ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក កំពុងជួបភយន្តរាយ ដោយសារដូណាល់ ត្រាំ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៤
ក្រោយពេលលោកដូណាល់ ត្រាំ បានឈ្នះឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ការព្រួយបារម្ភជាច្រើន កំពុងកើតមានឡើង ទាក់ទិនទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនានាស្តីពីការដោះដូរ ពាណិជ្ជកម្មសេរី រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសជាដៃគូផ្សេងទៀត។ ក្រុមប្រទេសសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក កំពុងតែជួបប្រជុំគ្នានៅទីក្រុងលីម៉ា ប្រទេសប៉េរូ ចាប់ពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ១៧ វិច្ឆិកានេះ។ កម្មវត្ថុចំបងនៃកិច្ចប្រជុំនេះ គឺពិភាក្សាគ្នាស្តីពីអាយុជីវិតនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលគេបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ២០១៥ ហើយដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនៅមិនទាន់ផ្តល់សច្ចាប័ននៅឡើយ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានគំរាមថា លោកនឹងហែកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចោល។
វាសនាTPP ស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃ ដូណាល់ត្រាំ៖
អ្វីៗអាចទៅរួចទាំងអស់។ គ្មាននរណា អាចស្មានចិត្តលោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ បានទេ។ ជំនួបកំពូលបណ្តាប្រទេសទាំង២១នៃតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលកំពុងធ្វើឡើងរយៈពេល៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១៧ វិច្ឆិកា នេះទៅ នៅទីក្រុងលីម៉ា គឺដើម្បីពិភាក្សាពីបញ្ហានេះ។ ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកទាំង២១ នៃអង្គការនេះ គឺមានប្រទេសធំៗ ដូចជាចិន ជប៉ុន រុស្ស៊ី និងអូស្ត្រាលីជាដើម។ មេដឹកនាំនៃប្រទេសធំៗទាំងនេះ សុទ្ធតែមានមុខក្នុងជំនួបកំពូលនេះ។
ដូចយើងដឹងហើយ លោកដូណាល់ ត្រាំ មិនមែនគំរាមលប់ចោល តែកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកនេះមួយទេ លោកត្រាំគំរាមលុបកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយមិចស៊ិចកូ និងកាណាដា ដែលហៅកាត់ថា Alena ទៀត។ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ស្តីពីអាកាសធាតុ ក៏លោកត្រាំគំរាមថានឹងហែកចោលដែរ។
ចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលហៅកាត់ថា TPP នេះ មានប្រទេសហត្ថលេខីចំនួន១២ ក្នុងនោះមាន អូស្ត្រាលី ប្រ៊ុយណេ កាណាដា ឈីលី ជប៉ុន ម៉ាឡេស៊ី មិកស៊ិចកូ ញូហ្សឺលែន ប៉េរូ សិង្ហបុរី សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាម។ ប្រទេសទាំង១២ បានចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ២០១៥ តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នៅមិនទាន់បានផ្តល់សច្ចាប័នដោយសភាទាំងពីររបស់អាមេរិកទេ។ រដ្ឋាភិបាលលោកអូបាម៉ា បានធ្វើការប្រគល់កិច្ចការនេះ ទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំជាអ្នកចាត់ចែង។
ដូច្នេះ វាសនារបស់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Eduardo Pedrosa អគ្គលេខាធិការ នៃអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក APECបានថ្លែងថា តំបន់ទាំងសងខាងនៃមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ចង់ឃើញជំនួបកំពូលនៃអង្គការនេះ ប្រកាសជំហររឹងប៉ឹងមួយក្នុងពេលនេះ ដើម្បីការពារកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក កុំឲ្យលោកដូណាល់ត្រាំ បំផ្លាញវាបាន។
ដោយឡែក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន ស៊ិនហ្សូ អាបេ កំពុងធ្វើដំណើរទៅជួបលោកដូណាល់ ត្រាំដោយផ្ទាល់នៅទីក្រុងញូយ៉ក នៅល្ងាចនេះតែម្តង ដើម្បីនិយាយគ្នាពីចំណងសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងពីសម្ព័ន្ធភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ក្នុងនោះគេជឿថា លោកស៊ិនហ្សូ អាបេ ប្រាដកជាចង់ស្ទង់ចិត្តលោកដូណាល់ ត្រាំ ទាក់ទិនទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី អន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក នេះ។
នយោបាយបិទទ្វារសេដ្ឋកិច្ច នឹងធ្វើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកខាតធ្ងន់៖
អាមេរិកនឹងខាត ច្រើនជាងចំណេញ។ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើននាក់ បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភជាយូរមកហើយ នៅពេលដែលគេបានឮលោកដូណាល់ត្រាំ ប្រកាសពីកម្មវិធីនយោបាយរបស់គាត់។ ជារួមលោកដូណាល់ត្រាំ មានទស្សនវិស័យ ដែលចង់បិទទ្វារសហរដ្ឋអាមេរិក មិនថាតែក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចទេ គឺគ្រប់វិស័យទាំងអស់ រាប់ទាំងព្រំដែន រឺបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ជាដើម។ ពោលគឺហាក់ដូចជាគាត់ចង់ឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ដើរថយក្រោយ ត្រលប់ទៅអតីតកាល ដែលប្រទេសនីមួយៗធ្វើសង្រ្គាមដាក់គ្នា ការពារប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន។
ការលប់ចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក នឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកទទួលផលវិបាល ដោយការបិទទ្វារខ្ទប់នៅតែម្នាក់ឯង។ សម័យសេដ្ឋកិច្ចសកលភាវូបនីយកម្ម ការដោះដូរ និងចរាចរណ៍ទំនិញទូទាំងពិភពលោក បានជួយជម្រុញឲ្យមានការចែករំលែក ភាពមានបាន ការជឿនលឿនទៅឲ្យប្រទេសក្រីក្រផ្សេងទៀត។ អាមេរិកខ្លួនឯង ក៏បានទទួលផលចំណេញពីសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនេះដែរ។ អ្វីដែលលោកដូណាល់ត្រាំ ប្រកាសថាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី នឹងធ្វើឲ្យប្រជាជនអាមេរិកបាត់បង់ការងារ វាអាចត្រូវខ្លះ តែមិនមែនមានន័យថា អាមេរិកមិនចំណេញក្នុងវិស័យផ្សេងទេ។
ទស្សនវិស័យបិទទ្វារសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោកដូណាល់ត្រាំ និងធ្វើឲ្យរញ្ជួយទីផ្សារហិរញ្ញាវត្ថុ និងពាណិជ្ជកម្ម របស់អាមេរិក។ ចរន្តសេដ្ឋកិច្ចនៅតំបន់ទាំងសងខាងប៉ាស៊ីហ្វិក មានទំហំប្រមាណជា៦០% នៃសេដ្ឋកិច្ចសកល ហើយប្រជាជនមានប្រមាណ៤០% នៃពិភពលោក។ ហែកចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក គឺមិនខុសពីផ្កាប់ឆ្នាំងបាយខ្លួនឯងទេ។
អ្នកវិភាគខ្លះ យល់ថា លោកដូណាល់ត្រាំ ប្រកាសលប់ចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗ គឺគាត់អាចគ្រាន់តែគំរាម ដើម្បីបានចរចាឡើងវិញ ហើយទាមទារលក្ខខណ្ឌថ្មី ដែលអាមេរិកអាចចំណេញជាងមុន។ ក៏អាចត្រូវ តែកុំភ្លេចថា បើចរចាឡើងវិញ ប្រទេសផ្សេងទៀត ដូចកាណាដា ដូចអូស្ត្រាលី រឺជប៉ុន ក៏គេអាចទាមទារលក្ខខណ្ឌដែលចំណេញសម្រាប់ប្រទេសគេដែរ។
ចិន ផ្អែមមាត់៖
មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ចិនហាក់ចេញមុខក្តោបក្តាប់សេដ្ឋកិច្ចតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក កាន់តែខ្លាំងឡើង។ បើរដ្ឋាភិបាលលោកដូណាល់ត្រាំចង់បិទទ្វារសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាមេរិក គឺមិនខុសពីដកថយ ហើយទុកសមរភូមិសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ ឲ្យចិនគ្រប់គ្រងតែម្នាក់ឯងទេ។ អ្នកដែលកំពុងបោសដៃ និងលិឍមាត់នាពេលនេះ គឺគ្មាននរណាក្រៅពីចិនទេ។ ចិនមិនមែនជាប្រទេសហត្ថលេខី នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិកនេះទេ។ តែចិនជាសមាជិក នៃអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហិ្វកនេះ។ បើក្នុងករណីអាមេរិក លប់ចោលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមែន មានន័យថាបរិបទដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ប្រាកដជាត្រូវផ្លាស់ប្តូរ។ អាមេរិក និងលែងជាមេធំទៀតហើយ ហើយអ្នកដែលឆក់ឱកាសនេះគឺចិន។
បើគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិក ចិនប្រាកដជាស្នើកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី ដែលខ្លួនជាអ្នកដឹកនាំចរចា។ តាមការសង្ស័យ ចិនមានផែនការពីរ ទីមួយគឺចិនចង់ស្នើឲ្យមានការចរចាលើកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី ហៅកាត់ថា FTAAP ក្នុងចំណោមប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ទាំង២១។ ផែនការទីពីរ គឺចិន អាចស្នើឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងដោះដូរពាណិជ្ជកម្មសេរី រវាងចិន និងសហគមអាស៊ាន និងអូស្ត្រាលី ហៅកាត់ថា RCEP ដោយក្នុងនោះ ចិនអត់រាប់អាមេរិកចូលទេ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងសួរថាតើ ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង សុខចិត្តឲ្យចិនដើរតួឯកតែម្នាក់ឯងទេ? ត្រង់នេះ គឺជាឧបសគ្គសម្រាប់ចិន ក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ រវាង ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង គឺពុំដែលមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទេ អញ្ចឹងគេជឿថា ប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីទាំងពីរទៀត នឹងមិនសុខចិត្តឲ្យចិនធ្វើកិច្ចការនេះ តែម្នាក់ឯងទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ