តើការកាច់ម្រាមដៃនឹងនាំឱ្យមានជំងឺរលាកសន្លាក់ឬ ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:២៩
តើអ្នកធ្លាប់កាច់ម្រាមដៃដែរឬទេ ? កាច់ឱ្យលឺសូរប្រឹបៗស្តាប់ទៅពិរោះស្តាប់ណាស់សម្រាប់អ្នកខ្លះ តែអ្នកខ្លះទៀតសំលេងនេះរំខានត្រចៀកខ្លាំងណាស់។ តើអ្នកដឹងទេថាតើសំឡេងនេះចេញមកពីណា ? ការសិក្សាថ្មីទើបរកឃើញនិងចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ពុធទី ២៨ មីនា២០១៨ថា ស្នូរលាន់ប្រឹបៗនៅពេលកាច់ម្រាមដៃ គឺបណ្តាលមកពីការបែកពពុះខ្យល់ល្អិតៗនៅក្នុងទឹកសន្លាក់។ ប៉ុន្តែសួរថាតើការកាច់ដៃបែបនេះ ជាប្រការល្អឬអាក្រក់សម្រាប់សន្លាក់ ? តើការកាច់ម្រាមដៃជាហានិភ័យនាំឱ្យមានជំងឺរលាកសន្លាក់ ឬ ឈឺសន្លាក់ ?
តើការលាន់ឮនៅពេលកាច់ម្រាមដៃ ជាសំលេងអ្វី ? នេះជាសំណួរដ៏សាមញ្ញនិងដែលគ្មាននរណាសូវចាប់អារម្មណ៍ចង់ដឹងទេ ប៉ុន្តែសំណួរនេះជាប្រភពនៃការងើយឆ្ងល់ ក្នុងរង្វង់អ្នកសា្រវជ្រាវវិទ្យាសាស្ត្រ តាំងពីជាង៦០ឆ្នាំមកហើយ ! នៅថ្ងៃទី ២៨ មីនា ២០១៨ អ្នកស្រាវជ្រាវនៃសាលាពហុបច្ចេកទេសបារាំង និងសាកលវិទ្យាល័យស្តេនហ្វតអាមេរិក បានផ្សព្វផ្សាយលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់ខ្លួន នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រ Scientific reports ថាបានរកឃើញចម្លើយនោះហើយ។ សំលេងលាន់លឺនៅពេលយើងកាច់ម្រាមដៃ និងនៅតាមសន្លាក់ពេលបត់បែន តាមពិតជាស្នូរបែកពពុះខ្យល់ដ៏តូចល្អិត មើលឃើញបានដោយមីក្រូស្កុប។ នៅតាមសន្លាក់ ដែលជាតំណរឆ្អឹង មិនថានៅម្រាមដៃ ជើង ឬជង្គង់ ឬសន្លាក់ផ្សេងទៀតទេ សុទ្ធតែមានទឹក (ទឹកសន្លាក់) ឬហៅថាសារធាតុរំអិលស៊ីណូវ៉ាល់ ដែលការពារសម្រួលសន្លាក់យើងឱ្យកាច់បត់ឆ្អឹងដោយស្រួលបានតាមចិត្ត ដោយគ្មានការឈឺចាប់។ នៅពេលពត់ បត់បែន ធ្វើចលនាសន្លាក់ ពពុះខ្យល់ក៏អាចកកើតក្នុងទឹកសន្លាក់ និងបែក។
សម្មតិកម្មបែបនេះ មិនមែនជារបកគំឃើញថ្មីស្រលាងទេ ! កាលពីឆ្នាំ ១៩៧១ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Unsworth ធ្លាប់បានបង្ហើបអំពីសម្មតិកម្ម ដូចគ្នានេះដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានគេច្រានចោលភ្លាមទៅវិញ។ ព្រោះអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើនទៀត បានរកឃើញសម្មតិកម្មផ្សេងមកបកស្រាយប្រឆាំងថា ក្រោយពីកាច់ម្រាម លឺសំលេងហើយគេនៅតែឃើញមានពពុះខ្យល់ក្នុងទឹកសន្លាក់ដដែល ដូច្នេះទើបគេនាំគ្នាសន្មត់ថាមិនមែនដោយសារបែកពពុះខ្យល់នោះទេ។ នៅឆ្នាំ២០១៥ ការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញជាថ្មីថា ការលាន់លឺសំលេងនៅពេលកាច់ម្រាមដៃ អាចបណ្តាលមកតែពីការបែកកូនពពុះខ្យល់នោះឯង។ ហើយជាចុងក្រោយ និស្សិតស្រាវជ្រាវនៅសាលាពហុបច្ចេកទេស ប៉ូលីតិចនិក បារាំង និងសាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យស្តេនហ្វតអាមេរិក បានអារកាត់សេចក្តី និងបិទបញ្ចប់ចម្ងល់ ដោយបញ្ជាក់ថា ស្នូរលាន់ឮពេលកាច់សន្លាក់ គឺបណ្តាលមកពីការបែកពពុះខ្យល់នៅក្នុងទឹកសន្លាក់។
អ្នកទាំងពីរបានសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍គណិតវិទ្យា បែបគណនាសមីការ ដែលពន្យល់បំភ្លឺថា នៅពេលយើងបត់ កាច់សន្លាក់ដូចជាគាប ឱ្យមានកើតពពុះខ្យល់នៅ ក្នុងទឹកសន្លាក់ ដែលមានភារៈរំអិលតំណរឆ្អឹងនៅតាមសន្លាក់។ សមីការគណនាទីមួយ បានបង្ហាញឱ្យឃើញពីសម្ពាធផ្សេងៗនៅផ្នែកខាងក្នុងនៃស្លាក់ នៅពេលបត់កាច់។ សមីការគណនាទីពីរ ជាសមីការដែលគេស្គាល់ច្រើន សម្រាប់គណនាបទំហំនៃពពុះខ្យល់ក្នុងទឹកសន្លាក់ ទៅតាមកម្លាំងសម្ពាធ។ ឯសមីការទីបី ជាការគណនាទំហំនៃពពុះខ្យល់និងកម្លាំងសំឡេងនៅពេលពពុះបែក។
“នៅពេលយើងកាច់ម្រាមដៃ សន្លាក់ត្រូវញែកពីគ្នា ហើយនៅពេលធ្វើបែបនេះ សម្ពាធខាងក្នុងសន្លាក់នឹងចុះថយ ហើយពពុះខ្យល់ក៏លេចឡើងនៅក្នុងទឹកសន្លាក់។ នៅក្នុងដំណើរការនៃប្រេះបែកញែកសន្លាក់នោះមានសម្ពាធជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលជំរុញឱ្យទំហំនៃពពុះខ្យល់ជួនធំជួនតូច ឡើងចុះខ្លាំង និងយ៉ាងលឿនរហ័ស ហើយដល់ទៅប៉ោងធំពេកក៏ត្រូវបែក និងបញ្ចេញសំឡេងខ្លាំង ស្តាប់ទៅដូចបែកសន្លាក់។” ជាទូទៅ ពពុះខ្យល់អាចមានច្រើន តែការបែកកូនពពុះតែមួយវាគ្រប់គ្រាន់នឹងបញ្ចេញសំឡេងហើយ។ នេះបើតាមការពន្យល់របស់ Vineeth Chandran Suja និស្សិតសាលាពហុបច្ចេកវិទ្យាបារាំង និងបច្ចុប្បន្នកំពុង បន្តសិក្សស្រាវជ្រាវនៅសាកលវិទ្យាល័យStanfordសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការកាច់ម្រាមដៃញយៗ អាចបង្កហានិភ័យឱ្យឆាប់កើតជំងឺរលាកសន្លាក់ ? ឬឈឺសន្លាក់ ?
បើតាមក្រុមអ្នកជំនាញ ការកាច់ម្រាមដៃឱ្យឮសូរប្រឹបៗ ច្រើនតែជាទម្លាប់របស់មនុស្ស នៅពេលមាអារម្មណ៍មួរម៉ៅ ឬផ្ទុយទៅវិញ ជាទម្លាប់សម្រាប់ សម្រួលសរសៃអវៈយវៈ ឱ្យបានធូរស្បើយពីភាពតានតឹងម្យ៉ាង។ សម្រាប់មនុស្សមួយចំនួន ការកាច់ម្រាមដៃ រលាស់សន្លាក់ជង្គង់ ឬកែងដៃ សន្លាក់ក ខ្នង ... ជាទម្លាប់ផង និងជាតំណាងនៃភាពរីករាយផងសម្រាប់អ្នកខ្លះទៀត។ មានមនុស្សរវាងពី ២៥% ទៅ ៥៤% ទំនងជាមានទម្លាប់កាច់ម្រាមដៃនេះ ហើយបើតាមការសម្គាល់ បុរសមានទម្លាប់កាច់ម្រាមដៃច្រើនជាងស្ត្រី។
ទាក់ទងនឹងហានិភ័យនៃការកាច់ម្រាមដៃវិញ អ្នកស្រាវជ្រាវក៏ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងអំពីសំណួរនេះ តាំងពីយូរមកហើយដែរ។ កាលពីឆ្នាំ១៩៧៥ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតរ៉ូប៊ែរ ស្វេហ្សេ Dr Robert Swezey និង កូនប្រុសស្វ័ត Stuart ដែលទើបមានអាយុ ១១ឆ្នាំនៅឡើយនាំគ្នាស្រាវជ្រាវអំពីគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចបង្កឡើងដោយទម្លាប់កាច់ម្រាមដៃ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតជាឪពុក បានធ្វើបញ្ជីចោទសួរអ្នករស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលចាស់ជរា ចំនួន ២៨នាក់ ស្តីពីទម្លាប់របស់ពួកគេក្នុងការកាច់ម្រាមដៃ ហើយនាំពួកគាត់ទៅថតឆ្លុះមើលឆ្អឹងម្រាមដៃ។ ឯចំណែកកូនប្រុសវិញ ចុះទៅអង្កេតនៅក្នុងជំរំសម្រាកវិសមកាល ដើម្បីចង់ដឹងអំពីអត្រានៃអ្នកមានទម្លាប់កាច់ម្រាមដៃ។ លទ្ធផលនៃការអង្កេត ត្រូវបានចុះផ្សាយនៅទំព័រសារព័ត៌មានThe Western Journal of Medecine បានធ្វើការសន្និដ្ឋានថា ការកាច់ដៃគ្មានហានិភ័យបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺសន្លាក់ទេ។
អ្វីដែលលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Dr Swezey មិនដឹង គឺទន្ទឹមពេលជាមួយគ្នានោះ មានមនុស្សទៀត ម្នាក់ឯងគត់ កំពុងសំងំ ធ្វើការសិក្សាដើម្បីប្រយោជន៍វិទ្យាសាស្ត្រនិងវេជ្ជសាស្ត្រតាំងពីយូរយារមកហើយ។ តាំងពីចុងឆ្នាំ ១៩៣០មក លោក ដូណាល់អាន់ហ្គឺ Donald Unger បានកាច់ម្រាមដៃឆ្វេងរបស់លោក ពីរ ដងក្នុងមួយ។ ជាសរុបលោកបានកាច់ម្រាមដៃឆ្វេង ដល់ទៅ ៣៦៥០០ដង។ លោកធ្វើតែលើដៃខាងឆ្វេង តែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនប៉ះពាល់សោះម្រាមដៃស្តាំ។ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ ទើបលោកដូណាល់ អាន់ហ្គឺ បានបោះផ្សាយលទ្ធផលនៃបទពិសោធន៍របស់លោក ដែលធ្វើលើខ្លួនផ្ទាល់។ ជាលទ្ធផល ជាង៥០ឆ្នាំក្រោយ គ្មានភាពខុសគ្នាអ្វីស្តែងចេញឱ្យខុសគ្នាម្រាមដៃឆ្វេងនិងម្រាមដៃស្តាំទាំងពីររបស់គាត់ទេ ក៏គ្មានដែរស្នាមនិងដានរោគឈឺសន្លាក់នៅលើម្រាមដៃឆ្វេង។
ក្នុងសំដីបែបកំប្លែងឡកលេង លោក អាន់ហ្គឺ Donald Unger បានពន្យល់ថា ការសិក្សារបស់លោក ជាការសិក្សាដោយឯករាជ្យ គ្មានជំនួយហិរញ្ញវត្ថុមកពីខាងឧស្សាហកម្មឱសថមួយណាឡើយ ប៉ុន្តែម្រាមដៃតែ៥ ពិតជាគំរូសាកល្បងដ៏ស្តួចស្តើងខ្លាំងណាស់។ តែទោះជាយ៉ាងដូច្នេះក្តី ក៏ពិភពអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រទទួលស្គាល់ស្នាដៃការងារលោក។ ការស្រាវជ្រាវនេះបានលើកស្ទួយលោកឱ្យបានក្លាយជាម្ចាស់ជ័យលាភីរង្វាន់ណូបែលវេជ្ជសាស្ត្រឆ្នាំ២០០៩។ ជាជ័យលាភីរង្វាន់នៃការសិក្សាវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលដំបូងឡើយគ្រប់គ្នានាំគ្នាសើច តែក្រោយពីសើចទើបនាំគ្នាគិត។ ជ័យលាភីនេះជាការបើកផ្លូវឱ្យមានការស្រាវជ្រាវថ្មីៗបន្ថែមទៀត។
ជាការពិត ទាំងលោក និងទាំងលោក លោកទាំងពីររូបសុទ្ធតែបានគិតត្រូវ ! ការសន្និដ្ឋានរបស់លោកមិនខុសទេ ព្រោះនៅឆ្នាំ២០១១ ការសិក្សាមួយ នៅលើកនេះ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ស្តីអំពីការកាច់ម្រាមដៃ លើមនុស្សជាច្រើននាក់ បានបង្ហាញលទ្ធផលចុះផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តី Journal of American Boad of Family Medicine ថារាល់គ្រប់អ្នកដែលមានទម្លាប់កាច់ម្រាមដៃ ជាញឹកញយ គ្មានគ្រោះកើតជំងឺរលាកសន្លាក់ច្រើនជាងអ្នកដែលមិនកាច់ម្រាមដៃសោះនោះឡើយ។
ប៉ុន្តែបើតាមការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញផ្នែករលាកសន្លាក់ឆ្អឹង ការកាច់ម្រាមដៃជាញឹកញយ និងយូរៗទៅ អាចនឹងបន្យល់ទុកនូវផលវិបាកមួយ ជុំវិញដំណើរការនិងតួនាទីរបស់ដៃ គឺដៃអាចចុះខ្សោយ មិនសូវមានកម្លាំងដៃ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ