ដួលជាគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតឡើងជាញឹកញយចំពោះមនុស្សចាស់ ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ។ ការដួលជាដើមហេតុដ៏ចំបងមួយនៃផលវិបាកសុខភាពដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងជាមូលហេតុទីពីរនៃមរណភាពដោយចៃដន្យរបស់មនុស្សចាស់។ វ័យកាន់តែច្រើន ហានិភ័យជួបគ្រោះ ដួល កាន់ខ្ពស់។ នៅលើពិភពលោក ក្នុងមួយឆ្នាំៗមាន មនុស្សចាស់ ចាប់ពីអាយុ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ ប្រមាណ៣៧,៣លាននាក់ ជួបគ្រោះថ្នាក់ដួល កំរិតធ្ងន់ធ្ងរល្មមដែលត្រូវបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ និងទាមទារការព្យាបាលជាចាំបាច់។
ដួលគឺបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈដ៏ចំបងសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។ បើតាមការប៉ាន់ស្មានរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក្នងមួយឆ្នាំៗ មានករណីស្លាប់ដោយសារការដួល ចំនួនជាង៦៤៦០០០នាក់ ពោលគឺការដួលជាមូលហេតុទីមួយនៃមរណភាពរបស់មនុស្សចាស់ អាយុលើសពី៦៥ឆ្នាំឡើងទៅ និងជាមូលហេតុទីពីរនៃមរណភាពដោយចៃដន្យឬដោយការប៉ះទង្គិចដោយអចេតនា (មរណភាពដោយចៃដន្យនិងប៉ះទង្គិចដោយអចេតនាបង្កឱ្យស្លាប់ខ្លាំងជាងគេលំដាប់ទីមួយ គឺគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍)។
ជាង៨០%នៃការដួលរបស់មនុស្សចាស់ កើតនៅក្នុងប្រទេសក្រីក្រនិងមធ្យម ក្នុងនោះជាង៦០%នៅក្នុងប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ នៅលើពិភពលោកទាំងមូល អត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារការដួលមានកំរិតខ្ពស់បំផុតចំពោះមនុស្សចាស់អាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅ។
ក្នុងចំណោមការដួល១២ករណី មានមួយបង្កអោយបាក់ឆ្អឹង ក្នុងនោះមួយភាគបីជាការបាក់ឆ្អឹងផាលត្រកៀក។ ក្រោយពីបានដួលម្តងហើយ ហានិភ័យមានគ្រោះដួលម្តងទៀតក្នុងឆ្នាំតែមួយកើនឡើងមួយគុណនឹងម្ភៃ។ គ្រោះដួលកើនទៅតាមអាយុ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ គេសង្កេតឃើញមានមនុស្សចាស់ពី៦៥ទៅ៧៩ឆ្នាំ ប្រមាណ ៣៥ភាគរយដួល ៤៥ភាគរយ ជាមនុស្សចាស់ពី៨០-៨៩ និង៥៥ភាគរយ ចាប់ពីអាយុ៩០ឆ្នាំ។ ចូលដល់វ័យចំណស់ខ្លាំង គេលែងនិយាយអំពីភេទស្រី ភេទប្រុសទៀតហើយ ។ មនុស្សចាស់ ភេទស្រី និងភេទប្រុស អាចជួបគ្រោះនិងហានិភ័យដួលដូចគ្នា។ នៅក្នុងប្រទេសខ្លះ មនុស្សចាស់ប្រុស ជួបគ្រោះស្លាប់ដោយដួល ឬគ្រោះពិការភាពនៅនឹងកន្លែងក្រោយការដួលរយៈពេលវែង ជាងមនុស្សចាស់ស្រី។
ហេតុអ្វីមនុស្សចាស់់ឧស្សាហ៍ និងងាយដួល ?
បើនិយាយតែអំពីករណីដួល ដោយខ្លួនឯង អាយុជាកត្តាហានិភ័យចំបងគេបង្អស់។ មូលហេតុដែលនាំឱ្យមនុស្សចាស់ងាយដួល មានច្រើន ដូចជា សរីរាង្គកាយនីមួយចាស់លែងអាចបំពេញតួនាទីបានត្រឹមត្រូវ ឬមានជំងឺជាប់នឹងខ្លួន ៖
-ស្ថានភាពសុខភាពទូទៅចុះទ្រុឌទ្រោម។ អន់ភ្នែកមើលមិនច្បាស់ អន់ត្រចៀកស្តាប់មិនសូវលឺ អន់ស្មារតីលែងសូវរវាស ដែលបង្កើនហានិភ័យដួល បាត់បង់លំនឹង វិលមុខ មានបញ្ហាសន្លាក់ សាច់ដុំចុះខ្សោយលែងមាំមួន មានជំងឺជាប់នឹងខ្លួន និងលេបថ្នាំច្រើន មុខ
-ឥរិយាបថ ឬទម្លាប់រស់នៅមិនល្អ មិនគ្រប់គ្រាន់ ទទួលទានអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ មុននិងក្រោយពេលបញ្ចេញកម្លាំងពលកម្ម កម្លាំងកាយ ឬមិនស្របតាមតម្រូវការរបស់សរីរាង្គកាយ ទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ធ្វេសប្រហែស មិនសូវចេះប្រុងប្រយ័ត្ន ខ្លាចដួលពេក
-បរិស្ថានផ្ទះមិនស៊ីនឹងមនុស្សចាស់ គ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់ធ្វើឱ្យទាក់ដៃទាក់ជើងដួល និងការដួលនៅក្រៅផ្ទះដោយកត្តាហានិភ័យខាងក្រៅដែលមិនអាចកំណត់បាន។
ផលវិបាកនៃការដួលចំពោះសុខភាព
ក្រៅអំពីគ្រោះមរណៈ ការដួលអាចបន្សល់ទុកនូវផលវិបាកចំពោះសុខភាពនិងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សវ័យចំណាស់យ៉ាងខ្លាំង។ ផលវិបាកអាចខ្លាំងឬខ្សោយ អាស្រ័យទៅលើសភាពធ្ងន់ធ្ងន់នៃការដួលផង និងទៅលើស្ថានភាពសុខភាពរបស់បុគ្គលជាមនុស្សចាស់នោះផង។ បើជាការដួលស្រាល មនុស្សអាចមានស្នាមជាំ មានរបួសដំបៅ តែបើធ្ងន់អាចនឹងធ្វើឱ្យឆ្អឹង ប្រេះស្រាំ ក្រលាច់ខុសសំណុំ ឬបាក់ផងតែម្តងក៏មាន។ ឆ្អឹងផាល ឆ្អឹងត្រកៀក ចង្កេះ និងក្បាល ជាកន្លែងងាយរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ និងបង្កឱ្យមានផលវិបាកក៏ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងមែនទែន រហូតនាំឱ្យអ្នកជំងឺបាត់បង់ស្វ័យតភាព មួយរយៈធំ ដោយត្រូវដេកសម្រាកនៅនឹងកន្លែងទម្រាំជាឆ្អឹង ឬក៏បាត់បង់ស្វ័យតភាពរហូតតែម្តង។
នៅពេលដួល មនុស្សចាស់ មិនអាចងើបឡើងវិញដោយខ្លួនឯងទេ។ ករណីដួលដេក នៅផ្ទាល់ដី អាចធ្វើឱ្យមនុស្សចាស់ ជាពិសេសចាប់ពីអាយុឡើងទៅ ស្លុតរន្ធត់ ចិត្តនិងអារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់។
បើការសង្គ្រោះយឺតយ៉ាវ មនុស្សចាស់ដួល ងាយនឹងជួបគ្រោះខ្សោះជាតិទឹក ជាតិអាហារណាស់ ដែលការនេះអាចបន្សល់ទុក្ខនូវផលវិបាកមេតាបូលិក និងតម្រងនោមយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ បើប្រសិនបើមនុស្សចាស់មានជំងឺជាប់នឹងខ្លួនដូចជាជំងឺបេះដូង ទឹកនោមផ្អែម បញ្ហាផ្លូវដង្ហើម ឬជំងឺរ៉ាំរ៉ៃជាប់នឹងខ្លួនផង ការដូលនឹងធ្វើការព្យាបាលជំងឺខាងលើត្រូវរអាក់រអួល។
ការដេកស្ងៀមនៅនឹងកន្លែងក្រោយការដួល អាចបង្កឱ្យមានជំងឺរលាកសរសៃឈាមវ៉ែន ឬស្ទះសួត និងដំបៅក្រិនសាច់។
ទាំងនេះជាផលវិបាកចំពោះសុខភាពបង្កឡើងដោយការដួល។ ប៉ុន្តែសូមចងចាំថា ក្រៅអំពីជំងឺលើផ្លូវកាយ ការដួលអាចបន្សល់ទុកនូវផលវិបាកផ្នែកចិត្តសាស្ត្រខ្លាំងណាស់សម្រាប់មនុស្សចាស់។ បើទោះបីជានៅពេលស្នាមរបួសនៃការដួលបានជាសះស្បើយទៅហើយមែនក៏ដោយ ក៏ការដួលជាបុព្វហេតុដ៏សំខាន់មួយនាំឱ្យមនុស្សចាស់មានរោគចិត្ត មានជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តដែលទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងពីក្រុមគ្រូពេទ្យនិងគ្រួសារ។
ការដួល អាចធ្វើឱ្យមនុស្សចាស់ស្លុត និងគ្រាំចិត្ត។ ការភ័យខ្លាចមានជាប់ខ្លួនជានិច្ច ! ហើយគឺការភ័យខ្លាចនេះ ក៏ជាកត្តាមួយនាំឱ្យងាយដួលដែរ។ ភ័យខ្លាចដួលជ្រុលពេក មនុស្សចាស់អាចនឹងបាត់បង់ស្វ័យតភាពផងក៏មាន។
នៅពេលមនុស្សចាស់កាត់បន្ថយសកម្មភាព សាច់ដុំនឹងចុះខ្សោយ នៅពេលនោះគាត់កាន់តែទន់ទ្រាយទៅៗ ពិបាកធ្វើបំលាស់ទីកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ហើយបើគ្មានការព្យាបាល ទទួលមើលថែឱ្យបានត្រឹមត្រូវនិងភ្លាមៗទេ នោះអ្នកជំងឺនឹងបាត់បង់សមត្ថភាពដើរទាំងស្រុង។ ស្ថានភាពបែបនេះ ភាសាបច្ចេកទេសពេទ្យគេហៅ រោគសញ្ញាក្រោយការដួល។ រោគសញ្ញាជំងឺនេះ ចាំបាច់ត្រូវធ្វើការព្យាបាលយ៉ាងបន្ទាន់បំផុត ព្រោះ៤០%នៃអ្នកជំងឺប្រភេទនេះ ច្រើនតែធ្លាក់ខ្លួនឈឺរ៉ាំរ៉ៃចូលដេកពេទ្យ និងភ័យរីងរ៉ៃដល់ស្លាប់។
វិធីការពារកុំឱ្យដួល
ដើម្បីការពារកុំឱ្យជួបគ្រោះដួល សូមទទួលស្គាល់ថា ភាពចាស់ជរានៃសរីរាង្គកាយនិងសតិបញ្ញារបស់ខ្លួន។ ចូលដល់វ័យមួយ លោកអ្នកត្រូវចេះប្រកាន់ទម្លាប់ថ្មី ប្រុងប្រយ័ត្នជាងមុន និងមួយៗ។ សូមកាន់ឈើច្រត់ជាជំនួយ បើអ្នកដឹងខ្លួនថាពុំមានលំនឹង។ កុំដំអក់ ហាត់ប្រឹងងើប បើទោះបីជាអ្នកធ្លាប់ដួលក៏ដោយ។ សូមកុំខ្លាចនឹងពឹងពាក់កូនចៅឬអ្នកនៅជិតខ្លួន ក្នុងការធ្វើអ្វី មួយដែលជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់នាំឱ្យដួលបាន។
សូមព្យាបាលនិងថែទាំងសុខភាព ដើម្បីរក្សាលំនឹងខ្លួន ដូចជាថែសុខភាពភ្នែក-ត្រចៀក ថែសុខភាពបេះដូង។ ហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាដែលសមស្របនឹងមនុស្សចាស់ ដើម្បីពង្រឹងសាច់ដុំ ឆ្អឹង ចលនាសន្លាក់ ដូចជា
- ដើរ ៣០នាទីយ៉ាងតិចក្នុងមួយថ្ងៃ
- ហាត់ប្រាណ ធ្វើអត្តពលកម្មបែបស្រទន់សម្រាប់មនុស្សចាស់
- ធ្វើលំហាត់នៅផ្ទះដោយខ្លួនឯង ដើម្បីរក្សាលំនឹង មានជាអាទិ៍ ឈរជន្ទើតជើង ឱ្យត្រង់ខ្លួនពីរបីនាទី ដើរឱ្យត្រង់តាមបន្ទាត់
- ទទួលទានអាហារឱ្យមានជីវជាតិ ប្រូតេអ៊ីន កាល់ស្យូម និងវីតាមីនដេ ដើម្បីចិញ្ចឹមសាច់ដុំនិងបំប៉នឆ្អឹង។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ