របាយការណ៍៖ កំដៅផែនដីនឹងកើនឡើង ១,៥អង្សាសេ នៅឆ្នាំ ២០៤០
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៥
អ្នកតំណាងប្រទេសចំនួន ១៩៥ បានជួបប្រជុំគ្នា នៅសប្តាហ៍នេះ នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បី ពិនិត្យ របាយការណ៍របស់ក្រុមអ្នកជំនាញ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តស្តីពីអាកាសធាតុ មុនពេលដែលរបាយការណ៍មួយនេះ ត្រូវអង្គការសហប្រជាជាតិ បោះពុម្ពផ្សាយ ជាផ្លូវការនៅប៉ុន្មានខែខាងមុខ ពោលគឺឲ្យបានមុនសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ ដែលត្រូវរៀបចំធ្វើ នៅប្រទេសប៉ូឡូញ នៅដើមខែធ្នូចុងឆ្នាំនេះ។
គណៈប្រតិភូតំណាងប្រទេស ១៩៥ ដែលជាសមាជិករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កំពុងជួបប្រជុំគ្នា នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នៅកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បី ពិនិត្យរបាយការណ៍ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ របស់ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តររដ្ឋាភិបាល ហៅកាត់ថា IPCC ឬជាភាសាបារាំង ថា GIEC។
ក្រុមអ្នកជំនាញអន្តររដ្ឋាភិបាល Intergovernmental Panel on Climate ChangeIPCC ឬGIEC ជាអ្នកដាស់តឿនសតិមនុស្សស្តី ពីអាកាសធាតុ
ក្រុមអ្នកជំនាញអាកាសធាតុ សំខាន់ណាស់ ក្នុងការជួយដាស់តឿនរំលឹកមនុស្សឲ្យដឹងច្បាស់ ពីផលប៉ះពាល់ នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ បង្កើតឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពី៣០ឆ្នាំ មុន គឺ នៅឆ្នាំ ១៩៨៨ ក្រុម GIECដែលមានទីស្នាក់ការនៅទីក្រុងហ្សឺណែវប្រទេសស្វ៊ីស មានបុគ្គលិកអចិន្រ្តៃយ៍តែជាង១០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ការងារចងក្រងរបាយការណ៍របស់GIEC ត្រូវ ពឹងផ្អែក ទាំងស្រុងទៅលើអ្នកជំនាញ និងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ស្ម័គ្រចិត្ត រាប់ពាន់នាក់ ដែលមានតាំងពីអ្នកជំនាញខាងបរិយាកាស ខាងអាកាសធាតុ ខាងទឹកសមុទ្រ សេដ្ឋកិច្ចវិទូ ហើយនិងអ្នកជំនាញខាងការអភិវឌ្ឍជាដើម។
ជាក់ស្តែងដើម្បីចងក្រងរបាយការណ៍ កម្រាស ៤០០ទំព័រ ដែលគេកំពុងពិនិត្យ ពិភាក្សានៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនៅថ្ងៃនេះ ក្រុមGIEC បានពឹងផ្អែកទៅលើការសិក្សា ជាង ៦ពាន់ ដែលសរសេរដោយមនុស្ស៨៦នាក់ មកពីប្រទេសចំនួន ៣៩។ ពីរបាយការណ៍មួយទៅរបាយការណ៍មួយ ការងាររបស់ក្រុមអ្នកជំនាញអាកាសធាតុ របស់GIEC ព្យាយាមទាញសញ្ញាអាសន្ន ឲ្យគេយល់ឃើញពីផលវិបាក នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បើសិនគេមិនព្រមកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដែលជាប្រភពនៃការឡើងកំដៅនៃផែនដី។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងសន្និសីទនៅទីក្រុងប៉ារីស នៅឆ្នាំ ២០១៥ ដែលឈានទៅផលិតបានកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ គឺក្រុម GIEC នេះឯងដែលបានសរសេររបាយការណ៍ ទាមទារឲ្យគេកាត់បន្ថយ ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក និងមេតាន ឲ្យបានអតិបរមា ដើម្បីឲ្យកំដៅលើផែនដី កើនឡើង បន្ថែម យ៉ាងច្រើន ១,៥អង្សារនៅឆ្នាំ ២១០០។
ជាទូទៅ របាយការណ៍របស់ក្រុម GIEC ធ្វើឡើងសម្រាប់អ្នកមានសិទ្ធិសម្រេចចិត្ត ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលរបស់គ្រប់ប្រទេសនៅក្នុងពិភពលោក។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេល១សប្តាហ៍ នេះ នៅកូរ៉េខាងត្បូង អ្នកតំណាងរដ្ឋាភិបាលអាចចរចា ទាមទារឲ្យកែតម្រូវ ចំណុចជាច្រើន មុនពេលដែលរបាយការណ៍ត្រូវបញ្ជូន ឲ្យទៅ បោះឆ្នោត គាំទ្រ ជាផ្លូវការ ពីរដ្ឋាភិបាលប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ។
សូមអាន៖ ពិភពលោកមិនស្ថិតលើផ្លូវ គូសវាសក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស
ជាមួយនឹងការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកដូចសព្វថ្ងៃ កំដៅផែនដីនឹងកើនឡើង១,៥អង្សាសេ នៅឆ្នាំ ២០៤០
នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង អន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ នៅឆ្នាំ ២០១៥ នៅទីក្រុងប៉ារីស រដ្ឋាភិបាលដែលជាប្រទេសហត្ថលេខី ក៏បានសន្យាចូលរួមកាត់បន្ថយឧស្ម័ន ផ្ទះកញ្ចក់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យផែនដីអាចឡើងកំដៅ ១,៥អង្សាសេ នៅឆ្នាំ ២១០០។ របាយការណ៍លើកនេះរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញអាកាសធាតុ ផ្តោតសំខាន់លើការឡើងកំដៅ លើផែនដី ១,៥អង្សា។ អ្នកជំនាញខាងអាកាសធាតុចង់បញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ពីការខុសគ្នា ខ្លាំង រវាងផែនដី ដែលនឹងឡើងកំដៅ ១,៥អង្សា ហើយនិងផែនដីនឹងឡើងកំដៅ ២អង្សារ។ ហេតុអ្វីបានជាគេចង់បញ្ជាក់ពីភាពខុសគ្នានេះ?
សូមរំលឹកថា នៅមុនមានកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុ នៅឆ្នាំ ២០១៥ នៅទីក្រុងប៉ារីស គេបានចរចា និងចោទសួរខ្លាំងណាស់ថា ហេតុអ្វីបានជាអ្នកជំនាញ ត្រូវកំណត់ ឲ្យផែនដីអាចឡើងកំដៅបន្ថែមយ៉ាងច្រើន ២អង្សាសេ។ ហេតុអ្វីបានជាមិន២,៥អង្សាសេ?
សម្រាប់អ្នកជំនាញអាកាសធាតុដែលបានចូលរួមសរសេររបាយការណ៍របស់ក្រុមGIEC គេមិនចាំបាច់ឆ្ងល់អ្វីច្រើនទេ បើគេសង្កេតមើលការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ សព្វថ្ងៃនេះ ផែនដីឡើងកំដៅ តែ១អង្សាប៉ុណ្ណោះបើប្រៀបធៀបនឹងសម័យមុនបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម។ ទាក់ទងនឹងការឡើងកំដៅផែនដី អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានយកសម័យមុនបដិវត្តន៍ឧស្សាហ៍កម្ម នៅឆ្នាំ ១៧៥០ ដើម្បីធ្វើការប្រៀបធៀប ព្រោះថា នៅសម័យមុនបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម គេនៅមិនទាន់មានម៉ាស៊ីន រោងចក្រ ដែលបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិកច្រើននោះទេ។ ត្រូវដឹងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ មានបដិវត្តន៍ឧស្សាហ៍កម្ម រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានរកឃើញថា កំដៅលើផែនដីបានកើនឡើង ១អង្សាសេ។
ផែនដីសព្វថ្ងៃ ដែលកើនឡើងកំដៅ បន្ថែម ១អង្សាសេ កំពុងប្រឈមរួចហើយនឹងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ដូចជាខ្យល់ព្យុះ គ្រោះរាំងស្ងួត ភ្លើងឆេះព្រៃ ហើយនិងការរលាយទឹកកក នៅប៉ូល ដែលធ្វើឲ្យកំពស់ទឹកសមុទ្រកើនឡើង គំរាមកំហែងប្រទេសដីកោះ ដែលជាកន្លែងររស់នៅរបស់ប្រជាជន រាប់លាននាក់។
តើនឹងមានរឿងអ្វីកើតឡើង បើផែនដី កើនឡើងកំដៅ ១,៥ អង្សា ឬ ២អង្សា
សម្រាប់អ្នកជំនាញ បើសិនគេនៅបន្តសកម្មភាព បញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័ន មេតាន ដែលជាប្រភពបង្កើតឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ដូចសព្វថ្ងៃ ឬទៅតាមការកំណត់ ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង អន្តរជាតិ ក្រុងប៉ារីស កំដៅផែនដីនឹងកើនឡើងបន្ថែម ១,៥អង្សា សេ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០៤០ ប៉ុន្តែ មិនមែន ២១០០ ដូចការគិតព្រាង កាលពី៣ឆ្នាំមុននោះទេ។ គេអាចនិយាយបានថា ផលវិបាកដែលកើតឡើងដោយសារតែ ផែនដី កើនឡើងកំដៅ ១,៥អង្សា មិនមែនសម្រាប់មនុស្សជំនាន់អនាគតទេ ប៉ុន្តែ គឺសម្រាប់ជំនាន់មនុស្សសព្វថ្ងៃតែម្តង ដែលរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ហើយមិនមែនកើតឡើងសម្រាប់តែប្រទេសក្រីក្រ ទេ ប្រទេសអ្នកមាន ប្រទេសមហាឧស្សាហកម្ម ដែលបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ក៏រងគ្រោះដែរ។ ព្យុះកំណាច នៅអាមេរិក នៅជប៉ុន ឬអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំងដែលសម្លាប់មនុស្សនៅ ឥណ្ឌា ឬនៅអឺរ៉ុប គឺជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។
អ្នកជំនាញអាកាសធាតុ៖ គេត្រូវរកឲ្យបានរហ័ស និងទ្រង់ទ្រាយធំ ប្រភពថាមពលថ្មីមកជំនួស ប្រេង និងធ្យូងថ្ម
មធ្យោបាយដើម្បីកុំឲ្យផែនដីកើនឡើងកំដៅ គឺមានតែ កាត់បន្ថយ ការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក តាមរយៈការលះបង់ចោល ថាមពលដែលបានមកពីប្រេង ឧស្ម័ន ឬធ្យូងថ្ម។ គេត្រូវបង្កើនទំហំព្រៃ ដែលដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិក។ ដំណោះស្រាយដែលគេស្នើឡើងលើកនេះ គឺដូចតែពេលមុនៗអីចឹង ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា លើកនេះ អ្នកជំនាញ បានអំពាវនាវ ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដែលជាអ្នកធ្វើផែនការនយោបាយ សម្រេចចិត្តចាត់វិធានការ ឲ្យបានលឿន ហើយនិងក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបំផុត។ មានន័យថា គេនៅពេលវេលានៅឡើយ ប៉ុន្តែ ពេលវេលាកាន់តែខើចហើយ។ ដើម្បីឲ្យផែនដី អាចកើនឡើងកំដៅ ១,៥អង្សាសេ នៅរវាងឆ្នាំ ២០៤០ គ្រប់ប្រទេសអាច បញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិយ៉ាងយូរបំផុត នៅឆ្នាំ ២០២០ ពោលគឺត្រូវរិះរកប្រភពផ្តល់ថាមពលថ្មី ជំនួស ប្រេង និងធ្យូងថ្ម ដែលជាបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក។
អនុសាសន៍របស់ក្រុមអ្នកជំនាញខាងអាកាសធាតុមើលទៅ ប្រៀបបាននឹងស្រែកហៅដែលគ្មានអ្នកណាយកត្រចៀកស្តាប់នោះ។ ឥណ្ឌា មហាអំណាចអាស៊ីទី២បន្ទាប់ពីចិន ពឹងផ្អែកលើប្រេងដើម្បី ជំរុញឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួន។ នេះគេនៅមិនទាន់និយាយពីប្រទេសមហាសេដ្ឋីប្រេង ដូចជាអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត ក៏ដូច រុស្ស៊ី អ៊ីរ៉ង់ ដែលកំពុងជំរុញ ការផលិត និងលក់ប្រេងរបស់ខ្លួនផង។ មហាអំណាចអាមេរិក របស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលមិនត្រឹមតែដកខ្លួន ចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ នៅ បានប្រកាសបើកភ្លើងខៀវឲ្យគេធ្វើអាជីវកម្ម ជីកបូមប្រេងនៅក្នុងសមុទ្រ អាមេរិក ដើម្បី ទិសដៅនយោបាយរបស់លោក គឺ ផលប្រយោជន៍របស់អាមេរិកដំបូងគេនោះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ