ដល់វេនអាស៊ីដែលក្តៅក្រហាយដោយសារការលួចស៊ើបការណ៍ របស់អាមេរិក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៣
រឿងលួចស្តាប់យកការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាសរបស់អាមេរិកបានលាតសន្ធឹងមកដល់អាស៊ី។ នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំទីក្រុងហ្សាការតាឲ្យចូលជួប បន្ទាប់ពីមានសារព័ត៌មានអូស្ត្រាលីចុះផ្សាយថា ស្ថានទូតអូស្ត្រាលីនៅអាស៊ីត្រូវបានទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិកប្រើប្រាស់ ដើម្បីលួចយកព័ត៌មាន និងទិន្នន័យដែលធ្វើឡើងតាមអ៊ីនធ័រណេត។
តាមកាសែតអូស្ត្រាលី និងអាល្លឺម៉ង់ដែលបានដកស្រង់ព័ត៌មានពីឯកសារសម្ងាត់ដែលយុវជនSnowden លួចយកបានពីទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិអាមេរិក ស្ថានទូត និងកុងស៊ុល នៅក្នុងប្រទេសប្រមាណ៨០ត្រូវបានទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិកបំពាក់ឧបករណ៍ដើម្បីលួចយកព័ត៌មានពីអ្នកដែលបានចូលទៅប្រើអ៊ីនធ័រណេត និងនិយាយទូរស័ព្ទ នៅក្នុងស្ថានទូត។
នៅអាស៊ី ប្រទេសដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ រងគ្រោះដោយសារការលួចយកការណ៍សម្ងាត់របស់អាមេរិកមានដូចជាឥណ្ឌូណេស៊ី ចិន ថៃ វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ជាដើម។ ឥណ្ឌូណេស៊ីតាមរយៈរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស បានជំទាស់នឹងសកម្មភាពលួចយកការណ៍របស់អាមេរិក និងទាមទារឲ្យមានការឆ្លើយបំភ្លឺពីអាមេរិក។ អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងការបរទេសចិនក៏ទាមទារដូចគ្នាដែរ។ លើសពីនោះ ទីក្រុងប៉េកាំងបានអំពាវនាវដល់មន្រ្តីទូតបរទេសនៅប៉េកាំងគោរពអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ និងឈប់ធ្វើសកម្មភាពដែលគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខ និងប្រយោជន៍របស់ចិន។
ប្រតិបត្តិការលួចយកព័ត៌មាន និងទិន្នន័យ នៅតាមស្ថានទូត អូស្រ្តាលី នៅអាស៊ី ធ្វើឡើង នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌសហប្រតិបត្តិការរវាងទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់ប្រាំប្រទេស ដែលមានអាមេរិក កាណាដា អូស្ត្រាលី នូវែលហ្សេឡង់ និងអង់គ្លេស។ ដូច្នេះ មិនមែនមានន័យថា អូស្ត្រាលីលួចយកការណ៍សម្ងាត់ ទៅផ្តល់ឲ្យតែអាមេរិកប៉ុណ្ណោះទេ។ ព័ត៌មានដែលលួចយកបាន ពីស្ថានទូត ត្រូវបានប្រទេសទាំងប្រាំយកទៅចែក ប្រើប្រាស់ដើម្បីប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួន។ សម្រាប់អាមេរិក ចារកិច្ចនៅឥណ្ឌូណេស៊ីសំខាន់ ព្រោះអាមេរិកចង់តាមដានសកម្មភាពរបស់ក្រុមជនអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម នៅឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយបណ្តាញអាល់កៃដា ដែលជាសត្រូវរបស់អាមេរិក។
កាលពីសប្តាហ៍មុន ការលួចស្តាប់ យកការណ៍សម្ងាត់បានបង្កឲ្យមានការមិនសប្បាយចិត្តរបស់មេដឹកនាំនៅអឺរ៉ុប ជាពិសេសលោកស្រី អង់ហ្គែឡា ម៉ែរគែលដែលទូរស័ព្ទរបស់លោកស្រីត្រូវបានភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិកលួចស្តាប់។
ប្រទេសនៅអឺរ៉ុប ដឹងពីសកម្មភាពលួចយកការណ៍សម្ងាត់កន្លងមករបស់អាមេរិទេ។ អឺរ៉ុប និងអាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងគ្នា នៅក្នុងអង្គការអូតង់តែងតែផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានគ្នា ទៅវិញ ទៅមក ក្នុងវិស័យប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើភេរវកម្ម និងយុទ្ធសាស្រ្តយោធាអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ រឿងចូលលួចស្តាប់ និងមើលទិន្នន័យរបស់មេដឹកនាំគឺជារឿងមួយដែលមិនអាចទទួលយកបាន។ នេះបើតាមភាគីរងគ្រោះដូចជា នាយករដ្ឋមន្រ្តីអាល្លឺម៉ង់ និងប្រេស៊ីល។
កាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅ លោក James Clapper នាយកផ្នែកចារកិច្ច (Director of National Intelligence) ដែលគ្រប់គ្រងទីភ្នាក់ងារចារកិច្ចទាំង១៦របស់អាមេរិក ក្នុងនោះCIA និង NSA ផង បានថ្លែងថា តាំងពីយូរមកហើយ ដែលទីភ្នាក់ងារចារកិច្ចអាមេរិកលួចស្តាប់មេដឹកនាំបរទេស គឺដើម្បីស្វែងយល់អំពីចេតនា និងនយោបាយរបស់មេដឹកនាំទាំងនោះ។ វាជារឿងធម្មតា ដែលប្រទេសនីមួយៗតែងតែលួចយកការណ៍សម្ងាត់ពីគ្នាទៅវិញ ទៅមក។ ស្ថាប័នរដ្ឋ និងក្រុមហ៊ុនជំនួញរបស់អាមេរិកផ្ទាល់ក៏ធ្លាប់រងគ្រោះដោយសារចោរលួចព័ត៌មានវិទ្យាពីប្រទេសចិន។
កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ លោកប្រមុខការបរទេសអាមេរិក John Kerry ក៏បានចេញមុខការពារជាថ្មី សារប្រយោជន៍នៃប្រតិបត្តិការលួចស្តាប់ របស់ទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិអាមេរិក។ សកម្មភាពលួចស្តាប់ និងចូលមើលតាមអ៊ីនធ័រណេតរបស់ប្រជាជននៅបរទេស បានជួយធ្វើឲ្យអាមេរិកអាចដឹងមុន និងបំផ្លាញចោលគម្រោងធ្វើភេរវកម្មកន្លងមក ដែលប្រជាជនអាមេរិក និងប្រទេសផ្សេងទៀតត្រូវរងគ្រោះ។
ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចាប់តាំងពីមានសង្រ្គាមប៉ាកា និងបែករឿងអាស្រូវទាក់ទងនឹងការលួចស្តាប់យកការណ៍របស់អាមេរិក នៅអឺរ៉ុប នេះជាលើកទីមួយ ដែលប្រមុខការបរទេសអាមេរិកទទួលស្គាល់ថា សកម្មភាពលួចយកការណ៍របស់អាមេរិក នៅពេលខ្លះ ត្រូវបានធ្វើជ្រុលហួសដែនកំណត់ និងមិនសមរម្យ។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសដែលទំនងចង់បញ្ចុះបញ្ចូល និងបន្ទន់ចិត្តរបស់អឺរ៉ុបជាដៃគូ បានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកអូបាម៉ានឹងពិនិត្យមើលឡើងវិញ នយោបាយយកការណ៍សម្ងាត់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យអ្នកណាម្នាក់មានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនត្រូវអាមេរិកបោកប្រាស់។
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកផ្ទាល់ទើបតែបញ្ជាឲ្យគេឈប់លួចស្តាប់ យកការណ៍សម្ងាត់ពីស្ថាប័នពីរ គឺមូលនិធិរូបិយវត្ថុ និងធនាគារពិភពលោក ដែលកន្លងមកស្ថិតនៅក្រោមការតាមដានរបស់ទីភ្នាក់ងារNSA។
អាមេរិកខូចមុខមាត់ ដោយសារឯកសារសម្ងាត់ដែលSnowden ទម្លាយប្រាប់អ្នកកាសែត
តាមផ្លូវច្បាប់ អាមេរិកនៅមិនទាន់បានទទួលការដាក់ពិន័យ ដោយសារតែ គ្មានប្រទេសណាមួយបានប្តឹងអាមេរិកឲ្យចំៗពីរឿងស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ លើជីវិតឯកជន។ គ្មានអ្នកប្តឹង ព្រោះអ្នកដែលរងគ្រោះ និងត្រូវប្តឹងនោះ តាមពិតក៏ធ្វើរឿងស្រដៀងនឹងអាមេរិកដែរ គឺលួចយកការណ៍ពីអ្នកដទៃដែរ។ ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាគ្មានអ្នកប្តឹង អាមេរិកក៏អាចរងគ្រោះក្នុងនយោបាយការទូត គឺអាមេរិកអាចនឹងត្រូវបាត់បង់ការជឿរទុកចិត្តពីប្រទេសដៃគូ។ ជាក់ស្តែង ទំនាក់ទំនងមិនសូវល្អូកល្អើនរបស់អាល្លឺម៉ង់ និងប្រេស៊ីល ជាមួយអាមេរិកកន្លងមក នឹងរឹតតែតឹង ឬអាចប្រែក្លាយទៅជាល្អក់កករ បន្ទាប់ពីប្រទេសទាំងពីរបានដឹងដោយសារប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ថា មេដឹកនាំរបស់ពួកគេត្រូវអាមេរិកលួចស្តាប់យកការណ៍សម្ងាត់។
មានផលប៉ះពាល់មួយទៀតទៅលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ដោយសារបែកធ្លាយថា ភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍អាមេរិកលួចចូលយកទិន្នន័យពីក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ដូចជាYahoo Google ឬFacebook ជាដើម ក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប និងប្រេស៊ីលកាន់តែច្រើនលែងចង់ផ្តល់ទិន្នន័យ ឲ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិកគ្រប់គ្រង។
ការបកអាក្រាតជាខ្សែ នៅតាមបណ្តាញព័ត៌មាននៅលើពិភពលោក មួយរយៈចុងក្រោយនេះ បានធ្វើឲ្យគេឃើញមុខមាត់ពិតរបស់ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍អាមេរិក។ ជាមួយគ្នានោះ វាក៏បានជំរុញឲ្យមានការពិភាក្សា និងការគិតគូរឡើងវិញ ពីសកម្មភាពលួចស្តាប់យកការណ៍របស់ប្រទេសមហាអំណាច។ នៅអាមេរិក សភាទាំងពីរទទួលស្គាល់សកម្មភាព របស់ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក ប៉ុន្តែ រឿងអាស្រូវ និងការបរិហារផ្ទួនៗ បានជំរុញឲ្យអ្នកធ្វើច្បាប់អាមេរិកបន្ទន់ឥរិយាបថជាងមុន។
កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ គណៈកម្មការទទួលបន្ទុកផ្នែកស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់ព្រឹទ្ធសភា បានសុខចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់លើច្បាប់ដែលគ្របដណ្តប់លើសកម្មភាពយកការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារសម្ងាត់អាមេរិក។ ក្នុងកំណែទម្រង់ថ្មី គេមិនបានចែងពីការហាមមិនគេឲ្យសកម្មភាពលួចស្តាប់ខ្សែទូរស័ព្ទ ឬលួចចាប់យកព័ត៌មានតាមអ៊ីនធ័រណេត ទេ។ ពោលគឺ មន្រ្តីស៊ើបការណ៍សម្ងាត់នៅតែបន្តប្រមូលព័ត៌មាន ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែគេជ្រើសរើសយកមកប្រើព័ត៌មានទាំងឡាយណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើភេរវកម្ម ចំណែករឿងឯកជនដែលមាននៅក្នុងទិន្នន័យ ត្រូវគេហាមមិនឲ្យប៉ះពាល់។ អ្នកដែលល្មើស យកព័ត៌មានឯកជននៅក្នុងទិន្នន័យទៅធ្វើឲ្យបែកខ្ចរខ្ចាយនឹងត្រូវប្រឈមនឹងទោសជាប់គុក ១០ឆ្នាំ។ ក្នុងកំណែទម្រង់នេះ គេមិនបានផ្លាស់ប្តូរខ្លឹមសារស៊ីជម្រៅលើការងាររបស់ភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់អាមេរិក នៅពេលសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមួយចំនួនទៀត មកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានទាមទារឲ្យគេលុបចោលកម្មវិធីលួចស្តាប់តាមទូរស័ព្ទទាំងស្រុង។ ក្នុងកំណែទម្រង់ថ្មី គេទាមទារឲ្យបង្កើតតំណែងមួយថ្មីនៅតុលាការសម្ងាត់ ដែលតួនាទីរបស់អ្នកកាន់មុខតំណែងនោះ គឺត្រូវនិយាយប្រឆាំងនឹងនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងវិស័យចារកិច្ច៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ