Amnesty International៖ អាជ្ញាធរហ្វីលីពីន កំពុងប្រហារជីវិតមនុស្សក្រៅផ្លូវច្បាប់ យ៉ាងចំហ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១៨
នៅថ្ងៃចន្ទទី៨កក្កដានេះ អង្គការAmnesty International ទើបតែបានចេញនូវរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតថ្មីមួយទៀត ស្តីពីប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននៅហ្វីលីពីន ដែលបានលោកប្រធានាធិបតី ឌុយទែរតេ បានដាក់ចុះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក។ យោងតាមអង្គការ Amnesty International ប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននេះ គឺជាប្រតិបត្តិការប្រហារជីវិតមនុស្ស ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ យ៉ាងចំហ ដោយគ្មាននរណាអើពើ ទាល់តែសោះ។ អង្គការនេះ បានអំពាវនាវ ឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិបើកការស៊ើបអង្កេត ដោយឯករាជ្យ ទៅលើករណីសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់នៅហ្វីលីពីន នេះ។
ប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបបណ្តាញជួញដូរគ្រឿងញៀន នៅហ្វីលីពីន ក្នុងរយៈពេលជិត៣ឆ្នាំនេះ បានសម្លាប់មនុស្ស ប្រមាណ៥៣០០នាក់ បើផ្អែកតាមតួលេខ របស់អាជ្ញាធរហ្វីលីពីន។ ក៏ប៉ុន្តែ បើយោងតាមតួលេខស៊ើបអង្កេត របស់អង្គការ Amnesty International និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀត បានលើកឡើងថា ចំនួនមនុស្សស្លាប់ អាចមានលើសនេះ ដល់ទៅ៤ដងឯណោះ ពោលគីមិនតិចជាង២ម៉ឺននាក់ទេ។
សម្លាប់ឆៅៗ ដោយផ្អែកលើបញ្ជីរឈ្មោះជនពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន
នៅក្នុងរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេត លើកទី២ របស់អង្គការ Amnesty International ដែលចេញផ្សាយថ្ងៃទី៨កក្កដានេះ បានលើកឡើងថា សកម្មភាពបាញ់សម្លាប់មនុស្សស្រស់ៗ ដោយចំហរដែលនគរបាលហ្វីលីពីន កំពុងតែអនុវត្តបច្ចុប្បន្ននេះ គឺកំពុងតែក្លាយជាសកម្មភាពសាមញ្ញ ដោយគ្មានខ្លាចក្រែងច្បាប់ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សបន្តិចណាសោះឡើយ។
អង្គការនេះ បានលើកឡើងដោយចំៗថា លោកប្រធានាធិបតី ឌុយទែរតឺ បាននិងកំពុងតែបើកដៃ ឲ្យមានការសម្លាប់រង្គាលទៅលើមនុស្សម្នា ដោយឥតរើសមុខ ទោះអ្នកនោះជាគ្រាន់តែជាជនសង្ស័យ ថាអ្នកជួញដូរគ្រឿងញៀន ឬគ្រាន់តែជាអ្នកដែលញៀនគ្រឿងញៀន ក៏ដោយ។
របាយការណ៍លើកឡើងថា ជនរងគ្រោះ ដែលត្រូវគេសម្លាប់ គឺសុទ្ធសឹងតែជាប្រជាជនហ្វីលីពីនក្រីក្រ តោកយ៉ាក រកព្រឹកខ្វះល្ងាច។ ពួកគាត់ ត្រូវគេចាត់បញ្ចូលទៅក្នុងបញ្ជីរឈ្មោះ របស់នគរបាល ថាជាមនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន។ បើផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់ Amnesty International គឺអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន បានទទួលសម្ពាធ ពីនគរបាល ថាត្រូវតែបញ្ជូនឈ្មោះមនុស្ស ក្នុងចំនួនមួយកំណត់ ជាប្រចាំ ដើម្បីនឹងឲ្យនគរបាល ចុះទៅបើកប្រតិបត្តិការសម្លាប់ដល់ផ្ទះ។
ដូច្នេះ វាជាបញ្ជីឈ្មោះ ដែលពុំបានកើតចេញពីការតាមដានត្រឹមត្រូវទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ជាមួយនឹងអំពើពុករលួយ គឺអ្នកក្រដែលជាប់ឈ្មោះហើយ មិនអាចមានលទ្ធភាពដកខ្លួនរួចទេ គឺរងចាំតែថ្ងៃដែលនគរបាល ចុះមកសម្លាប់ដល់ផ្ទះតែម្តង។
អ្នកញៀនធម្មតា ក្រុមគ្រួសារ ឬកុមារ ស្លាប់ក្នុងប្រតិបត្តិការបង្រ្កាប
ឲ្យតែពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន គឺត្រូវជាប់ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីររបស់នគរបាល។ របាយការណ៍ Amnesty International បន្ថែមថា អ្នកខ្លះ មិនមែនជាអ្នកជួញដូរទេ តែគ្រាន់តែជាអ្នកញៀនថ្នាំញៀន។ អ្នកខ្លះទៀត គឺកំពុងតែព្យាយាមផ្តាច់ ក៏អាចជាប់ឈ្មោះ ត្រូវគេសម្លាប់ដែរ។
ក្នុងប្រតិបត្តិការចុះទៅបង្រ្កាបម្តងៗ នគរបាលហ្វីលីពីន ភាគច្រើនជ្រើសរើសវេលាយប់ ក្នុងពេលដែលមនុស្សកំពុងតែលង់លក់ក្នុងដំណេក ហើយធាក់ទ្វារទំលាយ បាញ់រះយកតែម្តង។ មានករណីស្លាប់ទាំងគ្រូសារ ព្រមទាំងកុមារតូចៗ ដែលមិនដឹងអីផង។ ជាក់ស្តែង ករណីកាលពីចុងខែមិថុនា ក្នុងប្រតិបត្តិការមួយ នៅជាយក្រុងម៉ានីល នៅកណ្តាលយប់ ក្មេងស្រីអាយុមិនទាន់គ្រប់៣ខួបម្នាក់ បានស្លាប់ដោយគ្រាប់កាំភ្លើង ចំកណ្តាលក្បាល។
ក្រោយហេតុការណ៍នេះ សាមជិកព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីនម្នាក់ និងដែលជាអតីតអគ្គបញ្ជាការនគរបាល ទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននេះ បាននិយាយថា ក្នុងប្រតិបត្តិការរបៀបនេះ មានស្លាប់ជីវិតផ្សេងខ្លះ ដែលមិនពាក់ព័ន្ធ គឺវាជារឿងធម្មតាទេ ព្រោះចៀសមិនរួច។ គឺវាជាផលវិបាក របស់ប្រតិបត្តិការបង្ក្រាប។
សម្តីនេះ បានធ្វើឲ្យមានការរិះគន់ជាខ្លាំង ពីសំណាក់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ព្រោះមានន័យថា អាជ្ញាធរហ្វីលីពីន គ្មានចេតនាស៊ើបអង្កេត ស្រាវជា្រវ ស្វែងរកយុត្តិធម៌ ជូនជនរងគ្រោះស្លូតត្រង់ ដែលស្លាប់ដោយសារគ្រាប់កាំភ្លើង របស់នគរបាលឡើយ។ លោកស្រី Ann de Guia អ្នកនាំពាក្សស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស អង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងថា អ្នកស្លាប់ដោយផលវិបាកនៃប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននេះ គឺត្រូវតែចាត់ទុកថាជាជនរងគ្រោះ។
ចំណែក លោក Carlos H.Conde អ្នកស្រាវជា្រវនៅអង្គការ Human Rights Watch បានលើកឡើងថា សម្តីរបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីនខាងលើ គឺជាសម្តីមើលងាយជីវិតមនុស្សខ្លាំងណាស់។ ប្រមាណ៣ឆ្នាំមកនេះ មានកុមារ ចំនួនយ៉ាងហោច១០០នាក់ ដែលបានស្លាប់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននេះ។
ការផ្សព្វផ្សាយបែបប្រជាភិថុត របស់អាជ្ញាធរ ពីផលវិជ្ជមាននៃប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀន
ប្រតិបត្តិការបង្រ្កាបគ្រឿងញៀននេះ គឺជាស្នូលនៃការឃោសនានយោបាយ បែបប្រជាភិថុត របស់លោកប្រធានាធិបតី មាត់ឆៅ ឌុយទែរតឺ។ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ Amnesty International គេបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន បានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រផ្សព្វផ្សាយបំពុល បំភ័ន្តមតិសាធារណៈ ស្តីពីជោគជ័យ ក៏ដូចជាផលវិជ្ជមាន នៃការបង្រ្កាបការជួញដូរគ្រឿងញៀននេះ។
បាញ់សម្លាប់មេក្លោងជួញដូរថ្នាំញៀនម្នាក់ ២នាក់ វាអាចជាដំណឹងល្អ ដែលប្រជាជនហ្វីលីពីន នាំគ្នាកោតសរសើរអាជ្ញាធរ តែទន្ទឹមនឹងនេះ គេភ្លេចគិតទៅដល់ ជនស្លូតត្រង់ដែលបានស្លាប់ដែរ។ អ្នកខ្លះ គ្រាន់តែជាអ្នករងញៀនធម្មតា ជាអ្នកកំពុងព្យាយាមផ្តាច់ ឬគ្រាន់តែជាប្រពន្ធកូន របស់អ្នកញៀនជាដើម។
វាជាការពិត ថ្នាំញៀន គឺជាដំបៅនៃសង្គមហ្វីលីពីន ក៏ប៉ុន្តែ មិនមែនសម្លាប់មនុស្សដោយរង្គាល ដោយឥតរើសមុខ រាប់ពាន់នាក់បែបនេះ អាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ។ អ្នកញៀនថ្នាំញៀន មិនមែនជាជនល្មើសទេ តែពួកគេជាជនរងគ្រោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ រដ្ឋហ្វីលីពីន ពុំមានគោលនយោបាយ ជួយពួកគេ ឲ្យផ្តាច់ការញៀនថ្នាំ ឬមានលទ្ធភាពចាកចេញពីសំបុកថ្នាំញៀនឡើយ។
សហគមន៍អន្តរជាតិ ស្ងាត់មាត់
បើទោះបីជាមានការចុះផ្សាយជារឿយៗ ស្តីពីករណីសម្លាប់រង្គាលនេះ តែសហគមអន្តរជាតិ ហាក់ដូចជាមិនបានអើពើទេ ក្នុងការថ្កោលទោសទៅលើរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន។ អង្គការ Amnesty International បានលើកឡើងដែរ ថា ប្រឈមមុខនឹងករណីបែបនេះ សហគមអន្តរជាតិ គ្មាននរណាយកចិត្តមកចាប់អារម្មណ៍ទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ភាពស្ងាត់ស្ងៀមរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ វាហាក់ដូចជាបើកដៃ ឲ្យរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន កាន់តែបានចិត្ត ក្នុងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ទៅលើអ្នកកាសែតឯករាជ្យ ឬអង្គការនានា ដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់ ទាក់ទិននឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។
ជាមួយនឹងរបាយការណ៍លើកទី២នេះ អង្គការ Amnesty International បានអំពាវនាវ ឲ្យឧត្តមស្នងការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ត្រូវតែបើកការស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យ ឲ្យបានឆាប់ជាទីបំផុត ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះទាំងអស់នៅហ្វីលីពីន។ គេក៏សង្ឃឹមដែរ ថាក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ គួរណាតែធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយថ្កោលទោស និងដាក់ទណ្ឌកម្មលើរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ