តុលាការក្រុងឡាអេព្រមចាត់ការបណ្តឹងរបស់ហ្វីលីពីនដែលប្តឹងចិននៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង
តុលាការអាជ្ញាធរកណ្តាលអចិន្រ្តៃយ៍ ទីក្រុងឡាអេ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី ២៩តុលា បានចេញសេចក្តី ថ្លែងការណ៍មួយ ដែលថា ខ្លួនមានសមត្ថភាពពិនិត្យមើលបណ្តឹងតវ៉ារបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលប្រឆាំងនឹងចិន នៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ការសម្រេចរបស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិ ដែលនៅក្នុងនោះ ចិន និងហ្វីលីពីនជាប្រទេសហត្ថលេខី ប្រៀបបាននឹងការខោក ត្បក បន្ថែមទៅលើទីក្រុងប៉េកាំង ដែលកំពុងខឹងនឹងអាមេរិកដែលទើបបញ្ជូននាវាចម្បាំង ទៅក្បែរកោះសប្បនិម្មិត របស់ចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៦:៣០
នៅក្នុងសេចក្តី ប្រកាសរបស់ខ្លួន តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្រ្តៃយ៍ទីក្រុងឡាអេ បានរុញច្រានចោលការអះអាងរបស់ចិន ដែលថា ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង មានពាក់ព័ន្ធនឹងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ចិននោះ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ តុលាការអាជ្ញាធរកណ្តាលអចិន្រ្តៃយ៍ ទីក្រុងឡាអេ បានចេញសេចក្តី ថ្លែងការណ៍មួយ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការអះអាងរបស់ចិន ដែលថា តុលាការ គ្មានសមត្ថកិច្ចពិនិត្យមើលបណ្តឹងតវ៉ារបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលប្រឆាំងនឹងចិន នៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
ចិនបានប្រកាសរួចហើយ បដិសេធមិនចូលរួម និងទទួលស្គាល់ដំណើរការផ្លូវច្បាប់របស់តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិទេ នោះបើទោះបីជាចិនជាប្រទេសហត្ថលេខី បង្កើតឲ្យមានស្ថាប័នតុលាការនេះក៏ដោយ។ សម្រាប់ចិន គឺ ហ្វីលីពីនទេ បានរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលចិន និងអាស៊ាន ដែលមានហ្វីលីពីនជាសមាជិក ចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ ២០០២។ តាមកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ចិន និងប្រទេសជាប់ជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានយល់ព្រមដោះស្រាយជម្លោះ តាមរយៈការចរចា។
ហ្វីលីពីនបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្រឆាំងចិន ទៅតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្រ្តៃយ៍ ទីក្រុងឡាអេ តាំងពីខែមករា ឆ្នាំ ២០១៣។ នៅក្នុងពាក្យបណ្តឹងរបស់ខ្លួន ទីក្រុងម៉ានីលបានលើកអំណះអំណាងជាច្រើនមកបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហ្វីលីពីនបានប្រឹងប្រែង មិនថា ការចរចា ជាមួយភាគីចិន ឬប្តឹងតវ៉ាតាមផ្លូវទូត ទៅប្រទេសចិន ពីបញ្ហាជម្លោះដីកោះ នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែ តាមហ្វីលីពីន ការប្រឹងប្រែងរបស់ហ្វីលីពីនគឺគ្មានប្រយោជន៍ ព្រោះចិននៅតែបន្ត អះអាង ចង់ក្តោបក្រសោបសមុទ្រចិនខាងត្បូង នោះបើទោះបីជាដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងមួយផ្នែកជាកម្មសិទ្ធិរបស់ហ្វីលីពីនក៏ដោយក្តី។
អ្វីដែលហ្វីលីពីនទាមទារចង់បានជាងគេ គឺ ចង់ឲ្យតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលទីក្រុងឡាអេ ប្រកាសជាផ្លូវការថា ការទាមទារដែនសមុទ្ររបស់ចិននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលនៅក្នុងនោះ ក៏មានផងដែរ ដែនសមុទ្រសេដ្ឋកិច្ចរបស់ហ្វីលីពីន គឺអ្វីដែលផ្ទុយនឹងអនុសញ្ញា អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ។ ទីក្រុងម៉ានីលនៅបានសុំឲ្យតុលាការប្រកាសទាត់ចោល មិនទទួលស្គាល់ការទាមទាររបស់ទីក្រុងប៉េកាំង ដែលចង់ធ្វើជាម្ចាស់លើសមុទ្រចិនខាងត្បូងទាំងមូលនោះ។
ទីក្រុងប៉េកាំងធ្វើពហិការ មិនទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលទីក្រុងឡាអេ
តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៨៩៩ គឺជាស្ថាប័នច្បាប់អន្តររដ្ឋាភិបាល ព្រោះមានប្រទេសដល់ទៅ ជាង ១០០បានចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់ ដែលនៅក្នុងក៏មានផងដែរ ភាគីជម្លោះ ចិន និងហ្វីលីពីន។
ដូចឈ្មោះរបស់ខ្លួន តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍ មានតួនាទី ដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាល សម្របសម្រួលភាគីជម្លោះ រវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសហ្វីលីពីន ប៉ុន្តែ គ្មានអំណាចទៅចាប់ដៃបង្ខំឲ្យចិន ត្រូវតែគោរពការសម្រេចរបស់ខ្លួននោះទេ។ ប៉ុន្តែ ហ្វីលីពីន ដែលបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្តឹងចិន ទៅតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍ សង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានសម្បទានខ្លះពីចិន។
បើទោះបី ជាតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលក្រុងឡាអេ មិនអាចសម្រេចចិត្តទៅលើអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសដែលជាភាគីជម្លោះ ប៉ុន្តែ តុលាការមួយនេះ អាចយោងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រដើម្បី សម្រេចកំណត់លក្ខន្តិកៈរបស់ប្រជុំថ្មប៉ប្រះទឹក ស្កាបូរ៉ូ ដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនសមុទ្រសេដ្ឋកិច្ចរបស់ហ្វីលីពីន ប៉ុន្តែ ដែលចិនចាត់ទុកជាផ្នែកមួយរបស់ប្រជុំកោះ spratley។ តុលាការនឹងអាចសម្រេចថា តើស្កាបូរ៉ូ ជាដែនដីកោះ ឬជាថ្មប៉ប្រះទឹក នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ បើសិនតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិសម្រេចថា ស្កាបូរ៉ូ ជាថ្មប៉ប្រះទឹក នោះវាប្រាកដជាស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹករបស់ហ្វីលីពីនជាដាច់ខាត។ ការសម្រេចរបស់តុលាការនឹងអាចធ្វើឲ្យការទាមទាររបស់ចិន ដែលចង់ក្តោប ធ្វើជាម្ចាស់ម្នាក់ឯងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងត្រូវរលាយដូចអំបិលត្រូវទឹកយ៉ាងដូច្នេះដែរ។
ហេតុអ្វីបានជាមានតែហ្វីលីពីនប្តឹងចិន?
ភាគីជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង មិនមែនមានតែចិន និងហ្វីលីពីនទេ។ វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី និងព្រុយណេជាដើម ក៏ប្រឆាំងនឹងចិន ដែលចង់គ្រប់គ្រង ដណ្តើមកាន់កាប់ សមុទ្រចិនខាងត្បូងតែម្នាក់ឯងដែរ។ ប៉ុន្តែ ហ្វីលីពីនចេញមុខប្រឆាំងចិនច្រើនជាងគេបើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន។ នោះមកពីហ្វីលីពីនបានរងគ្រោះ ដោយផ្ទាល់។ ប្រជុំថ្មប៉ប្រះទឹក ស្កាបូរ៉ូ របស់ហ្វីលីពីន ដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនទឹកសេដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានកប៉ាល់ល្បាតចិន ចូលទៅឡោមព័ទ្ធ តាំងពីឆ្នាំ ២០១២ មិនឲ្យអ្នកនេសាទហ្វីលីពីន ចូលទៅរកត្រីដូចមុន។ ស្កាបូរ៉ូគ្មានប្រភពធនធានរ៉ែ ប្រេងដូចកន្លែងផ្សេងទៀត នៅក្នុងប្រជុំកោះ Spratleyមែន ប៉ុន្តែ ហ្វីលីពីនបារម្ភថា ប្រសិនបើចិន ទាមទារយកស្កាបូរ៉ូទៅគ្រប់គ្រងបាន នោះ ចិននឹងសាងសង់ កោះសិប្បនិមិ្មត នៅស្កាបូរ៉ូ ដូចកោះសិប្បនិម្មិត ដទៃទៀត ដែលចិនកំពុងធ្វើនៅប្រជុំកោះ Spratley។ ហ្វីលីពីនដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកខ្លាចថា ចិននឹងយកស្កាបូរ៉ូជាទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្តយោធា ដើម្បីប្រឆាំងនឹងខ្លួន ព្រោះថា ស្កាបូរ៉ូស្ថិតនៅតិចជាង ២០០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីដែនដីគោកហ្វីលីពីន។
មួយវិញទៀត ហ្វីលីពីនដែលហ៊ានប្រឈមមុខនឹងចិន ក៏ដោយសារមានជំនួយពីអតីតអាណានិគម អាមេរិក ដែលសព្វថ្ងៃកំពុងក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្ត យុទ្ធសាស្រ្តរបស់អាមេរិក។ រហូតមក អាមេរិក បានសន្យាផ្តល់ជំនួយយោធា ដើម្បី ជួយហ្វីលីពីនការពារដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ