វិបត្តិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា៖ វិញ្ញាសានយោបាយ ដ៏លំបាក សម្រាប់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥០
វិបត្តិជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា នៅរដ្ឋអារ៉ាខាន់ ភាគខាងលិចភូមា បានធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាល និងកងទ័ពភូមា ថាបានកំពុងធ្វើអំពើបោសសំអាតជនជាតិភាគតិច តាមរយៈការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ទៅលើជនជាតិអ៊ីស្លាមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ស្ថិតក្នុងតំណែង ជាទីប្រឹក្សាពិសេសរបស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ត្រូវបានមតិអន្តរជាតិមួយចំនួនរិះគន់ ថាបានបិទភ្នែកចូលដៃជាមួយកងទ័ពភូមា ធ្វើអំពើបាបនេះ ទៅលើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាស្លូតត្រង់។ តើអ្វីទៅ ជាការយល់ឃើញពិតប្រាកដ និងជាទស្សនវិស័យរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ទាក់ទិននឹងវិបត្តិរ៉ូហ៊ីងយ៉ានេះ?
ម្ចាស់ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ជាមនុស្សគ្មានមេត្តាធម៌?
ទុក្ខសោកវេទនារបស់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា រាប់សែននាក់ ដែលត្រូវបានក្រុមយោធាភូមា ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ កំពុងតែធ្វើឲ្យប្រឡាក់ប្រឡូស ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលជាជ័យលាភី ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព។
ការស្ងាត់បាត់សម្លេងរបស់លោកស្រី ដែលមិនព្រមចេញមុខមកតវ៉ារិះគន់ ទៅលើសកម្មភាពហិង្សា ដែលកងទ័ពភូមា បានធ្វើទៅលើសហគមរ៉ូហ៊ីងយ៉ានោះ បានធ្វើឲ្យមតិមួយចំនួន គិតថា លោកស្រីស៊ូជី ជាមនុស្សគ្មានមេត្តាធម៌ ហើយថាលោកស្រី បានគាំទ្រដល់សកម្មភាពរបស់កងទ័ពភូមា។ មានអ្នកខ្លះដែលខឹងខ្លាំង ហ៊ានទាំងនិយាយទៀតថា ត្រូវតែដកហូត ពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ពីលោកស្រីវិញ។ លោកស្រី ស៊ូជី ដែលធ្លាប់ជានិម្មិតរូបនៃការតស៊ូប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីសន្តិភាពនោះ កំពុងត្រូវបានគេចោទថា មិនខុសពីពួកយោធាភូមា ដ៏ផ្តាច់ការនោះទេ។
តែយើងអាចសួរត្រលប់ទៅវិញថា តើនរណាខ្លះ ដឹងពីទឹកចិត្តពិតប្រាកដ របស់លោកស្រីស៊ូជី? តើលោកស្រី ស៊ូជី យល់យ៉ាងណា ចំពោះសាសនាអ៊ីស្លាមនៅភូមា? តើការដែលលោកស្រី ស៊ូជី ទ្រាំនៅស្ងាត់ស្ងៀមកន្លងមកនេះ មានន័យថា លោកស្រី គាំទ្រចំណាត់ការរបស់កងទ័ពភូមា ដែលធ្វើទៅលើក្រុមជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ឬយ៉ាងណា?
ការគិតថា លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ចូលដៃគាំទ្រជាមួយកងទ័ពភូមានោះ គឺជាការវិភាគមួយ ដែលងាយស្រួលពេកហើយ។ ជាការពិត បើយើងយកទឹកចិត្តពុះកញ្ជ្រោលមកវិភាគ បន្ទាប់ពីបានឮព័ត៌មាននានា បានឃើញរូបភាពផ្សេងៗ ដែលបង្ហាញពីសេចក្តីទុក្ខវេទនា របស់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ប្រមាណជា៥សែននាក់ ដែលបានរត់ទៅជ្រកនៅបង់ក្លេដែសនោះ នោះយើងពិតជា អត់ទ្រាំមិនខឹងមិនបានទេ ថាហេតុអ្វីបានជាលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី មិនព្រមធ្វើអ្វីសោះ? ហេតុអ្វីបានជាលោកស្រី នៅស្ងៀម ទុកឲ្យកងទ័ពភូមា ធ្វើបាបជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាដូច្នេះ? ឬមួយក៏លោកស្រី ក៏ជាមនុស្សម្នាក់ ដែលប្រកាន់ពូជសាសន៍ ប្រកាន់សាសនា ស្អប់ខ្ពើមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ដូចពួកជ្រុលនិយមភូមាដែរ?
ប្រឆាំងរិះគន់កងទ័ព មិនបានផល ព្រោះកងទ័ពមិនស្តាប់លោកស្រី
បើយោងតាមការវិភាគរបស់ អ្នកជំនាញមួយចំនួន លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី គ្មានអ្វីអាចទៅតតាំងជាមួយកងទ័ពភូមាទេ ហើយបើលោកស្រី ចេញមកប្រឆាំង រិះគន់សកម្មភាពធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ របស់កងទ័ព ទៅលើប្រជាជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ក៏ពួកមេទ័ពគ្រាក់ៗ ផ្កាយពេញស្មាអស់ទាំងនោះ មិនស្តាប់លោកស្រីដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ គឺវានឹងធ្វើឲ្យលោកស្រី ស៊ូជី មើលមុខគ្នាមិនត្រង់ ជាមួយនឹងក្រុមកងទ័ពភូមា។ គឺត្រង់ចំណុចនេះហើយ ដែលលោកស្រីស៊ូជី គិតថា វានឹងខាតប្រយោជន៍ធំរបស់ប្រទេសជាតិភូមា មួយទាំងមូល។ ប្រយោជន៍ធំនោះ គឺផែនការផ្លាស់ប្តូរដោយសន្សឹមៗ ដើម្បីឲ្យភូមា ឈានទៅកសាងសង្គមនីតិរដ្ឋ សន្តិភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ដើម្បីធ្វើទៅបាន លោកស្រីត្រូវតែប្រយ័ត្ន មិនត្រូវធ្វើឲ្យកងទ័ពមានការអាក់អន់ចិត្តឡើយ។
ប្រហែលជាមានមនុស្សតិចណាស់ដែលដឹងថា ថ្វីបើគណបក្សរបស់លោកស្រី ស៊ូជី បានគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលមែនពិត តែសម្រាប់អ្នកដែលស្គាល់ស្ថានការណ៍នៅភូមាច្បាស់ ដូចជាលោកស្រី Sophie Boisseau du Rocher ដែលជាអ្នកជំនាញស្រាវជ្រាវ នៅវិទ្យាស្ថានបារាំង សិក្សាអន្តរជាតិ គឺភូមារាល់ថ្ងៃ មានរដ្ឋាភិបាលពីរ មួយគឺរដ្ឋាភិបាលស៊ីវីល ដែលដឹកនាំដោយបក្សលោកស្រីស៊ូជី និងមួយទៀតគឺរដ្ឋាភិបាលកណ្តាប់ដៃដែក របស់ពួកកងទ័ពភូមា។ កងទ័ពភូមា ក្តោបក្តាប់អំណាចសឹងតែទាំងស្រុង ហើយគ្មានអ្វីមួយអាចធ្វើទៅបានទេ បើសិនជាពួកកងទ័ពខាតប្រយោជន៍។ ក្រុមយោធាទាំងនេះ អាចកំចាយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីបានគ្រប់ពេលវេលា។ ច្រកប្រជាធិបតេយ្យ ក៏អាចបិទទ្វារទៅវិញបាន គ្រប់ពេលដែរ បើសិនជាកងទ័ពភូមា យល់ថាវានឹងខាតបង់ប្រយោជន៍របស់គេ។
ច្រកផ្លូវដ៏តូចចង្អៀត ដែលកងទ័ពភូមា ទុកឲ្យលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីដើរ
រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ២០០៨ បានចងលោកស្រីស៊ូជី ឲ្យស្ថិតនៅច្រកផ្លូវដើរមួយដ៏តូចចង្អៀត។ ថ្វីបើលោកស្រីមានសម្លេងភាគច្រើនក្នុងសភា តែការពិត ក្រុមកងទ័ពភូមា នៅតែមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតវ៉េតូ។ ជាងនេះទៅទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ បានធានាការពារក្រុមយោធា ឲ្យមានក្រសួងសំខាន់ៗ៣ ក្រសួងការពារជាតិ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងកិច្ចការព្រំដែន។ សួរថា តើក្នុងលក្ខខណ្ឌបែបនេះ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី អាចទៅធ្វើអ្វីបានទេ ដើម្បីជួយជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា?
ចូរកុំភ្លេចថា ភូមាជាប្រទេសដែលមានកត្តាភូមិសាស្ត្រ និងកត្តាប្រជាជន ដ៏ស្មុគស្មាញបំផុត។ តាំងតែពីបានឯករាជ្យ នៅឆ្នាំ១៩៤៨មក ភូមាមិនទាន់ស្គាល់សន្តិភាពទេ។ សង្រ្គាមផ្ទៃក្នុង រវាងអំណាចកណ្តាលដែលដឹកនាំដោយជនជាតិភូមា ដែលជាជនជាតិភាគច្រើនជាងគេ ជាមួយនឹងជនជាតិភាគតិចផ្សេងទៀត បានបន្តយាយី ភូមាឲ្យស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់។ ដើម្បីកសាងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋនិងសន្តិភាព ភូមាត្រូវតែធ្វើការផ្សះផ្សារគ្នា រវាងជនជាតិភាគតិចទាំងអស់។
ស៊ូអត់ទ្រាំ ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិដ៍ធំ ទៅយូរអង្វែង
គោលបំណងធំបំផុតរបស់លោកស្រី ស៊ូជី គឺធ្វើយ៉ាងណា ធ្វើការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតកងទ័ពភូមា ដោយសន្សឹមៗ ដើម្បីឈានទៅរកការយល់ដឹងលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងសន្ទរកថា កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែកញ្ញា ថ្វីបើលោកស្រី មិនបានថ្កោលទោសក្រុមយោធា ស្តីពីការធ្វើបាបប្រជាជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមែន តែលោកស្រី បាននិយាយពាក្យមួយចំនួន ដែលធ្វើឲ្យអ្នកវិភាគខ្លះ សរសើរថា លោកស្រីមានភាពក្លាហាន ហើយធ្វើអ្វីដែលលោកស្រីអាចធ្វើទៅបាន ក្នុងកាលៈទេសៈដ៏លំបាកនេះ។
ក្នុងសន្ទរកថា នោះលោកស្រី បាននិយាយថា ភូមា ត្រូវពិចារណាវិភាគពីប្រវត្តិសាស្ត្ររួម របស់ប្រទេសជាតិខ្លួនឡើងវិញ ដើម្បីកសាងជាតិឲ្យមានសន្តិភាព។ លោកស្រីបន្ថែមថា ភូមាមិនត្រូវបែកបាក់គ្នា ដោយសារតែការប្រកាន់ពូជសាសន៍ ជម្លោះសាសនា ឬនយោបាយឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ លោកស្រីអ៊ងសាន ស៊ូជី បានលាតត្រដាង ដោយស្ងាត់ស្ងៀម នូវទឹកចិត្តរបស់លោកស្រី ដែលចង់ដោះស្រាយបញ្ហាជំលោះជាតិសាសន៍ ជំលោះសាសនានេះ ដោយសន្សឹមៗ។
លោកស្រីដឹងថា បើលោកស្រីចេញមុខការពារជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ក៏មិនបានផលដែរ ព្រោះថាក្រុមយោធាភូមា មិនទទួលស្គាល់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ជាប្រជាជនភូមាពេញសិទ្ធិ ដូចជនជាតិទាំង១២៣ផ្សេងទៀតទេ។ ដូច្នេះដើម្បីឲ្យជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា មានសិទ្ធិដូចគេ គឺត្រូវចាប់ផ្តើមពីការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ ថាពួកគេជាប្រជាជនភូមា។ ត្រង់នេះហើយ ដែលលោកស្រីចង់សំដៅទៅដល់ការសើររើប្រវត្តិសាស្ត្រឡើងវិញ ហើយអានប្រវត្តិសាស្ត្រដោយអព្យាក្រិត្យ មិនមែនដោយលំអៀង ដោយចិត្តស្អប់ទៅម្ខាងៗ។
"បំបែកបំបាក់ ដើម្បីងាយគ្រប់គ្រង" គឺជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កងទ័ពភូមា
យើងមិនត្រូវភ្លេចទេថា នៅពីក្រោយសកម្មភាពធ្វើបាបទៅលើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ពីសំណាក់កងទ័ព គឺមានហេតុផលសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំមហាសាល។ រដ្ឋរ៉ាឃីន ឬអារ៉ាខាន់ គឺជាដែនដី សំបូរទៅដោយធនធានរ៉ែ ប្រេង និងឧស្ម័នបាតសមុទ្រ យ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់។ គឺទីនេះហើយ ដែលចិន មានគំរោងសាងសង់កំពង់ផែដ៏ធំ ដើម្បីជាច្រកចេញចូល ក្នុងគំរោងខ្សែក្រវ៉ាត់សេដ្ឋកិច្ចរបស់គេ។ គឺក្នុងរដ្ឋរ៉ាឃីននេះដែរ ដែលចិនមានគំរោងសាងសង់ បំពង់បង្ហូរប្រេង និងបង្ហូរឧស្ម័ន។
កងទ័ពភូមា កំពុងតែធ្វើប្រតិបត្តិការ ក្តោបក្តាប់អំណាច នៅក្នុងរដ្ឋនេះ តាមរយៈការអូសទាញក្រុមជនជាតិរ៉ាឃីនម្ចាស់ស្រុក ឲ្យស្ថិតនៅពីក្រោយខ្លួន។ តាមរយៈការបញ្ឆេះកំហឹងឲ្យស្អប់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាអ៊ីស្លាម កងទ័ពភូមា បានយកលេសនេះ ទៅជួយការពារជនជាតិរ៉ាឃីនម្ចាស់ស្រុក ដែលជាអ្នកកាន់ពុទ្ធសាសនា។ នេះជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលកងទ័ពភូមា បានធ្វើជារឿយៗ ជាមួយរដ្ឋភាគខាងជើងឯទៀត តួយ៉ាង ដើម្បីគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ជួញដូរអាភៀនជាដើម។
ពួកមេទ័ពភូមា មិនខ្វល់ថា អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬសហគមអន្តរជាតិ រិះគន់ ថ្កោលទោសគេយ៉ាងណាទេ។ អ្វីដែលគេបារម្ភ គឺធ្វើយ៉ាងណា រក្សាអំណាច ដែលអាចនាំលាភនាំប្រាក់ ចូលហោប៉ៅគេតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី គ្មានប្រយោជន៍អ្វី ដែលទៅប្រឆាំង តវ៉ា ជាមួយនឹងកងទ័ពភូមាឡើយ នៅក្នុងវិបត្តិនេះ។ ភាពស្ងាត់ស្ងៀមរបស់លោកស្រី ត្រូវអ្នកដែលវិភាគដែលស្គាល់ស្ថានការពិតនៅភូមា ចាត់ទុកថា ជាភាពរឹងមាំទៅវិញទេ។ គឺភាពរឹងមាំ មិនធ្វើអ្វីដោយឆេវឆាវ យកអារម្មណ៍អាណិតអាសូរមួយគ្រា ទៅបញ្ចេញចោល ធ្វើឲ្យខាតបង់ប្រយោជន៍ជាតិយូរអង្វែង។
គេអាចថា គ្រានេះ លោកស្រីស៊ូជី មិនអាណិតអាសូរដល់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាក៏ថាបាន តែធាតុពិត សេចក្តីអាណិតអាសូររបស់លោកស្រីស៊ូជី គឺមានជូនប្រជាជាតិភូមាមួយទាំងមូលតែម្តង ព្រោះលោកស្រីមិនចង់ឲ្យផែនការសន្តិភាពរបស់គាត់ ជួបបរាជ័យ ហើយប្រជាជាតិភូមានេះ ទៅថ្ងៃមុខ ក៏លោកស្រីមានបំណងរាប់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ចូលមកជាមួយដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ