អានតួអត្ថបទ
នាទី​ខ្ញុំ​និយាយ​ពីរ​ភាសា (Chronique bilingue)

ការ​ចង​ចាំ​

ចុះផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ៖

​​នៅ​​ក្នុង​​នាទី​ខ្ញុំ​​​​និយាយ​​ពីរ​​​​ភាសា​​​​នៅ​​​ថ្ងៃ​​​​នេះ​​​ លោក​​​​ ឆាយ ​ហុក​​ផេង​សូម​​​លើក​​​​ឡើង​​​​អំពី​​​​"ការ​​​​​នឹក​​​​​ចង​​​ចាំ​​"​​​ពាក្យ​​​​​បារាំង​​​​ហៅ​​​ថា​​"​ Mémoire​" ​។​

លោក ឆាយ ហុកផេង បណ្ឌិត​ច្បាប់ និង​ជា​ចៅក្រម​ផ្នែក​ព្រហ្មទណ្ឌ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង
លោក ឆាយ ហុកផេង បណ្ឌិត​ច្បាប់ និង​ជា​ចៅក្រម​ផ្នែក​ព្រហ្មទណ្ឌ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​បារាំង RFI/Chhay Hoc Phéng
ផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម

ការ​នឹក​ចង​ចាំ​ពាក្យ​បារាំង​ហៅ​ថា Mémoire ​ប្រៀប​ដូច​ដំណក់​ភ្លៀង​ខុស​រដូវ​ស្រក់​លើ​ខ្សាច់​អស់​ពេល​មួយ​រយៈ​ខ្លី ក៏​រាំង​បាត់​ទៅវិញ​។​ ស្នាម​ដំណក់​ទឹក​ដិត​នៅ​លើ​ខ្សាច់​ក៏​ពិត​មែន ប៉ុន្តែ​ទឹក​សូម្បី​មួយ​ដំណក់​ក៏​គ្មាន​សល់​លើ​ផ្ទៃ​ខ្សាច់​ដែរ។ យ៉ាងណាមិញ មនុស្ស​ដែល​មាន​ខួរ​ពិចារណា ក៏​ចងចាំ​ព្រឹត្តការណ៍​នានា​កប់​ក្នុង​ជម្រៅ​នៃ​អនុស្សាវរីយ៍​រៀងៗ​ខ្លួន​ប្រៀប​ដូច​ខ្សាច់​បៀម​ទឹក​ទុក​ដូច្នោះ​ដែរ។​

 
Certains politiciens selon qu’ils soient de gauche ou de droite, faces aux tragédies de l’humanité, prônent le droit à l’oubli ou le devoir infini de mémoire. D’aucuns militeraient pour l’imprescriptibilité du crime de PINOCHET, crime contre l’humanité,  tandis que d’autres ôtent de leur mémoire des déboires sanguinaires des terroristes.

ឯ​ខ្មែរ​យើង​វិញ នៅ​តែ​ទន្ទិញ​ថា​នា​អាណានិគម​វៀតណាម មាន​ព្រឹត្តិការណ៍​ “កំពប់តែអុង”។ នេះ​ជាការពិត​មួយ​ប្រាកដ​ដែល​មិន​អាច​បំភ្លេច​បាន។ ការ​ចងចាំ​គឺ​ការ​ចងចាំ។ ការពិត​ត្រូវតែ​ចងចាំ ដើម្បី​ជាមេរៀន សម្រាប់​វែកញែក​និង​ពិចារណា។ រីឯ​ព្រឹត្តការណ៍​ខ្លះៗ​ដទៃ​ទៀត​ដែល​កើត​មាន​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ខ្លី​តែ​៤/៥​ឆ្នាំ​ប៉ុណ្ណោះ មាន​របប​សាធារណរដ្ឋខ្មែរ​និង​របប​ប៉ុលពត​ជាអាទិ៍​នោះ ការ​ចងចាំ​​ការពិត​ មាន​ខ្មែរ​សម្លាប់​ពូជសាសន៍​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​នេះ​ជា​ការ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ពាក្យ​បង្កាច់​បង្ខូច​ឬ​វិនិច្ឆ័យ​មិន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​កាលៈទេសៈ​នៃ​ព្រឹត្តិការណ៍​បរិហារ​​លើ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ទាំងស្រុង។

L’art de noyer le poisson consistant à obscurcir volontairement une affaire de manière à embrouiller l’interlocuteur, cet art manié habilement par les négationnistes du génocide khmer rouge aboutit à mettre toutes les victimes dans le même panier, celles des Khmers rouges et des bombardements américains.

ការ​ចងចាំ​មាន​ប្រភព​សំខាន់ៗ​ពីរ គឺ​ចងចាំ​តាម​ភ្នែក​ដែល​មើល​ឃើញ​ជាក់​ស្តែង​​និង​តាម​ត្រចៀក​ដែលស្តាប់់ឮ ​ឬ ​បើ​សារុប​សេចក្តីទៅ ​ទាំងអស់​នេះ​វា​នឹងដក់​ក្នុង​ខួរក្បាល។ បើស្តីអំពី​មនោគមវិជ្ជា​ផ្នែក​នយោបាយ​វិញ គឺ​មាន​ការអប់រំ​តាម​បែប​”លាងខួរក្បាល”​ជុំរុះកំអែលចាស់​យកទ្រឹស្តី​ថ្មី​វិញ ប្រៀបដូចជនស៊ីវីល​មកហាត់ហ្វឹក វិន័យ​ទាហាន​តម្រង់​ជួរគ្នា​ដើរ​ទាំង​ខ្សែៗ ងាក​​ឆ្វេង​បត់​ស្តាំ សំរាក​ប្រុង​តាម​សំឡេង​កញ្ចែ​របស់​មេក្រុម​។​

Le matraquage intellectuel fait appel à la mémoire, certes, mais la superficialité de son enracinement par manque d’adhésion du sujet crée une mémoire artificielle. Seule une approbation réfléchie est de nature à faire prospérer un slogan tel que « plus jamais çà » dont la force incantatoire s’apparenterait à la prière « pitié » plus jamais çà !

នៅក្នុង​ចម្រៀង​”​សេលាចាំប្តី​ »​ស្តាប់យូរៗទៅ​ហាក់​ដូច​ជា​​នាង​ត្រូវ​ស្នេហ៍​បុរស​ជាប្តី​គ្មាន​អ្វី​ទប់​ទប់​ក្តី​ស្រឡាញ់​បាន​។​ ទោះបី​នៅ​ក្រោម​ផ្គររន្ទះ​ភ្លៀង​ខ្យល់​ ក៏​វិញ្ញាណ​នៅតែ​វិលវល់​ចាំ​ប្តី​មិន​ដាច់​​មិន​ភ្លេច​មួយ​វិនាទី​ឡើយ។ ការ​ចងចាំ​របៀប​នេះ វាកប់​ជ្រៅ​ក្នុង​ក្រអៅ​បេះដូង​តែម្តង​ដែល​ធ្វើ​​ឲ្យ​ខ្មែរ​យើងប្រើ​ពាក្យ​ថា"​ពុះទ្រូង​រូង​យក​ថ្លើម​”​បង្ហាញ​​ការ​​ពិត​​នៃ​​ទឹកចិត្ត តស៊ូស្មោះស្ម័គ្រ។ ការ​ចងចាំលើ​សោកនាដកម្ម​ប្រល័យពូជសាសន៍ ក៏​ត្រូវ​ស្ថិត​នៅ​លើ​ជំហរ​នៃ​ទឹកចិត្ត​និង​លើ​ជម្រៅ​​នៃ​​ផ្នត់​គំនិត​ប្រឆាំង​​និង​ដាក់​ទោស​លើ​ឧក្រឹដ្ឋកម្ម​បែប​នេះ​ឲ្យ​ដូច​សេលា​​ចាំ​ប្តី​អីចឹងដែរ។​​​​

L’histoire de la femme qui attend son mari emmené par Angkar ci-dessus décrite est l’expression d’une forme de mémoire qui voit le plein (garder l’espoir) dans le vide (disparition du mari) selon la théorie mathématique des ensembles. Or, un jour viendrait où l’on incinèrerait les ossements des fosses communes de Choeurn Ek. Ainsi, avant l’incinération, dans la fosse il y a « zéro » ossements car ils ont été exhumés. Toutefois, après l’incinération, en surface du sol comme dans la fosse il y a dès lors « double zéro » ossements. Bien que zéro équivaille à zéro, le champ visuel qui englobe les deux espaces vides représente néanmoins le chiffre « un » désignant le « killing field », champs de la mort à Choeurn Ek. Souvenons nous de cela. Ce sera le début du devoir de mémoire.

ការ​ចងចាំ​ផ្ទុក​ផ្តាក់​មេរៀន​នៃ​ជីវិត​ខ្មែរ​យើង មាន​លើក​ចង​តែងចែងជា​កំណាព្យ​ហៅ​ថា​ច្បាប់​ប្រុស ច្បាប់ស្រី​ច្បាប់​កូនចៅ ច្បាប់​បណ្តាំ​បិតា ច្បាប់​ពាក្យ​ចាស់ ច្បាប់​អរិយសត្ថា ច្បាប់​ហៃ​មហាជន ច្បាប់​វិធូបណ្ឌិត ច្បាប់​ព្រហ្មគីតិ។ល។ ច្បាប់ចុងក្រោយ​នេះ នៅ​ក្នុង​វគ្គ​ទី​៨ និង​ទី​៩ មាន​សំដែង​ថា៖
​                        “​ស្លៀក​ស្បង់​មិនកោរសក់          ​​​​ឆ្លុះកញ្ចក់​ធ្មិច​នេត្រា
​​​​​​​                        ​​​​  យល់​សេះ​ថាជា​លា                 ​​​​យល់​គជា​ថា​កណ្តុរ
​​                          នេះ​ពាក្យ​លោក​ពីព្រេង             ​​​​​អ្នកណា​ឆ្វេង​ប្រាជ្ញា​យល់​
                          ឃើញ​ថ្លុក​កុំ​ថា​ថ្នល់​                   ​​​​​​ក្រែង​កំហល់​កំហុស​មាន។​

Faculté collective de se souvenir, définition donnée par « Le Petit Robert » du mot mémoire. A n’en pas douter, chers auditeurs, la mémoire ne dépend pas de l’intelligence. Voltaire disait : « Ce qui touche le cœur se grave dans la mémoire ».   

ដូចខ្ញុំ​បាន​អធិប្បាយ​រួច​មក​ហើយ ដោយ​លើក​យក​ពាក្យ​ចាស់​មួយ​ ថា​ពុះទ្រូង​រូងយក​ថ្លើម គឺ​ជា​ការបញ្ជាក់​ថា ការ​ចងចាំ វាអាស្រ័យ​លើ​ទឹកចិត្ត​របស់​មនុស្ស។ ច្បាប់​បណ្តាំបិតា​មួយ​វគ្គនវ ក៏​មាន​អត្ថន័យ​ដូចគ្នា​ដែរ ៖
​​​​​​​​                                     "កូន​អើយ​ស្ងួន​តែ​មួយ​   ​​​​ទុក​ជា​ត្រួយត្រូល​គំនិត
                                      ​​​​​​​​​​កូន​អើយ​មាស​តាំង​ចិត្ត   ​​​​តាំងចរិត​គិត​កុំ​ឆ្ងល់​៕

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​                    

 

ព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មាន​ប្រចាំថ្ងៃ​នឹង​អាច​ឲ្យ​លោក​អ្នក​ទទួល​បាន​នូវ​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ប្រចាំថ្ងៃ​ក្នុង​អ៊ីមែល​របស់​លោក​អ្នក​ផ្ទាល់៖

តាមដានព័ត៌មានកម្ពុជានិងអន្តរជាតិដោយទាញយកកម្មវិធីទូរស័ព្ទដៃ RFI

រកមិនឃើញអត្ថបទដែលស្វែងរកទេ

មិនមាន​អត្ថបទ​ដែលអ្នកព្យាយាមចូលមើលទេ