សមុទ្រចិនខាងត្បូង៖តុលាការក្រុងឡាអេសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន តែចិនថាមិនឈឺក្បាល
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:២៧
នៅថ្ងៃអង្គារ ទី១២ កក្កដានេះ តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលដែលមានទីស្នាក់ការក្នុងទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់បានចេញសេចក្តីសម្រេចទាក់ទងនឹងបណ្តឹងរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីនដែលបានប្តឹងប្រទេសចិនក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ជុំវិញជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ តុលាការបានសម្រេចឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន តែចិនបានបញ្ចេញប្រតិកម្មភ្លាមៗដោយមិនទទួលស្គាល់ និងមិនគោរពតាម។
អ្វីដែលគួរបញ្ជាក់ជូនជាដំបូង គឺភាពខុសគ្នារវាងតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាល និងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដែលទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅក្នុងទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ដូចគ្នា។ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គឺជាសា្ថប័នតុលាការរបស់អង្គការអន្តរជាតិពិតៗ រីឯតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលក៏ជាស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែរ តែជាស្ថាប័នអាជ្ញាកណ្តាលដែលមានសមត្ថកិច្ចកាត់សេចក្តីលើជម្លោះទាក់ទងនឹងដែនសមុទ្រដោយផ្អែកលើអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ។
តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលត្រូវបានគេចាត់ទុកជាស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានអាយុកាលច្រើនជាងគេ ព្រោះវាបានចាប់កំណើតតាំងពីឆ្នាំ ១៨៩៩ ហើយដែលចិន និងហ្វីលីពីនជាសមាជិកដូចគ្នា។ ជាទូទៅ ដំណើរការជំនុំជម្រះនៅក្នុងតុលាការមួយនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយបិទទ្វារ មិនអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកកាសែតចូលរួមទេ គឺលើកលែងតែមានការយល់ព្រមពីភាគីដើមចោទ និងចុងចោទ។ កំណត់សម្គាល់មួយទៀត តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលទទួលបណ្តឹងពីគ្រប់ភាគីគូបដិបក្ខទាំងអស់ គិតទាំងរវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋ រវាងរដ្ឋ និងអង្គការសាធារណៈ ឬអង្គការឯកជន ឬមួយក៏ជម្លោះរវាងភាគីឯកជន និងឯកជន។
ប្រភេទសំណុំរឿងដែលតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលមានសិទ្ធិអំណាចចាត់ការ
ពិតមែនតែតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការជំនុំជម្រះលើជម្លោះដែនសមុទ្រមែន តែស្ថានប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះមិនមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការកាត់សេចក្តីលើជម្លោះទាក់ទងនឹងខ្សែព្រំដែនទឹកទេ។ សិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលត្រូវបានកំណត់ត្រឹមតែជម្លោះប្រទាញប្រទង់រវាងប្រទេសពីរ ឬច្រើនទាក់ទងនឹងសិទ្ធិមួយចំនួនដែលជាប់នឹងដែនទឹក ទាំងផ្នែកខាងលើ និងផ្នែកខាងក្រោម។ សិទ្ធិមួយចំនួនទាំងនោះរួមមាន សិទ្ធិបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ សិទ្ធិក្នុងការនេសាទ ឬមួយសិទ្ធិក្នុងការធ្វើអាជីកម្មផ្សេងៗជាដើម។
ជាក់ស្តែងនៅក្នុងបណ្តឹងចំនួន ១៥ចំណុចរបស់ហ្វីលីពីនដែលប្តឹងចិន មានតែចំណុចមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះដែលតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលយកទៅពិនិត្យ វិនិច្ឆ័យ ពោលយកតែចំណុចណាដែលមិនមែនជាជម្លោះខ្សែព្រំដែនទឹក។ សូមជម្រាបជូនថា មុននឹងរឿងរ៉ាវអ្វីមួយឡើងទៅដល់ដៃតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាល មកពីរឿងរ៉ាវមួយនោះមិនត្រូវបានភាគីគូបដិបក្ខអាចដោះស្រាយរវាងគ្នាបាន។ ជាក់ស្តែងដូចករណីជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលហ្វីលីពីន និងចិនមិនអាចចរចាស្វែងរកការសម្រុះសម្រួលគ្នាបាន។
ដោយឡែក សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលជាសេចក្តីសម្រេចមួយដែលមានលក្ខណៈបង្ខិតបង្ខំ មានន័យថា ភាគីចាញ់ត្រូវតែគោរពតាម។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ភាគីចាញ់អាចស្នើទៅតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលឲ្យពន្យល់បកស្រាយលើការសម្រេចចិត្តនោះ។ តែការចាប់បង្ខំឲ្យគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលជារឿងពិបាក ហើយគេក៏កម្រឃើញមានភាគីចាញ់ណាមួយគោរពតាមណាស់។
តុលាការកាត់ក្តីឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន តែចិនថាមិនទទួលស្គាល់ និងមិនធ្វើតាម
នៅទីបំផុត តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលបានចេញសេចក្តីសម្រេចមានកម្រាស់ ៤៧៩ទំព័រដោយកាត់ក្តីឲ្យហ្វីលីពីនឈ្នះចិន។ នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចទាំង ៤៧៩ទំព័រនោះ តុលាការបានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា ការទាមទាររបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនបានផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ទេ និងថា ទង្វើរបស់ចិនបានរំលោភលើសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់ប្រជាជនហ្វីលីពីន នាវារបស់ចិនបានប្រព្រឹត្តទង្វើខុសច្បាប់ជាច្រើននៅក្នុងតំបន់ ហើយមានតំបន់ខ្លះដែលចិនបានទាមទារ គឺស្ថិតក្នុងដែនទឹករបស់ហ្វីលីពីនទៀតផង។
ប្រតិកម្មភ្លាមៗ ចិន តាមរយៈក្រសួងការបរទេសបានបដិសេធមិនទទួលស្គាល់ និងមិនគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចចិត្តនោះទេ។ ប្រតិកម្មរបស់ចិនរបៀបនេះមិនមានអ្វីគួរឲ្យភ្ញាក់ឡើយ ព្រោះតាំងពីថ្ងៃដែលហ្វីលីពីនបានប្តឹងចិនទៅតុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ មក ចិនបានបញ្ជាក់ជាហូរហែដោយបដិសេធមិនចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការជំនុំជម្រះតាមបណ្តឹងរបស់ហ្វីលីពីន ព្រមទាំងលើកឡើងថា តុលាការអចិន្រ្តៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលមិនមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការជំនុំជម្រះលើជម្លោះនេះទេ។ ទន្ទឹមនឹងប្រតិកម្មមិនទទួលស្គាល់សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ចិនក៏បានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីសិទ្ធិជាប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលចិនបានរកឃើញ និងបានធ្វើអាជីវកម្មតាំងពីប៉ុន្មានសតវត្សមកហើយ។
តែស្របពេលគ្នានេះ ចិនក៏បានបញ្ជាក់ជាថ្មីពីការត្រៀមខ្លួនបន្តដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធីជាមួយប្រទេសពាក់ព័ន្ធ និងដោយមិនចាំបាច់មានអាជ្ញាកណ្តាល។ ចិនមិនឈឺក្បាលនឹងការសម្រេចរបស់តុលាការពេលនេះជារឿងដែលគ្រប់គ្នាបានរង់ចាំ រួមទាំងហ្វីលីពីនក្នុងនាមជាអ្នកឈ្នះផង។ តែយ៉ាងហោចណាស់ ហ្វីលីពីនសង្ឃឹមថា សេចក្តីសម្រេចនេះនឹងបង្កើនគំនាបផ្លូវទូតលើចិនឲ្យបញ្ឈប់នយោបាយវាតទីរបស់ខ្លួន។ មួយវិញទៀត ហ្វីលីពីនក៏អាចយកសេចក្តីស្រេចនេះធ្វើជាបច្ច័យមួយដើម្បីមានប្រៀបក្នុងការចរចាជាមួយចិននាពេលខាងមុខដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ