រលាកថ្លើមរាតត្បាតខ្លាំងជាងជំងឺរបេង និងអេដស៍
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:០៧
ចំនួនមនុស្សស្លាប់ព្រោះជំងឺរលាកថ្លើម មានការកើនឡើង ពេញពិភពលោក ! នៅក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺរលាកថ្លើមចំនួន ប្រមាណ ៣២៥លាននាក់ មានចំនួនតិចតួចណាស់ ដែលដឹងខ្លួនថាផ្ទុកមេរោគនេះ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសុក្រទី ២១មេសា។ តើជំងឺរលាកថ្លើមជាជំងឺអ្វី ? ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សផ្ទុកមេរោគនេះច្រើនម្ល៉េះ ?
អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានទាមទារឱ្យមានផែនការទូទៅសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរលាកថ្លើម។ បើតាមអង្គការ ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅនៅលើពិភពលោកភាគច្រើនខ្លាំងណាស់ មិនបានទៅធ្វើតេស្តវិភាគមើលជំងឺរលាកថ្លើម និងមិនអាចទទួលបានការព្យាបាល។ ដូច្នេះជាផលវិបាក ពិភពលោកត្រូវប្រឈមនឹងគ្រោះមានមនុស្សរាប់លាននាក់អាចវិវឌ្ឍន៍ខ្លួនទៅកើតជំងឺថ្លើមរ៉ាំរៃ ជំងឺមហារីកថ្លើម រួចស្លាប់ព្រោះជំងឺថ្លើម នាពេលអនាគត។
► ពលរដ្ឋខ្មែរមានអត្រាមហារីកថ្លើមខ្ពស់ ព្រោះទទួលគ្រឿងស្រវឹងច្រើន ?
វីរ៉ុសបង្កជំងឺរលាកថ្លើម កំពុងបន្តសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ១លាន៣សែនបួនម៉ឺននាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ពោលគឺជាចំនួនដ៏ច្រើន អាចប្រៀបប្រដូចទៅចំនួនមរណភាពបង្កឡើងដោយជំងឺរបេង និងជំងឺអេដស៍។ ជាងនេះទៅទៀត អត្រាមរណៈព្រោះជំងឺរលាកថ្លើម មានការកើនឡើងជាលំដាប់ ក្នុងកំរិត ២២% តាំងពីឆ្នាំ២០០០ (ដល់ឆ្នាំ២០១៤) ក្នុងខណៈដែលអត្រាមរណៈនៃជំងឺរបេង និងអេដស៍ធ្លាក់ចុះ។ ចំនួនអ្នកឆ្លងវីរ៉ុសមានការកើនឡើងជាលំដាប់ហើយ ឯចំនួនអ្នកដឹងខ្លួនថាមានផ្ទុកជំងឺមានកំរិតទាបខ្លាំង មិនដល់១០%ទេ។
តើជំងឺរលាកថ្លើមជាអ្វី ?
រលាកថ្លើមជាជំងឺដែលបង្កឡើងវីរ៉ុស និងកើតឡើងដោយស្ងាត់ៗ តែអាចបង្ករោគឱ្យក្លាយទៅជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ និង រ៉ាំរៃ ដូចជាជំងឺក្រិនថ្លើម ឬមហារីក។ វីរ៉ុសនៃជំងឺរលាកថ្លើមមាន៥ប្រភេទ A B C D និង E ឬអាចនិយាយបានថា រលាកថ្លើមមាន៥ប្រភេទ គឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា ប្រភេទ បេ សេ ដេ និងអឺ។
រលាកថ្លើមទាំង៥ប្រភេទនេះ សុទ្ធសឹងជាជំងឺដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ព្រោះវាអាចជាបន្ទុកនាំឱ្យយើងធ្លាក់ខ្លួនឈឺ និងធ្លាក់ខ្លួនស្លាប់ ហើយអាចបង្ក និងបង្កើតហានិភ័យក្លាយជាជំងឺរាតត្បាត។ រលាកថ្លើមប្រភេទ បេ និងប្រភេទ សេ មានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរពិសេសជាងគេ ព្រោះវាអាចបង្កជាជំងឺរ៉ាំរៃ លើប្រជាជនរាប់លាននាក់។ បើនិយាយជាសរុប ជំងឺរលាកថ្លើម ជាញឹកញយ គឺជាប្រភពបង្កឱ្យមានជំងឺក្រិនថ្លើម និងមហារីកថ្លើម។
រលាកថ្លើមប្រភេទ បេ សេ និងដេ ជាជំងឺឆ្លងតាមឈាម ពីឪពុកម្តាយទៅកូន ពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត តាមរយៈការបញ្ចូលឈាម តាមរយៈការចាក់ឬប្រើម្ជុលឬសម្ភារៈពេទ្យមិនស្អាត ហើយចំពោះរលាកថ្លើមប្រភេទបេ មានការចម្លងពីម្តាយទៅកូននៅពេលប្រសូតផង ពីសមាជិកគ្រួសារណាម្នាក់ទៅកូន ឬតាមរយៈការរួមភេទ។
ចំពោះជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា និងអឺ ជាទូទៅច្រើនតែបង្កឡើងដោយទឹកនិងចំណីអាហារមិនស្អាត។ រីរ៉ុសបង្កជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា និងអឺ ជាវីរ៉ុសពីផ្សេងគ្នា គ្មានចំណងទាក់ទងរវាងគ្នាទេ ប៉ុន្តែទាំងពីរសុទ្ធធ្វើការចម្លងផ្លូវអាហារ មាត់ បំពង់ក។ ជាញឹកញាប់ តាមរយៈទឹកមិនស្អាត និងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត។ រលាកថ្លើមប្រភេទអា ចម្លងតាមរយៈចំណីអាហារមិនស្អាត ចំណីអាហារមានមេរោគ ចំណីអាហារឆៅ ឬម្ហូបអាហារចម្អិនហើយតែប៉ះពាល់ ឬទុកដាក់មិនស្រួល។ ការរីករាលដាលនៃជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទអា ក៏អាចបណ្តាលមកពីប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន តាមមាត់ តាមការចាក់បញ្ចូលតាមសរសៃឈាម។
ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា និង អឺ ស្តែងឡើង ដោយលេចចេញជាអាការៈក្តៅខ្លួន ភ្លាមមួយរំពេច សរីរាង្គកាយធ្លាក់ខ្សោយ បាយមិនឆ្ងាញ់ ចង់ក្អួត ឈឺពោះ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមុខមាត់ស្បែកស្លេកស្លាំងឡើងលឿងល្អូក ក្លាយជាអ្នកកើតជំងឺខាន់លឿង។ បើជាជំងឺស្រាល មួយអាទិត្យ ឬពីរអាទិត្យយ៉ាងយូរ អ្នកជំងឺនឹងបានធូរស្បើយ។ ប៉ុន្តែបើជាករណីធ្ងន់ធ្ងរ អាចអូសបន្លាយពេលវេលាដល់ទៅរាប់ខែ។ ចំពោះបណ្តាជនរស់នៅក្នុងតំបន់ងាយកើតជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា និង អឺ អ្នកជំងឺភាគច្រើនបានទទួលឆ្លងមេរោគនេះ តាំងពីក្នុងវ័យកុមារ។ ជាទូទៅ គ្មានរោគសញ្ញា ឯករណីស្លាប់ព្រោះជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទអា និងអឺនេះ កម្របំផុត អ្នកជំងឺតែងបានជាសះស្បើយ ស្ទើរតែគ្រប់គ្នា និងគ្មានបន្សល់ទុកជាផលវិបាកអ្វីទៅថ្ងៃក្រោយឡើយ។
ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ អា និងអឺ ថ្វីដ្បិតតែមានអត្រា មរណៈទាបបំផុត ពោលគឺប្រមាណតែ០,២%ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែមានករណីកម្រខ្លះ ដែលនាំដល់ការកើតជំងឺរលាកថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង Hépatite Fulminante។ ធ្ងន់ធ្ងររហូតទាល់តែសាច់ថ្លើមរលួយ ក្នុងអំឡុងពេលឈឺ ពី៦ទៅ៨សប្តាហ៍ដំបូង។ ក្រៅអំពីរោគសញ្ញា ក្តៅខ្លួនខ្លាំង ឈឺចុកពោះ ក្អួត ឡើងលឿង និងឡើងរោគឆ្លងដល់ខួរក្បាល រហូតអ្នកជំងឺធ្លាក់ខ្លួនសន្លប់បាត់ស្មារតី។ គ្រោះថ្នាក់បាត់បង់ជីវិតឡើងដល់ពី៧០ទៅ៩០%។ ករណីនេះមានទំនាក់ទំនងទៅមកខ្លាំងរវាងពាក្យថាចាស់និងស្លាប់។
បានន័យថា ការជួយសង្គ្រោះអ្នកជំងឺក្នុងដំណាក់កាលនេះ បើអ្នកជំងឺមានអាយុជ្រេរបន្តិច លើសពី៥០ឆ្នាំឡើងទៅ គឺមានសំណាងរួចជីវិតតិចតួចណាស់។ ចំពោះអ្នកធ្លាប់មានប្រវត្តិកើត ឬកំពុងមានជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B ឬ C ទៀត បើហ៊ានបណ្តោយឱ្យឆ្លងវីរ៉ុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A ឬ E អត្រានៃគ្រោះថ្នាក់ដល់ស្លាប់មានកាន់តែខ្ពស់ ទៅតាមនោះដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ