អ្វីទៅជាដើមចមនៃការងើបបះបោររបស់ក្រុមឧទ្ទាមអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានៅភូមា?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៤
នៅក្នុងប្រទេសភូមា អស់រយៈពេលជាច្រើនសប្តាហ៍ដែលការប្រយុទ្ធគ្នារវាងកម្លាំងទ័ពរដ្ឋាភិបាល និងកម្លាំងឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាឈ្មោះ « កងទ័ពអារ៉ាខាន់ » កំពុងបន្តកើតមានយ៉ាងហិង្សានៅក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន។ នាថ្ងៃសុក្រ ទី៤ មករា ក្រុមឧទ្ទាមបានបើកការវាយប្រហារលើប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិសចំនួន ៤កន្លែងដោយសម្លាប់បានប៉ូលិសចំនួន ១៣នាក់ និងរបួស ៩នាក់ផ្សេងទៀត។ ព្រឹត្តិការណ៍ហឹង្សាមួយនេះបាននិងកំពុងបង្កឲ្យមានវិបត្តិមនុស្សធម៌ថ្មី ព្រោះមានជនស៊ីវិលជាច្រើនរយនាក់បាននាំគ្នារត់ភៀសខ្លួនចោលផ្ទះសម្បែង។ គួររម្លឹកថា គឺក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ឃីនដដែលនេះហើយដែលមានពួករ៉ូហ៊ីងយ៉ាងជាងកន្លះលាននាក់បានរត់ភៀសខ្លួនទៅជ្រកកោនក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសដើម្បីគេចពីការធ្វើទុកបុកម្នេញពីទាហានរដ្ឋាភិបាលភូមា។
ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ គេបាននាំគ្នានិយាយច្រើនពីបញ្ហាពួករ៉ូហ៊ីងយ៉ាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមដែលបាននាំគ្នារត់ភៀសខ្លួនទៅជ្រកកោនក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសក្បែរខាង។ រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃ រឿងរ៉ាវមួយនេះនៅមិនទាន់បិទបញ្ចប់ និងកំពុងបន្តក្លាយជាប្រធានបទប្រទាញប្រទង់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងរវាងរដ្ឋាភិបាលភូមា និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ភូមាដែលមានប្រជាជនជាង ៩០% ជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ពួករ៉ូហ៊ីងយ៉ាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមមិនត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ជាជនជាតិភាគតិច និងថែមទាំងទទួលការស្អប់យ៉ាងខ្លាំងទៀតផង នោះបើទោះបីជាពួកនេះបានរស់នៅក្នុងទឹកដីភូមាតកូន តចៅអស់ជាច្រើនជំនាន់ក៏ដោយក្តី។
ពួករ៉ូហ៊ីងយ៉ាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមជាបញ្ហាមួយដែលរដ្ឋអំណាចភូមាហាក់ពិបាកដោះស្រាយ ពិសេសប្រឈមនឹងគំនាបរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា បញ្ហាដែលបាន និងកំពុងធ្វើឲ្យរដ្ឋអំណាចកណ្តាលនៅភូមាក្រពុលមុខ ឈឺក្បាលខ្លាំងជាងនេះ គឺការបះបោររបស់ចលនាឧទ្ទាមអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ពិសេសគឺចលនាទាមទារផ្តាច់ទឹកដីនិយមអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ឬហៅថា កងទ័ពអារ៉ាខាន់។ ចលនាឧទ្ទាមមួយនេះបានចាប់កំណើតក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ មានរចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ និងមានកម្លាំងយុទ្ធជនជិត ២ ០០០នាក់ដែលបំពាក់ដោយអាវុធល្អៗ រួមទាំងទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺនច្បាស់លាស់។
កងទ័ពអារ៉ាខាន់ចង់បានស្វ័យភាព និងការទទួលស្គាល់អត្តសញ្ញាណដើម
យើងគួរបញ្ជាក់បន្តិចថា អារ៉ាខាន់ និងរ៉ាក់ឃីនជារដ្ឋតែមួយ តែគេច្រើននាំគ្នាហៅរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន។ រដ្ឋមួយនេះធ្លាប់ជារាជាណាចក្រឯករាជ្យមួយអស់ជាច្រើនសតវត្ស មុននឹងត្រូវបានអំណាចភូមាក្នុងរបបរាជានិយម Konbaungវាយយកក្នុងឆ្នាំ ១៧៨៥។ ដូច្នេះគេអាចនិយាយបានថា កងទ័ពអារ៉ាខាន់ជាចលនាទាមទារផ្តាច់ទឹកដីមួយ បន្ទាប់ពីរាជាណាចក្ររ៉ាក់ឃីនធ្លាក់ក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់របបភូមាក្នុងឆ្នាំ ១៧៨៥។ អ្វីដែលកងទ័ពអារ៉ាខាន់បន្តទាមទារតាមរយៈការតស៊ូប្រដាប់អាវុធពេលនេះ គឺស្វ័យភាពរដ្ឋអារ៉ាខាន់ ឬរដ្ឋរ៉ាក់ឃីន និងដើម្បីការពារអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ ហើយសាសនារបស់ប្រជាជនអារ៉ាខាន់។
កងទ័ពអារ៉ាខាន់ចង់ឲ្យរដ្ឋអំណាចកណ្តាលភូមារក្សាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីរបស់ពួកគេក្នុងនាមជាជនជាតិភាគតិច។ សូមជម្រាបថានៅភូមា មាន ១៣៥ជនជាតិភាគតិចខុសៗគ្នាដែលតំណាងឲ្យ ១ភាគ៣ នៃប្រជាជនភូមាសរុបជាង ៥០លាននាក់។ នៅក្នុងអតីតកាលក៏ដូចជាបច្ចុប្បន្នកាល រដ្ឋអំណាចភូមាគ្រប់ជំនាន់តែងបន្តប្រឈមមុខនឹងការបះបោរពីសំណាក់ចលនាឧទ្ទាមទាមទារផ្តាច់ទឹកដីនិយមធំៗ ដូចយ៉ាងកងទ័ពអារ៉ាខាន់ពេលនេះ។ ម្យ៉ាងទៀត កិច្ចចរចាក៏ធ្លាប់បានធ្វើ និងព្យាយាមធ្វើជាហូរហែ។ ជាក់ស្តែងក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ រដ្ឋាភិបាលភូមាដឹកនាំដោយគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីបានបើកទ្វារចរចាជាមួយគ្រប់ក្រុមជនជាតិភាគតិចតស៊ូប្រដាប់អាវុធទាំងអស់។
តែគេសង្កេតឃើញជារួមថា មានចលនាឧទ្ទាមខ្លះយល់ព្រមចូលតុចរចា និងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព តែខ្លះទៀតបានជ្រើសយកផ្លូវបន្តការតស៊ូផ្លូវអាវុធ។ នេះក៏ដោយសារថា ការទាមទាររបស់ពួកគេមិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលទទួលយក ហើយរដ្ឋាភិបាលវិញមកទល់ពេលនេះ ហាក់មិនបានត្រៀមខ្លួនធ្វើសម្បទាន និងបន្តជ្រើសផ្លូវវាយប្រហារប្រដាប់អាវុធតបវិញ។
ចរចានៅជាសេណារីយ៉ូដើម្បីរកច្រកចេញ
ជម្រើសដ៏ល្អសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលភូមា និងចលនាឧទ្ទាម គឺបន្តការចរចាជាជាងបន្តការប្រឈមមុខដាក់គ្នាតាមផ្លូវអាវុធនៅលើសមរភូមិ។ តែអ្វីដែលសំខាន់នៅចំពោះមុខសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលភូមា និងចលនាឧទ្ទាម គឺត្រូវបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ពីឆន្ទៈ និងការចង់បានរៀងៗខ្លួន ពិសេសចោទសួរថា តើចរចាដើម្បីអ្វី និងត្រូវលើកយកបញ្ហាអ្វីខ្លះទៅដាក់លើតុដើម្បីជជែកគ្នា។
គួរបញ្ជាក់ថា បញ្ហាឧទ្ទាមជនជាតិភាគតិចនៅភូមាជាបញ្ហាស្មុគស្មាញ ចម្រូងចម្រាស និងកំពុងបន្តស៊ីរូងប្រទេសដ៏រុំារ៉ៃតាំងពីភូមាទទួលបានឯករាជ្យ។ តាំងពីជំនាន់របបសឹករហូតដល់របបស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាលតែងប្រើកម្លាំងបាយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា។ នេះអាចថាជាជ្រើសមួយត្រឹមត្រូវ ព្រោះកុំថាឡើយភូមា សូម្បីតែរដ្ឋាភិបាលប្រទេសផ្សេងក៏មិនចង់ឃើញដីមួយដុំណារបស់ខ្លួនធ្លាក់ក្នុងដៃរបស់ក្រុមឧទ្ទាម ឬចលនាប្រដាប់អាវុធណាមួយឡើយ។
ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ លោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីធ្លាប់បានបើកទ្វារចរចាជាមួយគ្រប់ចលនាឧទ្ទាមជនជាតិភាគតិចទាំងអស់។ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា លទ្ធផលដែលទទួលបានគឺមានតែជាមួយចលនាឧទ្ទាមតូចតាច និងមានកម្លាំងខ្សោយប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកចលនាឧទ្ទាមគ្រាក់ៗនៅបន្តរឹងក្បាលមិនព្រមចរចា បន្តប្រកាន់ជំហររបស់ខ្លួន និងមិនព្រមទទួលយកសម្បទានពីរដ្ឋាភិបាលទេ។ ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយភូមាបានមើលឃើញថា បើរដ្ឋាភិបាលភូមាបន្តប្រើកណ្តាប់ដៃដែក នោះស្ថានការណ៍នឹងកាន់តែដុនដាប ព្រោះចង់ឬមិនចង់ សក្តានុពលរបស់ចលនាឧទ្ទាមមិនមែនកម្រិតត្រឹមក្នុងតែរដ្ឋរ៉ាក់ឃីនឯណា តែនឹងអាចរីករាលដាលចេញពីចលនាឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធនៅក្នុងរដ្ឋផ្សេង។
សរុបមកវិញ រដ្ឋាភិបាលភូមាហាក់គ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងពីការផ្តើមគិតគូរឡើងវិញលើជំហររបស់ខ្លួន ព្រោះនេះជាដង្កូវចេញពីសាច់ឯងដែលពិបាកដោះស្រាយជាងបញ្ហាពួករ៉ូហ៊ីងយ៉ាឆ្ងាយណាស់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ