តៃវ៉ាន់ប្រារព្វខួប៧០ឆ្នាំនៃការសម្លាប់រង្គាល២-២៨ ដ៏ចម្រូងចម្រាស
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:២៤
២៨កុម្ភៈ ១៩៤៧-២៨កុម្ភៈ២០១៧ ថ្ងៃនេះជាគម្រប់ខួប៧០ឆ្នាំនៃការផ្ទុះអំពើបង្ក្រាបផ្តាច់ការ ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល នៅតៃវ៉ាន់ ដែលក្លាយជាការសម្លាប់រង្គាលអស់ជីវិតមនុស្សរាប់សិបពាន់នាក់ ពីសំណាក់កងកម្លាំងជាតិនិយមចិន។ ៧០ឆ្នាំក្រោយ សម្រែកទាមទារនៅតែបន្ត ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ បានចាត់ទុកការស្វែងរកពន្លឺយុត្តធម៌ជូនជនគ្រោះ ជាអាទិភាពមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែយុត្តិធម៌នេះអាចប៉ះពាល់ប្រវត្តិផ្តាច់ខ្លួនតៃវ៉ាន់ពីចិន។ តើហេតុការណ៍សម្លាប់រង្គាល មានដើមហេតុយ៉ាងណាខ្លះ ?
លោកស្រី ត្សៃ អ៊ីនវ៉េន នៃបក្សឯករាជនិយម ដែលទើបបានជាប់ឆ្នោត មានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភានិងក្លាយជាអ្នកដឹកនាំតៃវ៉ាន់ លើកដំបូង បានប្រកាសបើកតុលាការអន្តរកាលមួយ ស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ រងគ្រោះក្នុងការបង្ក្រាបផ្តាច់ការកាលពី៧០ឆ្នាំ ជាអាទិភាពចំបងមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ពីរថ្ងៃមុនខួប៧០ឆ្នាំនៃសោកនាដកម្មសម្លាប់រង្គាល លោកស្រីបានបង្ហោះផ្សាយព័ត៌មានក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ូក ថាមានប្រមូលបាន ឯកសារបណ្ណសារប្រមាណជាង១,៣៧លានទំព័រ ទាក់ទងនឹងឧប្បត្តិហេតុ ២-២៨ ពោលគឺទាក់ទងនឹងហេតុការណ៍បង្ក្រាបផ្តាច់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល កាលពីថ្ងៃទី ២៨កុម្ភៈឆ្នាំ១៩៤៧។
ឧប្បត្តិហេតុ២-២៨ គឺជាទម្រង់មួយនៃការបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់។ ហេតុការណ៍នេះ បានផ្ទុះឆាបឆេះ រាលដាលពេញផ្ទៃកោះតៃវ៉ាន់ តអស់រយៈពេលពេញមួយសប្តាហ៍ បន្ទាប់ពីមានការចាប់ខ្លួនស្ត្រីអ្នកលក់បារីម្នាក់ តាមចិញ្ចើមថ្នល់ និងការបាញ់សម្លាប់អ្នកថ្មើរជើងម្នាក់ពីសំណាក់ប៉ូលិស។ នាសម័យនោះ តៃវ៉ាន់ដែលបន្ទាប់ពីរើខ្លួនដើរចេញផុតពីអាណានិគម៥០ឆ្នាំរបស់ជប៉ុន នៅឆ្នាំ១៩៤៥ នៅរួមរស់ជាចិនតែមួយនៅឡើយ និង មានរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកជាតិនិយមចិន មកពីបក្សគួកមីនតាង ដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ ជាងកាយជាក Tchang Kaï-chek។
រដ្ឋាភិបាលនេះបានធ្វើការបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា និងយ៉ាងឃោរឃៅ ចលនាបះបោរប្រជាជ ដោយបាញ់រះ ដោយចាប់ដាក់ឃុំឃាំង ឬដោយប្រហារជីវិតតែម្តង ពីសំណាក់កងកម្លាំងទាហានមកពីចិន។ គេរាប់ឃើញមានរណ្តៅកប់ខ្មោចរួមជាច្រើនកន្លែង មានការសម្លាប់មនុស្សបោះខ្មោចក្នុងទឹកសមុទ្ទ ... ហេតុដូច្នេះហើយបានជាតៃវ៉ាន់ប្រើពាក្យថា “ការសម្លាប់រង្គាលថ្ងៃ២៨ខែ២ » នេះបើតាមការពន្យល់បំភ្លឺរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវ ហួង ឆេងយី Huang Cheng-yi អ្នកច្បាប់ធម្មនុញ្ញនិយមនៃរដ្ឋបណ្ឌិតសភាSinica និងជាប្រធានអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលឈ្មោះ អង្គការ “ការពិតនិងការផ្សះផ្សាដើម្បីតៃវ៉ាន់”។
ឧប្បត្តិហេតុ ២-២៨ ជាថ្ងៃចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការគាបបង្ក្រាបគ្មានអាសូរនៃរបបផ្តាច់ការតៃវ៉ាន់ ដឹកនាំដោយ លោក ជាង កាយជាក និងកូនប្រុស ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៤៩ ឆ្នាំដែលអ្នកជាតិនិយមចិន គួកមីនតាង ចាញ់បក្សកុម្មុយនិស្តចិនរបស់មៅសេទុង និងបានដកខ្លួនមកប្រកាសបង្កើតសាធារណរដ្ឋចិននៅតៃវ៉ាន់ បំបែកចិនជាពីរ (ដីគោកនិងចិនតៃវ៉ាន់) ដល់ឆ្នាំ១៩៨៧ នៅពេលច្បាប់អាជ្ញាសឹកត្រូវលើកចេញ។
បើតាមតួលេខប៉ាន់ស្មានជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ ១៩៩២ និងដោយផ្អែកលើទិន្នន័យប្រជាសាស្ត្រឧប្បត្តិហេតុ ២-២៨ បានបង្កឱ្យមានជនរងគ្រោះប្រមាណពី ១៨០០០ទៅ ២៨០០០នាក់។ ប្រមាណ ១៤០០០នាក់ ត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការសឹកនៃរបបផ្តាច់ការ ជាងកាយជាក និងចន្លោះពី ៣ពាន់ទៅ៨ពាន់នាក់ ត្រូវបានប្រហារជីវិត។ ប៉ុន្តែមានតែ៦៨៤ករណីស្លាប់ផ្ទាល់ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានរាប់ចុះបញ្ជីទទួលសំណង។ អ្នកឯកទេសជាច្រើនយល់ថាចំនួនជនរងគ្រោះរៀបរាប់ក្នុងឯកសារផ្លូវការមានចំនួនតិចជាងការពិតឆ្ងាយណាស់។
ថ្វីបើមានការប្រទាញប្រទង់គ្នាខ្លាំងអំពីចំនួនជនរងគ្រោះមែន ប៉ុន្តែគេយល់ស្របទាំងអស់គ្នាថា ជនរងគ្រោះ សុទ្ធសឹងជាអ្នកមានចំណេះដឹង ជាបញ្ញាវន្តវប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយរបស់តៃវ៉ាន់ នាសម័យនោះ។
ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ លោក លី តេងហ៊ុយ បិតាប្រជាធិបតេយ្យតៃវ៉ាន់ ជាឥស្សរជនទីមួយ ដែលបានគាស់កកាយឧប្បត្តិហេតុ២-២៨ ដោយផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដំបូងមួយ នៅដើមឆ្នាំ១៩៩០។ មូលនិធិរំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធ២-២៨ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៥ និងបន្ទាប់មកបានផ្តល់សំណងដល់ជនរងគ្រោះ រាប់ទាំងគ្រួសារជនរងរបួស ជនជាប់ពន្ធនាគារ។ ប៉ុន្តែនៅមានទំព័រខ្មៅងងឹតកំពុងបន្តលងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយតៃវ៉ាន់ នោះគឺនៅរវាងពីឆ្នាំ១៩៤៩ដល់ឆ្នាំ១៩៨៧ តៃវ៉ាន់ស្ថិតក្រោមរបបកាន់អំណាចសឹក៣៨ឆ្នាំ និងមានជនរងគ្រោះរាប់សិបពាន់នាក់បន្ថែមទៀត។
របួសនេះមិនអាចសះទេ គណបក្សជាតិនិយមគូកមីនតាង នៅតែបន្តឆ្លាស់ដឹកនាំប្រទេសអស់រយៈពេល៨ឆ្នាំ ទើបតែត្រូវចាញ់ឆ្នោត ធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាពស្ទើរដល់បាតនៅឆ្នាំ២០១៦។ ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ថ្មី ជាអ្នកឯករាជនិយម ប្រសូតចេញពីបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រកាសបង្ហាញគម្រោងច្បាប់មួយលុបចោលស្ទូបវិញ្ញាណក្ខន្ធប្រធានាធិបតី ជាប្រធានបក្សគួកមីនតាង លោក ជាង កាយជាក កណ្តាលក្រុងតៃប៉ិចេញ។
បក្សគួកមីនតាង ដែលជាបក្សប្រឆាំងនៅពេលនេះ បានថ្កោលទោសគម្រោងច្បាប់ថាមិនសក្តិសមចំពោះអតីតប្រធានាធិបតី ដែលប្រឹងដើរតួនាទីធ្វើជារនាំងទប់ស្កាត់ចិនកុម្មុយនិស្ត។ តែចៅទួតប្រុស របស់គាត់ ដែលជាសមាជិកសភាបក្សគួយមីនតាង បានទទួលស្គាល់ថា តៃវ៉ាន់ត្រូវធ្វើវិនិច្ឆ័យដោយផ្ទាល់ខ្លួនឯង ពីកំហុសនិងសមិទ្ធិផលរបស់ជីតា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ