អាហ្វហ្កានីស្ថាន៖ការរៀបចំបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីពោរពេញដោយហានិភ័យ និងការភ័យខ្លាច
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៤
នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៨ កញ្ញានេះ ប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានបានរៀបចំបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី។ មានមណ្ឌលបោះឆ្នោតសរុបចំនួន ៥ ០០០មណ្ឌលបានបើកទ្វារនៅព្រលឹមស្រាងៗដើម្បីទទួលអ្នកបោះឆ្នោតជិត ១០លាននាក់។ ចំណែកបេក្ខជនឈរបោះឆ្នោតមានចំនួន ១៨នាក់ ក្នុងនោះក៏មានប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិលោកអារ៉ាហ្វ ហ្កានី និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកអាប់ឌូឡា អាប់ឌូឡា។ តាំងពីក្រោយការដួលរលំរបបតាលីបង់ក្នុងឆ្នាំ ២០០១ នេះជាលើកទី៤ ដែលអាហ្វហ្កានីស្ថានបានរៀបចំបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី។ តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ ការបោះឆ្នោតពេលនេះបានគ្របដណ្តប់ដោយហានិភ័យ និងការភ័យខ្លាច ព្រោះក្នុងថ្ងៃរៀបចំបោះឆ្នោតមានផ្ទុះអំពើភេរវកម្មនៅសឹងគ្រប់កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស។
បរិយាកាសរួមនៃការរៀបចំបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅអាហ្វហ្កានីស្ថានឆ្នាំ ២០១៩ គឺមិនល្អទាល់តែសោះ ព្រោះនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតនីមួយៗក្នុងចំណោមការិយាល័យសរុបទាំង ៥ ០០០កន្លែង គេមិនសូវឃើញមានវត្តមានអ្នកបោះឆ្នោតឈរចាំបោះឆ្នោតច្រើនប៉ុន្មានទេ។ ការិយាល័យបោះឆ្នោតបានបើកទ្វារទទួលអ្នកបោះឆ្នោតនៅម៉ោង ៧ព្រឹក និងបានបិទទ្វារនៅម៉ោង ៣រសៀល ហើយអ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងរង់ចាំ គឺអត្រាអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោត។ ការដែលមិនសូវមានអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោតច្រើនក៏ដោយសារតែពួកគេភ័យខ្លាច និងបារម្ភពីសុវត្តិភាព។ នៅក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ មានផ្ទុះអំពើភេរវកម្មសឹងនៅគ្រប់កន្លែងទូទាំងប្រទេសពីទីក្រុងកាប៊ូល ខេត្តហ្កានី ខេត្តយ៉ាឡាឡាបាដ និងខេត្តកង់ដាហារ។
នៅប៉ែកកណ្តាលទីក្រុងកាប៊ូល គេបានឮសូរផ្ទុះជាច្រើនកន្លែង តែគេនៅមិនទាន់ដឹងពីការខូចខាត និងអ្នករងគ្រោះទេ។ ចំណែកការផ្ទុះនៅតំបន់ប៉ែកខាងកើត និងខាងត្បូង ពិសេសក្នុងខេត្តយ៉ាឡាឡាបាដ និងខេត្តកង់ដាហារបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សរងរបួសចំនួន ១៥នាក់។ គឺជាទង្វើបង្កឡើងដោយពួកឧទ្ទាមតាលីបង់ ព្រោះពួកនេះបានព្រមានជាមុនពីការរំខានដល់ការរៀបចំបោះឆ្នោតថ្ងៃនេះតាមរយៈការបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត និងការវាយប្រហារអត្តឃាត។ នៅក្នុងការរៀបចំបោះឆ្នោតថ្ងៃនេះ រដ្ឋអំណាចបានដាក់ពង្រាយកម្លាំងប៉ូលិស និងទាហានសរុបជាង ១០០ ០០០នាក់។ គួរបញ្ជាក់ថា ការគំរាមរបស់ពួកឧទ្ទាមតាលីបង់បានកើតមានតាំងពីក្នុងសម័យឃោសនាបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងថ្ងៃទី១ នៃការឃោសនាបោះឆ្នោតដែលចាប់ផ្តើមនាដំណាច់ខែកក្កដា មានផ្ទុះអំពើភេរវកម្មសម្លាប់មនុស្ស ២០នាក់ និងមានស្លាប់ជាង ១០០នាក់ផ្សេងទៀតនៅក្នុងការវាយប្រហារជាបន្តបន្ទាប់បង្កឡើងដោយពួកតាលីបង់។ បន្ទាប់មក នៅមានការវាយប្រហាររបស់ពួកជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។ ជាក់ស្តែងក្នុងខែសីហា ពួកជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមបានវាយប្រហារនៅក្នុងពិធីមង្គលការមួយដោយផ្តាច់ជីវិតមនុស្សអស់ ៨០នាក់។ បន្ទាប់មកទៀត នៅមានក្តីបារម្ភជុំវិញការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។
ក្តីបារម្ភពីការជាប់គាំងនយោបាយ
តាំងពីអាមេរិកបានដឹកនាំកម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្តផ្តួលរំលំរបបតាលីបង់ក្នុងឆ្នាំ ២០០១ នេះជាលើកទី៤ ដែលអាហ្វហ្កានីស្ថានបានរៀបចំបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី។ សម្រាប់ការរៀបចំបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីលើកទី៤ នេះ មានបេក្ខជនឈរឈ្មោះសរុបចំនួន ១៨នាក់ ក្នុងនោះក៏មានប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិលោកអារ៉ាហ្វ ហ្កានី និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីលោកអាប់ឌូឡា អាប់ឌូឡា។ តែមានកំណត់សម្គាល់ចំនួនពីរចំពោះលោកហ្កានី និងលោកអាប់ឌូឡា ទី១ ជាបេក្ខជនដែលកំពុងនាំមុខគេ និងកំណត់សម្គាល់ទី២ ឥស្សរជននយោបាយទាំងពីរនាក់ធ្លាប់បានប្រកួតគ្នាម្តងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០១៤។ ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៤ មានបង្កប់ដោយការលួចបន្លំ និងការប្រឆាំងតវ៉ារវាងលោកហ្កានី និងលោកអាប់ឌូឡាដែលបានរុញប្រទេសឲ្យធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិស្ថាប័នមួយធ្ងន់ធ្ងរ។
វិបត្តិស្ថាប័នឆ្នាំ ២០១៤ បានបង្ខំឲ្យអាមេរិកក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតីលោកអូបាម៉ាចេញមុខធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាលនៅក្នុងជម្លោះដណ្តើមអំណាចរវាងលោកហ្កានី និងលោកអាប់ឌូឡា។ ទីបំផុត លោកអូបាម៉ាបានបង្ខំលោកហ្កានី និងលោកអាប់ឌូឡាឲ្យចាប់ដៃធ្វើការរួមគ្នាតាមរយៈការបង្កើតចេញនូវកតិកាសញ្ញាឯកភាពជាតិមួយ។ តែតាំងពីពេលនោះមក សង្រ្គាមពាក្យសម្តីរវាងបុរសខ្លាំងទាំងពីរបានបន្តមានយ៉ាងផុសផុលមកដល់សព្វថ្ងៃ។ គេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើមេរៀនជូរចត់មួយនេះនឹងកើតមានជាថ្មីរវាងលោកហ្កានី និងលោកអាប់ឌូឡាឬអត់ទេ។ អ្វីដែលគេដឹង គ្មាននរណាម្នាក់សុខចិត្តចុះចាញ់ និងធ្វើសម្បទានឲ្យនរណាម្នាក់ឡើយ។
ក្នុងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦ កញ្ញា លោកអាប់ឌូឡាបានថ្លែងពីក្តីបារម្ភចំពោះការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។ ចំណែកលោកហ្កានីបានបញ្ជាក់ក្នុងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦ កញ្ញាដដែលថា អាហ្វហ្កានីស្ថានត្រូវការប្រធានាធិបតីតែម្នាក់គត់ គឺមិនមែនពីរនាក់ទេ និងអះអាងថា បើលោកឈ្នះឆ្នោតលើកនេះ លោកនឹងមិនយល់ព្រមឲ្យមានរដ្ឋាភិបាលឯកភាពជាតិដូចមុនទៀតជាដាច់ខាត។
ចលនាឧទ្ទាមតាលីបង់កំពុងឡើងឥទ្ធិពលខ្លាំង
អ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងបារម្ភខ្លាំង និងចោទជាសំណួរនៅពេលនេះគឺថា តើអាហ្វហ្កានីស្ថាននឹងមិនធ្លាក់ក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ពួកឧទ្ទាមតាលីបង់នៅថ្ងៃណាមួយជាថ្មីទេឬយ៉ាងណា?។ ចូរកុំភ្លេចថានៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថានសព្វថ្ងៃ អ្នកដែលកំពុងសោយរាជ្យ និងកំពុងដើរតួនាទីនយោបាយមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់សព្វថ្ងៃទេ តែគឺចលនាឧទ្ទាមតាលីបង់ក្រៅច្បាប់។ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយនេះ ចលនាឧទ្ទាមមួយនេះហាក់មានកម្លាំង និងឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ដោយចង់វាយប្រហារនៅកន្លែងណាក៏បាន និងនៅពេលណាក៏បានដែរ។ កុំថាឡើយតែវាយប្រហារលើកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល សូម្បីតែទាហានកម្លាំងសម្ព័ន្ធមិត្តដឹកនាំដោយអាមេរិកក៏ពួកតាលីបង់មិនញញើតដែរ។ ចលនាឧទ្ទាមតាលីបង់មិនដែលទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់ប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិលោកហ្កានីទេ។
កម្លាំង និងឥទ្ធិពលគ្មានគូប្រៀបនៅក្នុងស្រុករបស់ពួកតាលីបង់នេះបានបង្ខំរដ្ឋបាលអាមេរិករបស់លោកដូណាល់ ត្រាំឲ្យអង្គុយចរចាជាមួយពួកតាលីបង់តាំងពីជាង ១ឆ្នាំកន្លងមក។ គោលដៅរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន គឺស្វែងរកសន្តិភាពឲ្យអាហ្វហ្កានីស្ថានតាមរយៈកិច្ចសន្ទនារវាងភាគីជម្លោះផ្ទៃក្នុង។ អាមេរិកសង្ឃឹមថា បើអាចនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលពួកតាលីបង់ឲ្យអង្គុយចរចាជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងកាបូល និងរកបានសន្តិភាព ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនអាចនឹងដកទ័ពទាំងអស់របស់ខ្លួនចេញពីទឹកដីអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ តែក្នុងពេលដែលកំពុងអង្គុយចរចាជាមួយភាគីអាមេរិក ពួកតាលីបង់ក៏បានបន្តបង្កភេរវកម្មសឹងគ្មានលួសថ្ងៃនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន។ ទង្វើរបៀបនេះត្រូវលោកត្រាំប្រកាសបិទទ្វារចរចាជាមួយពួកឧទ្ទាមតាលីបង់ក្នុងថ្ងៃទី៧ កញ្ញា។
តើជិត ២០ឆ្នាំក្រោយការដួលរលំរបបតាលីបង់ក្នុងឆ្នាំ ២០០១ អាហ្វហ្កានីស្ថានមិនមែនកំពុងបកក្រោយត្រឡប់ទៅដើរនៅលើផ្លូវចាស់ទេឬយ៉ាងណា?។ នេះហើយជាអ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងបារម្ភខ្លាំងពេលនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ