ជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាឆ្អឹងទទឹង ក របស់លោកស្រីមេបក្សប្រឆាំងភូមា?
ប្រធានាធិបតី អាមេរិក លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា នៅថ្ងៃចន្ទទី ១មិថុនា បានអំពាវនាវរដ្ឋាភិបាលភូមា ឲ្យបញ្ឈប់ការរើសអើងទៅលើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ រដ្ឋាភិបាលថៃ នៅថ្ងៃអង្គារទី ២ មិថុនា បានប្រកាសធ្វើប្រតិបត្តិការធំ មិនធ្លាប់មាន តាមចាប់មន្រ្តីយោធាជាន់ខ្ពស់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការជួញដូរជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលមួយភាគ ជាជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា មកពីប្រទេសភូមា។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
តាមមេប៉ូលិសថៃ ឧត្តមសេនីយ៍ទោ ម៉ាណាស កុងប៉ាន អាយុ៥៨ឆ្នាំ រួមទាំងមនុស្សជាង៣០នាក់ផ្សេងទៀត កំពុងត្រូវប៉ូលិសថៃតាមរកចាប់ខ្លួន ក្នុងបទ បានចូលរួមក្នុងបណ្តាញជួញដូរជនអន្តោប្រវេសន៍ នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសថៃ។ ការបង្រ្កាបសំបុកឈ្មួញជួញដូរមនុស្សនៅភាគខាងត្បូងថៃ កាលពីខែដើមខែឧសភា បានរុញច្រានអាស៊ី ឲ្យប្រឈមនឹងលំហូរទូកដឹកជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលមានជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ភូមា និងបង់ក្លាដែស។ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាច្រើនពាន់នាក់បានធ្វើដំណើរតាមទូក ដើម្បីគេចចេញ ពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងអំពើហិង្សាក្នុងប្រទេសភូមា។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទាហានជើងទឹកភូមា នៅបន្តឃាត់ទូក ដឹកជនអន្តោរប្រវេសន៍ ប្រមាណ ៧០០នាក់ ដែលត្រូវពួកឈ្មួញបោះបង់ចោល ៣ថ្ងៃមកហើយ នៅសមុទ្រ អង់ដាម៉ង់។
លោកប្រធានាធិបតីបារ៉ាក់ អូបាម៉ាបានអំពាវនាវ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ឲ្យប្រទេសភូមាបញ្ឈប់ការរើសអើងទៅលើជនជាតិភាគតិច រ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលជាប្រភពធ្វើឲ្យកើតមានវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍នៅអាស៊ី។ តាមលោកអូបាម៉ា ចំណុចសំខាន់ដែលគេត្រូវធ្វើ គឺឈប់រើសអើងមនុស្ស ដោយមើលទៅលើពណ៌សំបុរ និងជំនឿសាសនា។
ប្រធានាធិបតី អាមេរិក លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ាបានចេញមុខ និយាយ ជាលើកទី១ ពីជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា បន្ទាប់ពីមានរបាយការណ៍ជាច្រើន របស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានបង្ហាញ ថា ការកាប់សម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍ ជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ក្នុងរូបភាព ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ នៅតែមានបន្ត នៅក្នុងប្រទេសភូមា។ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ារាប់ពាន់នាក់ ដែលធ្វើដំណើរតាមទូក ដើម្បី រត់គេច ពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនៅភូមា នៅកំពុងរងគ្រោះ ក្នុងទូក ដែលត្រូវក្រុមឈ្មួញជួញដូរមនុស្សបោះបង់ចោល និងអណ្តែតត្រសែត នៅក្នុងសមុទ្រ។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទាហានជើងទឹកភូមា នៅតែឃាត់ រារាំងមិនឲ្យទូកដឹកជនអន្តោប្រវេសន៍៧០០នាក់ ដែលមួយចំនួនជាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ឲ្យចូលចតក្នុងទឹកដីខ្លួន។
សហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសដែលមានឥទ្ធិពល ដែលធ្លាប់បានដាក់គំនាប ឲ្យរដ្ឋាភិបាលភូមាធ្វើកំណែទម្រង់ ជាថ្នូរនឹងការការដកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពី អាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ កាលពីថ្ងៃចន្ទ លោកអូបាម៉ាបានរំលឹកជាថ្មី ទៅគ្រប់ភាគីនយោបាយ មិនថា រដ្ឋាភិបាល ឬគណបក្សប្រឆាំង ឲ្យយកបញ្ហាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ជារឿងសំខាន់ ព្រោះវាជាវិញ្ញាសារដែលអាចបង្ហាញថា ភូមាកំពុងដើរ ក្នុងគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅភូមា ជោគវាសនា ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ជាសំណុំរឿងរសើប។ គណបក្សប្រឆាំង ភូមារបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ហាក់តមសំដី មិនសូវនិយាយច្រើនពីវិបត្តិជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ភូមាមានរស់នៅជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ១លាន ៣សែននាក់។ ពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរភូមាមិនទទួលស្គាល់ ផ្តល់អត្តសញ្ញាណជាជនជាតិភូមា និងចាត់ទុកជាជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលចូលមករស់នៅខុសច្បាប់ ក្នុងទឹកដីភូមា។ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាភាគច្រើន រស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ គ្មានការងារធ្វើ មិនបានទទួលសេវាសុខភាព និងការអប់រំ។
មេបក្សប្រឆាំងភូមាស្ងាត់បាត់សំឡេង
តាំងពីវិបត្តិជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាលេចឡើង ក្នុងប្រទេសភូមា លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីបានចេញមុខនិយាយតែប៉ុន្មានលើកប៉ុណ្ណោះ។ លោកស្រីធ្លាប់បានរិះគន់នយោបាយរដ្ឋាភិបាលភូមា ដែលបានកំណត់ឲ្យគ្រួសាររ៉ូហ៊ីងយ៉ាមានកូនតែពីរនាក់។ កាលពីពាក់កណ្តាលខែឧសភាកន្លងទៅ លោកស្រី បានឆ្លើយសំណួររបស់អ្នកកាសែត ដោយថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
ប៉ុន្តែ អ្វីដែលធ្វើឲ្យគេខកចិត្ត គឺ ជំហរមិនច្បាស់លាស់របស់លោកស្រី នៅក្នុងជម្លោះហិង្សា រវាងក្រុមជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងប្រជាជនភូមា ពុទ្ធសាសនិក នៅឆ្នាំ ២០១២ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង២០០នាក់ ដែលភាគច្រើន ជាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ អំពើហិង្សាបានរុញច្រានឲ្យជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា រត់ពីផ្ទះសម្បែង និងរត់ទៅនៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិក្តី ប៉ុន្តែ គេមិនដែលលឺលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីប្រកាសថ្កោលទោសអាជ្ញាធរ ឬប្រជាជនភូមា ដែលបានរុកគួន ធ្វើបាបជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាទេ។
នៅក្រោយអំពើជម្លោះ ហិង្សា រវាងសហគមន៍កាន់សាសនាឆ្នាំ ២០១២ លោកស្រីមេបក្សប្រឆាំងភូមាបានត្រឹមនិយាយថា លោកស្រីនឹងមិនថ្កោលទោស ឬកាន់ជើងភាគីជម្លោះណាមួយទេ។ នយោបាយរបស់លោកស្រី គឺ ផ្សះផ្សាររវាងក្រុមជម្លោះទាំងពីរបក្ស។
បច្ចុប្បន្ននេះ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី នៅ បន្តបិទមាត់ មិននិយាយចេញស្តី អ្វីទាំងអស់ បើទោះជាមានដំណឹងស្តីពីការកាប់សម្លាប់ ឬនយោបាយគាបសង្កត់របស់រដ្ឋាភិបាលភូមា ទៅលើប្រជាជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ទាំងនៅក្នុង ឬក្រៅជំរំក្នុងរដ្ឋរ៉ាគីន។ អវត្តមានដ៏ពិបាកទ្រាំរបស់លោកស្រីបានបណ្តាលឲ្យមានរលករិះគន់ពីអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងជ័យលាភី ណូបែលសន្តិភាព។ នៅសប្តាហ៍មុន សម្តេចសង្ឃដាឡៃ ឡាម៉ា និងអាចារ្យកាតូលិក ទូទូ ដែលបានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ដូចលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានអំពាវនាវទៅលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ចេញមុខនិយាយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យការឈឺចាប់របស់ប្រជាជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាត្រូវគេកប់បាត់ ក្នុងភាពស្ងាត់សូន្យឈឹង។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកអូបាម៉ា ជាជ័យលាភីណូបែលសន្តិភាពទី៣ ដែលបានផ្តល់សារ មិនផ្ទាល់ ទៅលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ក្នុងវិបត្តិជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ប៉ុន្តែ មេបក្សប្រឆាំងភូមា ហាក់នៅនឹងថ្កល់មិនប្រតិកម្មអ្វី ដោយសារតែមាត់ ដៃ របស់គាត់ត្រូវបានបិទខ្ទប់ជិត និងចងជាប់ដោយចំណងសន្លឹកឆ្នោត របស់ប្រជាជនភូមា ដែលប្រឆាំងមិនឲ្យមានជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាក្នុងទឹកដីភូមា។ តាមអ្នកវិភាគខ្លះ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលពេលនេះ មានឈាមធ្វើនយោបាយ ច្រើនជាងឈាម ការពារសិទ្ធិមនុស្ស សង្ឃឹមចង់ក្លាយជាមេដឹកនាំ ភូមា ទៅថ្ងៃអនាគត។ ការបោះឆ្នោតនឹងធ្វើឡើង នៅខែវិច្ឆិកា គឺតែប៉ុន្មានខែទៀតប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ លោកស្រី មិនចង់លើកនិយាយពីបញ្ហាជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា នៅពេល នេះ ដែលនឹងអាចដុតកំហឹងប្រជាជនភូមា ដែលជាអ្នកអាចធ្វើឲ្យគណបក្សរបស់លោកស្រី ឈ្នះឆ្នោតនោះទេ។
មហិច្ឆតានយោបាយធំធេងជាងវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សរបស់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា
លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីបានទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ឆ្នាំ ១៩៩១ សម្រាប់ការតស៊ូ រើបម្រះ របស់លោកស្រី ដើម្បីប្រឆាំងនឹងនយោបាយបង្រ្កាបរបស់របបសឹកភូមា។ ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ លោកស្រី ជាវីរជន និមិត្តរូប នៃការតស៊ូមិនចុះញ៉ម នឹងអំណាចផ្តាច់ការ ការបង្រ្កាប។
ប៉ុន្តែ ការមិននិយាយអ្វី ដើម្បីជួយការពារបុព្វហេតុ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាកិ បានធ្វើឲ្យកិត្តិនាមរបស់ជ័យលាភីណូបែលសន្តិភាព ធ្លាក់ចុះ ស្រអាប់ មិនថា នៅឆាកអន្តរជាតិ និងក្នុងប្រទេសភូមា។ នៅភូមា ការមិននិយាយការពារជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា បានធ្វើឲ្យប្រជាជនភូមាមួយចំនួន ខកចិត្ត ព្រោះថា ភាពស្ងៀមស្ងាត់ បិទមាត់មិននិយាយពីជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបង្ហាញថា លោកស្រី បរាជ័យ មិនអាចចរចា ទាមទារពីរដ្ឋាភិបាលភូមា។ ទី២ទៀត លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីនឹងអាចបាត់បង់សំលេងគាំទ្រ ពីជនជាតិភាគតិច ដែលមានចំនួនរាប់រយ ជនជាតិភាគតិច ដែលធ្លាប់សង្ឃឹម ថា លោកស្រីនឹងជួយអន្តរាគមន៍ ដើម្បី បញ្ឈប់សង្រ្គាមជាមួយទ័ពរដ្ឋាភិបាលភូមា។
ភាពស្ងៀមស្ងាត់ តមសំដីរបស់ជ័យលាភីណូបែលសន្តិភាពភូមាបានធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ រន្ធត់និងខកចិត្ត។ លោកPhil Robertson ប្រធានអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស Human right watchsប្រចាំនៅអាស៊ី ធ្លាប់ ចេញមុខរិះគន់ខ្លាំងៗ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី។ គេនៅបានចាត់ទុក ថា ការបិទមាត់ មិននិយាយអ្វីសោះ របស់មេបក្សប្រឆាំងភូមា មានន័យស្មើនឹងការស៊ុំគ្រលំ ចូលដៃចូលជើង ជាមួយអាជ្ញាធរភូមា ក្នុងសម្លាប់ផុតពូជ ជនជាតិ រ៉ូហ៊ីងយ៉ា នៅភូមា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ