ទំនាក់ទំនងចិនកម្ពុជាងាយធ្វើឱ្យអាមេរិកត្រូវមាត់រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១៧
មហាអំណាចអាមេរិកគិតថា ខ្លួនជាបងធំនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ដូច្នេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកនៅភ្នំពេញ មិនខ្លាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាឡើយ។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាដ៏តូចនេះជារដ្ឋអធិបតេយ្យ និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់មហាអំណាចចិន។ ដូច្នេះហើយ រដ្ឋាភិបាលខ្មែរកម្រតមការវាយប្រហារអាមេរិកណាស់។ ការបញ្ចេញកំណត់ទូតកាលពីថ្ងៃពុធ ដៀលត្មះលោក វីលៀម ថដ (William E. Todd) ថា«ព្រហើនខ្លាំង» សបញ្ជាក់អំពីគម្លាតរវាងអាមេរិកនិងកម្ពុជា។
វាជាការវាយប្រហារថ្មីបំផុតរបស់កម្ពុជា ទៅលើមហាអំណាចបស្ចឹមលោក ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ។កាលពីខែមីនាឆ្នាំ២០១៥ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរិះគន់ភរិយាប្រធានាធិបតីអាមេរិកមីស្សែល អូបាម៉ាដែលបានមកកម្ពុជាដើម្បីឃោសនា«គំនិតផ្តួចផ្តើមឱ្យកុមារីចូលរៀន»ថា«បោកប្រាស់»ព្រោះលោកស្រីបានជម្រុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យផ្តល់អាហារូបករណ៍ទៅកុមារី១០នាក់សម្រាប់រៀននៅ ឧត្តមសិក្ស ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិកជាអ្នកជ្រើសរើស និងឧបត្ថម្ភឱ្យរៀនត្រឹមចប់ថ្នាក់ទី១២។
កំណត់ទូតកម្ពុជាថ្ងៃពុធ ជូនស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ជាសំឡេងខ្ទ័រនៃប្រតិកម្មរបស់លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃអង្គារ ដែលឆ្លើយតបចំពោះការរិះគន់របស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបរទេស អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិ មកលើគម្រោងច្បាប់មួយចំនួនរបស់កម្ពុជា ដែលគេសង្ស័យថានឹងអាចរឹតត្បិតសេរីភាព រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងដែលអាចនាំកម្ពុជាដើរខុសពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ។
ទំនាក់ទំនងអាមេរិកកម្ពុជា មិនស៊ីសង្វាក់គ្នា។ ម្យ៉ាង ដោយសារកម្ពុជាមានមហាមិត្តចិនដែលប៉ិនប្រសព្វពូនជ្រំទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា។ យ៉ាងណាមិញ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ជូ អេនឡាយ ដែលចង់សម្រន់ក្តីបារម្ភនៃមេដឹកនានាចំពោះលទ្ធិកុម្មុយនីស្ត អំឡុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី អាហ្វ្រិក ក្នុងក្រុងទីក្រុងបានឌុង ឆ្នាំ១៩៥៥ បានទាក់ទាញព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ ដោយថ្លែងថា ចិនគ្មានបំណងជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាទេ។
ជំនួបពេលនោះ បានផ្តួចផ្តើមទំនាក់ទំនងចិននិងកម្ពុជា។ បន្តិចម្តងៗ មិត្តភាពនោះធ្វើឱ្យចំណងការទូតអាមេរិកកម្ពុជាពីឆ្នាំ១៩៥០មក បត់បែនខ្លាំង៖ ផ្តាច់មេត្រីភាពនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៦៥ ស្តារឡើងវិញនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៦៩ ហើយល្អប្រសើរជាមួយសាធារណរដ្ឋខ្មែរពីខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ធ្លាក់ដល់កម្រិតសូន្យនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលខ្មែរក្រហមកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយអាមេរិកបានរត់ចោលកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១២ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។
ចិនបានបន្តគាំទ្រខ្មែរក្រហមដែលវៀតណាមរំលំពីអំណាចនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ រហូតដល់មានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបាននាំទៅ ការបោះឆ្នោតសាកលបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលខ្មែរក្រហមបានធ្វើពហិការ។ ជ័យជម្នះគណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិចរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណរិទ្ធ បុត្រាសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងរដ្ឋាភិបាលរាជានិយមកម្ពុជា ក្រោយការបោះឆ្នោតរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។
មិនយូរប៉ុន្មាន រដ្ឋាភិបាលចម្រុះនោះបានដួលរលំដោយសារជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧រវាងគណបក្សហ្វុនស៊ីនប៉ិចរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២។
ចិនចាប់ផ្តើមបង្វែរទិសរកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ហ៊ុន សែន របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានឈ្នះសង្គ្រាមនៅឆ្នាំ១៩៩៧នោះ ស្របពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកព្យួរជំនួយសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្ទាប់ពីអ្វីដែលមហាអំណាចនេះចាត់ទុកថាជារដ្ឋប្រហារ។ ដូច្នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ត្រូវចាប់ដៃជាមួយរដ្ឋាភិបាលចិន ដែលបានប្រកាសគាំទ្រ និងផ្តល់ជំនួយយោធាតម្លៃ២,៨លានដុល្លារអាមេរិកឱ្យកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានប្រកាសគាំទ្រគោលនយោបាយចិនតែមួយ ហើយបានសម្រេចចិត្តបិទស្ថានទូតតៃវ៉ាន់ប្រចាំកម្ពុជាតែម្តង។
ចំណងរវាងចិននិងកម្ពុជាគឺកាន់តែល្អប្រសើរ។ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦ នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន វេន ជាប៉ាវ (Wen Jiabao) មកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា និងបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញា«ដៃគូសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ» ព្រមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីជាច្រើនទៀត។ ចិនបង្កើនជំនួយនិងវិនិយោគទុន មកកម្ពុជាច្រើនជាងគេ ដោយផ្តោតលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម សុខាភិបាល យោធា និងការបណ្ដុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១២ ការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា បានកើនដល់ប្រមាណ១,៤១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ជំនួយ និងកម្ចីឥណទាន គឺមានប្រមាណជាង ២,៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក នៅឆ្នាំដដែល។
ថ្វីបើនៅចំពោះមុខម្ចាស់ជំនួយឯទៀតៗរបស់កម្ពុជា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែងសរសើរជំនួយចិនថា«គ្មានលក្ខខណ្ឌ» ក៏នៅឆ្នាំ២០១២ ជាប្រធានកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន កម្ពុជាបានបង្ហាញជំហរល្អៀងទៅរកចិនកាន់តែច្បាស់ ដោយមិនអនុញ្ញតឱ្យមានសេចក្តីថ្លែងការរួមរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ទាក់ទងនឹងជម្លោះដែនសមុទ្រ ដែលនៅក្នុងនោះ សម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិកដូចជាហ្វីលីពីន និងវៀតណាម កំពុងប្រឈមមុខនឹងចិនខ្លាំង។
បន្ទាប់មក ក្រោយការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបដិសេធលទ្ធផល ផ្លូវការដែលធ្វើឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចាញ់ នៅពេលដែលទីក្រុងប៉េកាំងបានគាំទ្រ និងអបអរសាទរលោក ហ៊ុន សែន ដែលត្រូវដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាថ្មី។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី កម្ពុជាទំនងជាធ្លាប់បានបោះដៃទៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើនដងដែរ ព្រោះមេដឹកនាំកម្ពុជាតែងតែជឿថា នយោបាយការបរទេសអព្យាក្រឹតនិងសិល្បៈនៃការថ្លឹងទម្ងន់មហាអំណាចនៅលើទឹកដីកម្ពុជា គឺជាមធ្យោបាយល្អប្រសើរសម្រាប់ឱ្យប្រទេសនេះមានស្ថិរភាព សន្តិសុខ សន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍន៍។ លោកស្រី ហ៊ីឡារីគ្លីនតុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក ដែលបានមកកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១០ ក៏បានក្រើនរម្លឹកដែរថា កម្ពុជាមិនគួរបណ្តោយខ្លួនឱ្យពឹងផ្អែកលើជំនួយចិនខ្លាំងពេកទេ គួរស្វែងរកប្រភពជំនួយឱ្យបានច្រើន និងកសាងនយោបាយការបរទេសឯករាជ្យ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏តែងតែបានថ្លែងជារឿយៗផងដែរថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនគួរទុកចិត្តមហាមិត្តទាំងឡាយរបស់ខ្លួនពេកទេ ព្រោះកម្ពុជាត្រូវគ្រប់គ្រងវាសនាអនាគតដោយខ្លួនឯង។
ដូច្នេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក សហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីអាមេរិកកម្ពុជាដែលបានរីកចម្រើនកាន់តែខ្លាំងឡើង គឺផ្តោតលើវិស័យសុខាភិបាល អប់រំ អភិបាលកិច្ច និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាមេរិកក្នុងការគាំទ្រកម្ពុជាគឺសំដៅការប្រឆាំងភេរវកម្ម ការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ការលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្ស ការកសាងស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ ការពង្រឹងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ការកម្ចាត់អំពើពុករលួយ ការទប់ស្កាត់ការជួញដូរមនុស្ស និងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ឱ្យជនរងគ្រោះដោយ របបខ្មែរក្រហមជាដើម។
យ៉ាងនេះក្តី ចរិតជាបងធំរបស់មហាអំណាចបស្ចឹមលោក អាចបង្កជាការខកចិត្តនឹងអាមេរិក ដែលជម្រុញឱ្យកម្ពុជាងាកទៅរកចិនកាន់តែខ្លាំង និងប្តូរផ្តាច់ការពារផលប្រយោជន៍ចិនទាំងនៅលើឆាកតំបន់ ទាំងលើឆាកពិភពលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ