺនៅប៊ូរុនឌី ជាដើម ជំនួបកំពូលនេះ ត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍ ដោយសារ តែតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរអាហ្រ្វិកខាងត្បូង ធ្វើការចាប់ខ្លួន លោកប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ អូម៉ា អាល់ បេឆៀរ ទៅតាមដីកាចាប់ខ្លួន ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១៨
សហភាពអាហ្វ្រិក ប្រឈមមុខនឹងវបត្តិច្រើនរាប់មិនអស់នៅអាហ្វ្រិក៖
ដូចយើងដឹងស្រាប់ហើយថា វិបត្តិនយោបាយរ៉ាំរ៉ៃ ការសម្លាប់រង្គាល អំពើហិង្សាប្រកាន់ពូជសាសន៍ ព្រមទាំងក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម គឺសុទ្ធសឹងតែជាប្រធានបទ ដែលប្រមុខថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសនៅអាហ្រិកទាំងអស់ លើកយកមកពិភាក្សាគ្នា ក្នុងឱកាសនេះ។ ប៉ុន្តែចំណុចស្នូលនៃការពិភាក្សា ត្រូវបានគេផ្តោតសំខាន់ទៅលើតួនាទី និងស្វ័យភាពរបស់ស្ត្រីនៅអាហ្រ្វិក។
ស្ត្រីអាហ្រ្វិក បានរងនូវអំពើហិង្សា និងការរំលោភបំពាន គ្រប់រូបភាពទាំងអស់។ ប៉ុន្តែធាតុពិត ស្រ្តីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងការផ្លាស់ប្តូ និងការអភិវឌ្ឍន៍ ព្រោះស្រ្តី ជាម្តាយ ដែលមានភារកិច្ចចិញ្ចឹម អប់រំកូន ទុកដាក់ និងទំនុកបំរុងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ។ ទ្វីបអាហ្រ្វិកដែលក្រីក្រ ជាងគេ រំពឹង ស្ទើរតែទាំងស្រុង ទៅលើការងារ និងការខិតខំរបស់មនុស្សស្រី។ ដូច្នេះ ការអភិវឌ្ឍន៍ ត្រូវតែចាប់ផ្តើមចេញពីស្ត្រី។
ក្រៅពីបញ្ហានេះ ជំនួបកំពូលសហភាពអាហ្វ្រិក នឹងលើកឡើង អំពីអំពើហិង្សាប្រកាន់ពូជសាសន៍ ដែលបានរីកធំឡើងនៅប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងត្បូង។ បន្ទាប់មកទៀត គឺមានបញ្ហាប្រទេសប៊ូរុនឌី ដែលកំពុងតែជាប់គាំងនយោបាយ ដោយសារតែប្រជាជនធ្វើ បាតុកម្ម ប្រឆាំងនឹងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតសាជាថ្មីម្តងទៀត របស់ប្រធានាធិបតីប្រទេសនេះ ដែលប្រជាជនចាត់ទុកថា ជាមេដឹកនាំផ្តាច់ការ និងពុករលួយ។ វិបតិ្តនៅលីប៊ី ស្តីពីការគម្រាមកំហែងរបស់ក្រុមអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម ក៏នឹងត្រូវលើកយកមកនិយាយដែរ។ យើងឃើញថា បញ្ហាមានច្រើន ប៉ុន្តែរយៈពេលនៃការជួបប្រជុំគ្នា គឺមានតែពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះ គ្មាននរណាជឿថា កិច្ចប្រជុំនេះ នឹងបិទបញ្ចប់ទៅ ជាមួយនឹងលទ្ធផលជាដុំកំភួននោះទេ។
ដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធីបតីស៊ូដង់ របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ៖
បើតាមការរាយការណ៍របស់ទូរទស្សន៍អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ថា លោក អូម៉ា អាល់ បេឆៀរ ប្រធានាធិបតី ស៊ូដង់បានធ្វើដំណើរ ទៅដល់ក្រុងចូហាណេសប៊ួកហើយ ដើម្បីមកចូលរួមជំនួបកំពូលនេះ ប៉ុន្តែ ខាងអាជ្ញាធរអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានបដិសេធ មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយប្រាប់ថា លោកប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ ពិតជាមានវត្តមាននៅ ក្នុងពេលបើកការប្រជុំនេះ រឺក៏អត់នោះទេ។
លោក អូម៉ា អាល់ បេឆៀរ ប្រធានាធិបតី ស៊ូដង់នេះ ត្រូវបានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួន ពីរលើករួចមកហើយ ដែលលើកទីមួយគឺនៅឆ្នាំ២០០៩ ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងអំពើប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ហើយលើកទីពីរនៅឆ្នាំ២០១០ គឺពីបទប្រល័យពូជសាសន៍។ តាមពិត តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មិនបានចោទតែគាត់ម្នាក់ទេ នៅមានថ្នាក់ដឹកនាំ ស៊ូដង់ពីរនាក់ទៀត ដែលតុលាការបានចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួនដែរ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់ចាប់បានទេ។
មនុស្សទាំងបីនាក់នេះ ត្រូវបានតុលាការចោទ ថាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ លើអំពើហិង្សា រំលោពសេពសន្ទវៈ និងសម្លាប់រង្គាល លើប្រជាជនស្លូតត្រង់ ជាង៣សែននាក់ នៅក្នុងកំឡុងពេលមានសង្រ្គាមស៊ីវីល នៅតំបន់ដាកហ្វួរ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣មក។ ប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ ដែលមានអាយុ៧១ឆ្នាំនេះ មិនត្រឹមតែមិនញញើតនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះទេ គឺថែមទាំងបន្តកាន់អំណាច រហូតដល់សព្វថ្ងៃទៀត បើគិតទៅវា២៥ឆ្នាំមកហើយ។
ដីកាតុលាការ មិនត្រូវបានប្រទេសសមាជិកគោរព៖
វាមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលដីការបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មិនត្រូវបានគេអនុវត្ត។ ចំណុចសំខាន់គឺថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មិនមានអំណាចនគរបាល ទៅដើរចាប់ជនជាប់ចោទដោយខ្លួនឯងទេ។ តុលាការ មានអំណាចត្រឹមតែស្នើរឲ្យប្រទេសសមាជិកទាំងអស់ អនុវត្តទៅតាមដីកាចាប់ខ្លួន។ ប្រទេសសមាជិកនោះ គឺជាប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខាលើលក្ខខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម ស្តីពីការបង្កើតនិងដំណើរការទូទៅ របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។
តាមរយៈលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម គឺថា ប្រទេសសមាជិក ដែលសព្វថ្ងៃមាន១២៣ប្រទេស គឺមានករណីយកិច្ច ធ្វើការសហការជាមួយតុលាការ ដើម្បីសំរួលដល់ការស៊ើបអង្កេត រឺការអនុវត្តន៍សេចក្តីសម្រេចផ្សេងៗ របស់តុលាការនេះ។ ប៉ុន្តែគឺវាឈរទាំងស្រុងទៅលើ ការស្មគ្រ័ចិត្ត របស់ប្រទេសនីមួយៗ។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ជាប្រទេសសមាជិក របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិដែរ ដូចេ្នះ តាមធម្មតាអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ត្រូវតែធ្វើការសហការ ទៅតាមការស្នើរសុំរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។
អាហ្រ្វិកខាងត្បូង ប្រហែលជាមិនអនុវត្តទៅតាមដីកាចាប់ខ្លួនទេ៖
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានធ្វើលិខិត ទៅរដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង តាំងតែពីថ្ងៃទី ២៨ ឧសភាម្លេះ ដើម្បីរំលឹកពីករណីយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់អាហ្រិ្វកខាងត្បូង ក្នុងនាមជាប្រទេសហត្ថលេខីលើលក្ខន្តិកៈទីក្រុងរ៉ូម ហើយបានសំណូមពរថា បើកាលណា ប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ ទៅចូលរួមប្រជុំសហភាពអាហ្វ្រិក នៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូង សូមអាជ្ញាធរប្រទេសនេះ ជួយចាប់ខ្លួន បញ្ជូនមកឲ្យតុលាការផង។
ប៉ុន្តែ មន្រ្តីទូតតំណាងអាហ្វ្រិកខាងត្បូងប្រចាំការ នៅក្រុងឡាអេ បានឆ្លើយទៅវិញថា អាហ្រ្វិកខាងត្បូង ស្ថិតនៅចន្លោះអំរែកពីរ ណាត្រូវគោរពទៅតាមតុលាការ ណាត្រូវធានាសុវត្ថិភាពរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ដែលគេមកចូលរួម ផង។ ចំណុចមួយទៀត ដែលថាគេមិនសង្ឃឹមថា អាហ្វ្រិកធ្វើតាមតុលាការ ព្រោះថា លោកប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ ពិតជាបានដឹងថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានធ្វើលិខិតកាលពីចុងខែឧសភា សុំឲ្យអាហ្វ្រិកខាងត្បូងចាប់ខ្លួនគាត់។ ដូច្នេះបើគាត់ ហ៊ានទៅចូលរួមប្រជុំនៅ អាហ្រិ្វកខាងត្បូង មានន័យថា គាត់បាន ទទួលការធានា ពីអាហ្រ្វិកខាងត្បូងរួចទៅហើយ នឹងមិនមានការចាប់ខ្លួនគាត់ទេ។
ប្រទេសអាហ្វ្រិក ព្រួតដៃគ្នា បង្អាក់ការស្វែងរកយុត្តិធម៌របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ៖
ចំណុចសំខាន់មួយទៀតដែលគួរលើកឡើងដែរ អំពីការលំបាករបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក្នុងការអនុវត្តដីកាចាប់ខ្លួនរបស់ខ្លួន គឺដោយសារតែថ្នាក់ដឹកនាំនៅអាហ្វ្រិកតែម្តង។ បើយើងសង្កេតមើលទៅ សំណុំរឿងទាំងអស់ស្តីពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ រឺឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមផ្សេងៗ គឺស្ថិតក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិកទាំងអស់។ នៅទី្វបអាហ្រ្វិកមានប្រទេស៣៧ ដែលជាសមាជិកតុលាការនេះ។
អ្នកខ្លះគេនិយាយថា តុលាការនេះ មិនមែនតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទេ តែជាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអាហ្រិ្វកទៅវិញ។ កន្លែងនេះហើយ ដែលមេដឹកនាំនៅអាហ្វ្រិក គេមិនពេញចិត្ត ថាហេតុអី បានជាមករករឿងចោទតែគេ។ ប៉ុន្តែ វាជាការពិតមែន គេមិនមែនចេះតែចោទនៅអាហ្វ្រិកទេ ប៉ុន្តែសឹងតែរាល់លើក រឿងរ៉ាវកាប់សម្លាប់រង្គាល អំពើព្រៃផ្សៃយង់ឃ្នង គឺកើតឡើងនៅតែក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក។ ដូច្នេះវាជារឿងធម្មតាទេ ដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិត្រូវតែចាប់មេដឹកនាំទាំងនោះ មកទទួលទោស។
យ៉ាងណាមិញ នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១០ ប្រទេសសហភាពអាហ្វ្រិកនេះ ធ្លាប់បានស្នើរថា ឲ្យតុលាការ ព្យួរដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតី ស៊ូដង់សិន ដើម្បីធានាដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងការកសាងសន្តិភាព។ ដូច្នេះហើយបានជាមួយលើកជាពីរលើក គ្រប់ដីកាចាប់ខ្លួន មិនត្រូវបានប្រទេសអាហ្រ្វិកទាំងនេះអនុវត្ត ដោយគេយកលេសថា វានឹងបង្កឲ្យមានការបង្ហូរឈាមគ្នា កាន់តែខ្លាំង ហើយការកសាងសន្តិភាពនឹងរលាយ។
ចុះចំណែកយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ រាប់លានរាប់សែននាក់ នោះនៅឯណា? សន្តិភាពមិនអាចមានពេញលេញទេ បើសិនជាឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះ នៅតែបន្តគ្រប់គ្រងប្រទេស រឺមួយក៏ដើរហើរយ៉ាងសេរីបែបនេះ។ ថ្ងៃណាមួយ ពួកមនុស្សអស់នេះ នឹងធ្វើរឿងដដែលនេះ ម្តងទៀត។ យុត្តិធម៌ និងការមិនចង់ឃើញប្រវត្តិសាស្ត្រជាន់ដាននេះហើយ ដែលជាការងាររបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានខិតខំធ្វើ ប៉ុន្តែ បញ្ហាលំបាកគឺថា ប្រទេសសមាជិក មិនមានឆន្ទៈត្រឹមត្រូវ ដែលធ្វើឲ្យតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជួបឧបសគ្គ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ