ហ្វីលីពីនជាប្រទេសទី២ដែលបានដកសមាជិកភាពចេញពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣១
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៧ មីនា ប្រទេសហ្វីលីពីនដកសមាជិកភាពពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិជាផ្លូវការ។ មូលហេតុ មកពីរដ្ឋអំណាចក្រុងម៉ានីលមិនសប្បាយចិត្តនឹងស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយនេះដែលបានបើកការស៊ើបអង្កេតលើប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោកឌុយទែរតេ។ គួររម្លឹកថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានចាប់កំណើតក្នុងឆ្នាំ ២០០២ ហើយមកដល់ពេលនេះ ហ្វីលីពីនជាប្រទេសសមាជិកទី២ ដែលបានដកខ្លួនចេញវិញ បន្ទាប់ពីការដកខ្លួនរបស់ប្រទេសប៊ូរុនឌីក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។ ទន្ទឹមនឹងការដកខ្លួន និងការព្រមានដកខ្លួនចេញពីប្រទេសសមាជិក តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេក៏កំពុងបន្តទទួលរងការវាយប្រហារពីក្រុមប្រទេសមិនសមាជិកដែរ។
រឿងរ៉ាវរវាងហ្វីលីពីន និងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទើបកើតមាននៅក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនលោកឌុយទែរតេ។ ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានបើកការស៊ើបអង្កេតបឋមលើលោកឌុយទែរតេស្តីពីយុទ្ធនាការបោសសំអាតការជួញដូរគ្រឿងញៀនក្នុងស្រុក។ គួររម្លឹកថា យុទ្ធនាការកំចាត់គ្រឿងញៀនមួយនេះត្រូវបានលោកឌុយទែរតេផ្តើមអនុវត្តតាំងពីលោកជាប់ឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ហើយនៅក្នុងយុទ្ធនាការនោះ លោកឌុយទែរតេបានបើកដៃឲ្យកម្លាំងប៉ូលិសបាញ់សម្លាប់មិនរើសមុខលើជនសង្ស័យ និងជនជាប់ពាក់ព័ន្ធផ្ទាល់នឹងការជួញដូរគ្រឿងញៀន។
តាមតួលេខផ្តល់ដោយប៉ូលិសហ្វីលីពីន មានអ្នកប្រើប្រាស់ ឬអ្នកជួញដូរគ្រឿងញៀនចំនួន ៥ ១៧៦នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ តែក្រុមអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សបានបញ្ជាក់ថា ចំនួនអ្នកស្លាប់អាចមានច្រើនជាងនេះដល់ទៅ ៣ ឬ ៤ដង។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រុមអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សថែមទាំងបានរិះគន់នយោបាយរបស់លោកឌុយទែរតេដោយបានចាត់ទុកជាសង្រ្គាមប្រឆាំងអ្នកក្រីក្រ។ តែលោកឌុយទែរតេបានបន្តធ្វើគ ធ្វើថ្លង់នៅចំពោះមុខការរិះគន់ពីបរទេស និងនៅតែយល់ឃើញថា នយោបាយមួយនេះជាផ្លូវដ៏ល្អសម្រាប់ប្រទេសរបស់លោក ហើយនយោបាយមួយនេះក៏កំពុងទទួលបានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងនៅក្នុងស្រុកដែរ។
បន្ទាប់មក លោកឌុយទែរតេដែលគេស្គាល់ជាប្រធានាធិបតីមាត់ដាចរូបនេះបានវាយប្រហារត្រង់លើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិថាគ្មានសមត្ថភាពក្នុងការកាត់ទោសលើលោកទេ។ គួររម្លឹកថា ក្រោយពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិប្រកាសបើកការស៊ើបអង្កេតបឋមលើលោកឌុយទែរតេក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ លោកឌុយទែរតេក៏បានប្រកាសក្នុងថ្ងៃទី១៧ មីនា ឆ្នាំ ២០១៨ ដកសមាជិកភាពហ្វីលីពីនចេញពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ តែហ្វីលីពីនត្រូវរង់ចាំ ១ឆ្នាំ គឺថ្ងៃទី១៧ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ ទើបអាចចាកចេញជាផ្លូវការបាន។
តួនាទី និងសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិដែលមានទីស្នាក់ការក្នុងទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់បានផ្តើមចេញជារូបរាងតាមរយៈលក្ខន្តិកទីក្រុងរ៉ូមចុះហត្ថលេខាក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៨ និងបានចូលជាធរមានក្នុងឆ្នាំ២០០២។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានតួនាទី និងសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទល្មើសចំនួន ៣ គឺអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។ មានប្រទេសសមាជិក ២ក្រុម គឺក្រុមប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខាលើលក្ខន្តិកទីក្រុងរ៉ូម តែមិនបានឲ្យសច្ចាប័ន និងក្រុមប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខាលើលក្ខន្តិកទីក្រុងរ៉ូម តែបានឲ្យសច្ចាប័ន។ ក្នុងករណីនេះ គេហៅជាក្រុមប្រទេសសមាជិកពេញសិទ្ធិ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏នៅមានក្រុមប្រទេសដែលមិនបានចុះហត្ថលេខាលើលក្ខន្តិកទីក្រុងរ៉ូម តែបានទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។
វិបត្តិរវាងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ និងក្រុមប្រទេសសមាជិកពេញសិទ្ធិបានផ្ទុះដំបូងក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ពោលក្នុងពេលដែលប្រទេសប៊ូរុនឌីបានប្រកាសដកសមាជិកភាពចេញវិញ។ កាលណោះ រដ្ឋអំណាចប៊ូរុនឌីបានលើកយកហេតុផលទៅពន្យល់ថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេជាឧបករណ៍សម្ពាធគាបតែលើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសក្រក្រី ឬមានគោលដៅបង្កអស្ថិរភាពក្នុងប្រទេសទាំងនេះតាមការញាក់របស់ក្រុមប្រទេសមហាអំណាច។ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ក្រោយមក គេឃើញមានប្រទេសអាហ្រ្វិកផ្សេងទៀត ដូចជាអាហ្រ្វិកខាងត្បូង កេនយ៉ា ហ្កំប៊ី និងសំប៊ីក៏បានប្រកាសព្រមានដកខ្លួនចេញពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។
សម្រាប់ក្រុមប្រទេសអាហ្រ្វិក តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិជាតុលាការប្រកាន់ពូជសាសន៍
ប្រទេសអាហ្រ្វិកសឹងទាំងអស់មិនញញើតនឹងចោទតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិថា ជាតុលាការប្រកាន់ពូជសាសន៍។ តំាងពីបានចាប់កំណើតក្នុងឆ្នំា ២០០២ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានកាត់ទោសតែមេដឹកនំាស្បែកខ្មៅ។ ជាក់ស្តែងក្នុងថ្ងៃទី១០ កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៣ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានផ្តើមដំណើរការកាត់ទោសប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសកេនយ៉ាពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆំាងមនុស្សជាតិ។ កាយវិការនេះរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិអាចថាជាលើកទី១ មិនធ្លាប់មាន ព្រោះជាការកាត់ទោសលើមេដឹកនាំដែលកំពុងកាន់អំណាចពេញដៃ។
បន្ទាប់មកទៀត នៅក្នុងសវនាការកាត់ទោសទាំង ១០ ដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌបានបើកធ្វើមកទល់ពេលនេះ មានដល់ទៅ ៩សវនាការដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមប្រទេសអាហ្រ្វិក។ ប្រជាជនអាហ្រ្វិក និងប្រជាជនទូទៅនៅក្នុងពិភពលោកសុទ្ធតែបានយល់ឃើញដូចគ្នាថា ជនប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឬឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆំាងនឹងមនុស្សជាតិត្រូវតែទទួលទោសដោយចៀសមិនរួច។ តែអ្វីដែលប្រទេសអាហ្រ្វិកទូទៅបានចោទសួរនោះគឺថា ហេតុអ្វីបានជាមានតែអតីតថ្នាក់ដឹកនំាអាហ្រ្វិកដែលបានជាប់ក្នុងសំណាញ់របស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ តើវាគ្មានទេឬ អ្នកដឹកនំាស្បែក សដែលប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឬមួយក៏ប្រឆំាងនឹងមនុស្សជាតិ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ