ការដឹកនាំតាមបែបបក្សពួក និងគ្រួសារនិយមក្នុងផ្នត់គំនិតសង្គមខ្មែរ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៤
នៅកម្ពុជា មិនថាតែ នៅក្នុងមុខជំនួញ ឬក្នុងនយោបាយនោះទេ ការដឹកនាំតាមបែបបក្សពួក និងគ្រួសារនិយម បានក្លាយជាទម្លាប់ ដែលពិបាកលុបបំបាត់។ ទម្លាប់នេះកើតឡើងដោយសារវប្បធម៌ជួយយឹតយោងក្រុមគ្រួសារ និងសាច់ញាតិផង និងដោយសារកង្វះទំនុកចិត្ត ទៅលើអ្នកដទៃផង។ ទីបំផុតទៅ របៀបដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងបែបនេះ បានបង្កផលវិបាកធំធេង ដែលពិបាកដោះស្រាយដោយសារតែមនោសញ្ចេតនា «កាត់ទឹកមិនដាច់កាត់សាច់មិនបាន»។ ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្ន របត់សង្គម ហាក់មិនអាចទទួលយកប្រព័ន្ធដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងបែបបក្សពួក និងគ្រួសារនិយមនេះបានទៀតឡើយ។
នៅកម្ពុជា មិនថាតែនៅក្នុងរដ្ឋបាលសាធារណៈ ក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជនឬក៏ស្ថាប័នផ្សេងៗទៀតនោះទេ ការដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងតាមបែបបក្សពួកនិងគ្រួសារនិយមនៅតែកើតមាននៅឡើយ។ ជាទូទៅ ប្រធានស្ថាប័នតែងតែដាក់បញ្ចូលកូនចៅឬសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនឲ្យកាន់តំណែងសំខាន់ៗនៅជុំវិញខ្លួន។
មានមូលហេតុច្រើនយ៉ាងដែលធ្វើឲ្យសង្គមខ្មែរដឹតដាមជាប់ដោយរបៀបដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងបែបបក្សពួកនិងគ្រួសារនិយមនេះ៖
មូលហេតុទី១៖ មកពីទម្លាប់ជួយយឹតយោងក្រុមគ្រួសារនិងសាច់ញាតិរបស់ខ្លួន។ ជាទូទៅ មិនថាតែក្នុងរដ្ឋបាលសាធារណៈឬក៏ក្នុងក្រុមហ៊ុនឯកជននិងក្នុងវិស័យផ្សេងទៀតទេ ឲ្យតែបានឡើងធំក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងគេ មនុស្សខ្មែរចូលចិត្តអូសទាញបងប្អូន កូនចៅឲ្យមកធ្វើការនៅជុំវិញខ្លួនដើម្បីឲ្យពួកគេបានប្រយោជន៍ពីអ្វីដែលខ្លួនកំពុងមានដែរ។
មូលហេតុទី២៖ មកពីទម្លាប់មិនសូវទុកចិត្តលើអ្នកដទៃ។ ជាធម្មតា ផ្នត់គំនិតមនុស្សខ្មែរតែងទុកចិត្តទៅលើកូនចៅឬសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនជាងអ្នកដៃ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាប្រធានស្ថាប័នឬក្រុមហ៊ុន ដែលមាននាទីគ្រប់គ្រងគេតែប្រគល់រាល់កិច្ចការសំខាន់ៗរបស់ស្ថាប័នឬរបស់ក្រុមហ៊ុននោះឲ្យទៅកូនចៅ សាច់ញាតិ ឬក៏មនុស្សដែលខ្លួនស្រឡាញ់និងទុកចិត្ត។
មូលហេតុទី៣៖ មកពីទម្លាប់នៃការដឹកនាំគ្រប់គ្រងដែលច្រើនតែធ្វើឡើងតាមបញ្ជារបស់បុគ្គលគឺមិនមែនធ្វើឡើងតាមប្រព័ន្ធការងារមួយច្បាស់លាស់នោះទេ។ ក្នុងសង្គមខ្មែរ មនុស្សច្រើនតែគោរពឬកោតខ្លាចអំណាចបុគ្គលច្រើនជាងការគោរពនិងកោតខ្លាចច្បាប់និងវិន័យការងារ។ នៅពេលដែលបុគ្គលមានអំណាចបែបនេះ ពួកគេក៏ចូលចិត្តធ្វើអ្វីតាមតែចិត្តនឹកឃើញ។ លើសពីនេះ សមាជិកគ្រួសារក៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងទៅលើការគ្រប់គ្រងដែរ។
មូលហេតុទាំងអស់នេះហើយដែលបង្កើតបានជាទម្លាប់ដឹកនាំតាមបែបបក្សពួក និងគ្រួសារនិយមដ៏រឹងមាំមួយនៅក្នុងសង្គម។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគេឃើញក្នុងក្រសួងនិងមន្ទីររបស់រដ្ឋជាច្រើននៅតែមានក្រុមគ្រួសាររបស់ប្រធានស្ថាប័នកាន់តំណែងសំខាន់ៗនៅឡើយ។ នៅក្នុងពិភពជំនួញឯណោះវិញក៏ការដឹកនាំ គ្រប់គ្រងតាមបែបគ្រួសារនិយមនៅតែមានឥទ្ធិពលខ្លាំងណាស់ដែរ។
ទម្លាប់គ្រប់គ្រងតាមបែបបក្សពួក និងគ្រួសារនិយមនេះបានបង្កផលវិបាកអវិជ្ជមានច្រើនយ៉ាង។ ផលវិបាកដំបូងគេគឺវាធ្វើឲ្យការដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងគ្មានតម្លាភាព ខ្វះប្រសិទ្ធភាព និងបង្កការលំបាកដល់បុគ្គលិកក្រោមបង្គាប់។ ពិតណាស់ នៅក្នុងរដ្ឋបាលសាធារណៈ ប្រសិនបើមានបញ្ហាបក្សពួកនិងគ្រួសារនិយមកើតឡើង ការសម្រេចចិត្តនានាច្រើនតែធ្វើឡើងទៅតាមមនោសញ្ចេតនានិងផលប្រយោជន៍ច្រើនជាងគោរពគោលការណ៍។
ប្រធានស្ថាប័នឬពេលខ្លះរហូតដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្លួនផងបានចេញបទបញ្ជាដល់បុគ្គលិកក្រោមបង្គាប់តាមចិត្តនឹកឃើញក្រោមឥទ្ធិពលអំណាច។ របៀបដឹកនាំបែបនេះ ជាទូទៅធ្វើឲ្យបុគ្គលិកជំនាញពិបាកទទួលយក។ រីឯការបំពេញការងាររបស់បុគ្គលដែលចូលតាមសែស្រឡាយនោះទៀតសោត ក៏មិនសូវគោរពគោលការណ៍ដែរដោយសារតែពួកគេសម្អាងលើមនោសញ្ចេតនារបស់ប្រធានស្ថាប័នដែលជាសាច់ញាតិរបស់ខ្លួន។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ នៅពេលមានបញ្ហាកើតឡើង បុគ្គលិកផ្សេងមិនហ៊ានស្តីបន្ទោសឬមិនហ៊ានទាំងនិយាយប្រាប់ផង។
ចំណែកឯប្រធានស្ថាប័នវិញក៏តែងតែអត់ឱនដល់សមាជិកគ្រួសារ សាច់ញាតិ និងមនុស្សជំនិតរបស់ខ្លួនជាងអ្នកដទៃដែរតាមរបៀប«កាត់ទឹកមិនដាច់ កាត់សាច់មិនបាន»។ ទីបំផុត បញ្ហាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងហើយអ្នកដែលវ័ណ្ឌកគឺប្រធានស្ថាប័នឬប្រធានក្រុមហ៊ុនខ្លួនឯងជាពិសេសបើបញ្ហានេះកើតឡើងក្នុងរដ្ឋបាលសាធារណៈវិញ គឺរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកទទួលរងថ្មបាក់។ បច្ចុប្បន្ន មានបញ្ហាច្រើណាស់ដែលដោះមិនចេញដោយសារតែបក្សពួកនិងគ្រួសារនិយមនេះ។
ដូច្នេះ ដល់ពេលហើយដែលត្រូវលុបបំបាត់ទម្លាប់ដឹកនាំតាមបែបបក្សពួកនិងគ្រួសារនិយមទាំងក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ វិស័យឯកជន ក៏ដូចជាស្ថាប័នផ្សេងទៀតដែរ។ ការរៀបចំប្រព័ន្ធដឹកនាំ គ្រប់គ្រងតាមបែបសម័យទំនើប ស្របតាមប្រជាធិបតេយ្យ និងទីផ្សារសេរី គឺជារបត់ដែលមិនអាចដើរបញ្ច្រាសបានឡើយ។ ប្រព័ន្ធដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រងដែលមានតម្លាភាពនិងមានគោលការណ៍ច្បាស់លាស់មិនត្រឹមតែអាចជួយជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រទេសឲ្យកាន់តែលឿនទៅមុខ ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏អាចបញ្ចៀសបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងរដ្ឋបាលផងដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ