កូឡំប៊ី៖តើកិច្ចចរចាសន្តិភាពជាមួយចលនាឧទ្ទាម « កងទ័ពរំដោះជាតិ » ត្រូវចប់ត្រឹមនេះ ឬ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៩
នៅក្នុងប្រទេសកូឡុំប៊ី ចលនាឧទ្ទាម « កងទ័ពរំដោះជាតិ » ហៅកាត់ ELN បានចេញមុខប្រកាសនាថ្ងៃចន្ទ ទី២១ មករាថា អំពើភេរវកម្មអត្តឃាតនៅក្នុងសាលានគរបាលមួយក្នុងទីក្រុងបូហ្គោតាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៧ មករាពិតជាស្នាដៃរបស់ខ្លួនមែន។ ភេរវកម្មអត្តឃាតមួយនេះបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស ២០នាក់ និងរបួស ៦៨នាក់ ហើយភ្លាមៗ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីវ៉ាន់ ឌុចក៏បានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើចលនា ELN និងបិទទ្វារចរចាសន្តិភាព។ គួរបញ្ជាក់ថា កូឡុំប៊ីជាប្រទេសមួយនៅអាមេរិកឡាទីនដែលរងគ្រោះដោយជម្លោះជាមួយចលនាឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធជាច្រើនក្រុមអស់ជាច្រើនទសវត្ស ពិសេសចលនាឧទ្ទាមហ្វាក។ តែក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ចលនាឧទ្ទាមមួយនេះបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយរដ្ឋាភិបាលបូហ្គោតា។ ចុះជាមួយចលនាឧទ្ទាម ELN វិញ ហេតុអ្វីបានជាគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព និងថា តើការចរចាជាមួយ ELN ពិតជាត្រូវចប់ដូចការប្រកាសរបស់លោកអ៊ីវ៉ាន់ ឌុចដែរ ឬទេ?។
បើគេនិយាយពីចលនាឧទ្ទាមនៅកូឡុំប៊ី គេពិតជានឹកឃើញភ្លាមពីចលនា« កម្លាំងប្រដាប់អាវុធបដិវត្តន៍កូឡុំប៊ី » ហៅកាត់ថា FARC ហើយហាក់មិនសូវនិយាយច្រើន ឬចាប់អារម្មណ៍តិចតួចលើចលនាឧទ្ទាម « កងទ័ពរំដោះជាតិ » ហៅកាត់ថា ELN នោះទេ។ តែគឺពួក ELN នេះឯងដែលបានរៀបចំភេរវកម្មអត្តឃាតក្នុងទីក្រុងបូហ្គោតាកាលពីថ្ងៃទី១៧ មករាថ្មីៗដោយបានផ្តាច់ជីវិតមនុស្ស ២០នាក់ និងរបួស ៦៨នាក់ផ្សេងទៀត។ ទោះជាចលនា ELN ទើបប្រកាសទទួលស្គាល់ជាស្នាដៃរបស់ខ្លួនក៏ដោយ ក៏លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីវ៉ាន់ ឌុចបានចង្អុលមុខពួកនេះតាំងពីថ្ងៃដំបូងមកម្ល៉េះ។ មួយថ្ងៃក្រោយមក ប្រធានាធិបតីកូឡុំប៊ីរូបនេះក៏បានប្រកាសបិទទ្វារចរចាសន្តិភាពជាមួយចលនា ELN ព្រមទាំងបានស្នើប្រទេសគុយបាឲ្យឃាត់ខ្លួនសមាជិក ELN ទាំង ១០នាក់ដែលកំពុងមានវត្តមាននៅទីនោះ។
គួររម្លឹកបន្តិចថា គុយបាជាប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលកូឡុំប៊ីក្នុងជំនាន់លោកប្រធានាធិបតីសង់តូស និងចលនាឧទ្ទាម ELN។ គឺនៅក្នុងប្រទេសគុយបាដដែលនោះឯងដែលមានកិច្ចចរចាសន្តិភាពរវាងរដ្ឋាភិបាលកូឡុំប៊ីជំនាន់លោកសង់តូសដដែល និងចលនាឧទ្ទាម FARC រហូតទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយចុះហត្ថលេខានៅក្នុងទីក្រុងបូហ្គោតាកាលពីថ្ងៃទី២៦ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៦។ សូមជម្រាបថានៅកូឡុំប៊ី ជម្លោះរវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាម FARC ដែលចាប់ផ្តើមពីកំណើតឧទ្ទាម FARC ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ ជាជម្លោះដ៏យូរលង់ និងរ៉ាំរ៉ៃជាងគេនៅក្នុងអាមេរិកឡាទីន។ សង្រ្គាមស៊ីវិលយ៉ាងបង្ហូរឈាមជាងកន្លះសតវត្សបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ជាង ២៦ម៉ឺននាក់ បាត់ខ្លួន ៤៥ ០០០នាក់ និងមានជនបម្លាស់ទីគេចពីតំបន់ជម្លោះជិត ៧លាននាក់។
សំណួរដែលគ្រប់គ្នាកំពុងចោទពេលនេះគឺថា បើរដ្ឋាភិបាលអាចចរចាជាមួយពួក FARC រហូតទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពបាន ចុះវាពិបាកអីនឹងចរចាជាមួយពួក ELN ដែលមានកម្លាំង និងឥទ្ធិពលខ្សោយជាងពួក FARC?។ តាមពិតទៅ ឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងជំនាន់លោកប្រធានាធិបតីសង់តូស គឺបោះដៃទៅរកគ្រប់ចលនាឧទ្ទាមទាំងអស់ដែលកំពុងតស៊ូប្រដាប់អាវុធនៅលើទឹកដីកូឡុំប៊ី។ បន្ទាប់ពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយចលនាឧទ្ទាម FARC ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ កិច្ចចរចាសន្តិភាពជាមួយចលនា ELN ដែលជាចលនាឧទ្ទាមចុងក្រោយនៅកូឡុំប៊ីក៏បានចាប់ផ្តើមក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា តាំងពីលោកអ៊ីវ៉ាន់ ឌុចឡើងកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីនាដើមខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៨ មក លោកក៏បានព្យួរកិច្ចចរចានោះចោលវិញដោយបានទាមទារលក្ខខណ្ឌចំនួនពីរ ទី១ ឲ្យពួក ELN ដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងប្រមាណជា ១៧នាក់ និងទី២ ឲ្យពួក ELN បញ្ឈប់រាល់សកម្មភាពឧក្រិដ្ឋទាំងអស់។
ទន្ទឹមនឹងលក្ខខណ្ឌនេះ លោកអ៊ីវ៉ាន់ ឌុចក៏មិនញញើតប្រើកម្លាំងបាយវាយប្រហារលើទីតាំងរបស់ពួក ELN ដែរ។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានទទួលស្គាល់ភេរវកម្មអត្តឃាតកាលពីថ្ងៃទី១៧ មករា ពួកឧទ្ទាម ELN បានលើកយកហេតុផលទៅពន្យល់ថា គឺជាការសងសឹកប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលដែលបានវាយប្រហារលើពួកគេក្នុងពេលបុណ្យណូអែល និងបុណ្យឆ្លងចូលឆ្នាំថ្មី ២០១៩។ បន្ទាប់មក សេចក្តីប្រកាសរបស់ពួក ELN ដដែលក៏បានស្នើឲ្យមានបទឈប់បាញ់ជាលក្ខណៈទ្វេភាគីដើម្បីបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសល្អសម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្វែងរកសន្តិភាព។ តើចលនាឧទ្ទាម ELN ពិតជាមានឆន្ទៈចង់បានសន្តិភាពមែន ឬ និងថា តើនីតិវិធីស្វែងរកសន្តិភាពដែលបន្សល់ទុកដោយរដ្ឋាភិបាលមុននៅមានជីវិត ឬមួយក៏ស្លាប់បាត់ទៅហើយ?។
សម្រាប់លោកមីហ្គែល សេបាឡូសដែលជាឧត្តមស្នងការដើម្បីសន្តិភាពបានយល់ឃើញថា ចលនាឧទ្ទាម ELN គ្មានឆន្ទៈសន្តិភាពទេ។ ចំណែកលោកអារីយែល អាវីឡា អ្នកវិភាគបានអះអាងច្បាស់ៗថា នីតិវិធីសន្តិភាពបានស្លាប់ ហើយសង្រ្គាមនឹងបន្តមាន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏មានការអំពាវនាវឲ្យបន្តកិច្ចចរចារវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាម ELN ដែរ ពិសេសពីលោករ៉ូឌ្រីហ្គោ ឡុងដូណូ ប្រមុខអតីតឧទ្ទាម FARC។ គ្រប់គ្នាបានមើលឃើញថា សន្តិភាព ឬគ្មានសន្តិភាព វាអាស្រ័យលើភាគីជម្លោះនីមួយ”ៗ។ គួររម្លឹកថា តាំងពីការទម្លាក់អាវុធរបស់ពួកឧទ្ទាម FARC តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពឆ្នាំ ២០១៦ ELN ដែលបានចាប់កំណើតក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៤ និងមានកម្លាំងយុទ្ធជនប្រមាណជា ១ ៨០០នាក់បានក្លាយជាចលនាឧទ្ទាមចុងក្រោយនៅកូឡុំប៊ី។
ចប់មែនទំព័រសង្រ្គាមបង្ហូរឈាមជាងកន្លះសតវត្សរវាងរដ្ឋាភិបាល និងចលនាឧទ្ទាម FARC តែផ្លូវដែលត្រូវដើរដើម្បីទទួលបានសន្តិភាពពេញលេញនៅវែងឆ្ងាយនៅឡើយ។ ពួក ELN មិនមានកម្លាំង និងរចនាសម្ព័ន្ធដូច FARC មែន តែចលនាឧទ្ទាមមួយនេះនៅបន្តជាដង្កូវស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងប្រចាំថ្ងៃនៅក្នុងសង្គមកូឡំប៊ី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ