គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៦នេះ កម្ពុជាជ្រកក្រោមស្លាកប្រជាធិបតេយ្យបានជាងពីរទស្សវត្សមកហើយ។ ជាងពីរទស្សវត្សកន្លងផុតមកនេះ មានរឿងរ៉ាវជូរចត់ជាច្រើនដែលកើតឡើងដោយសារតែការសម្រេចចិត្តខុស ក៏ដូចជាទម្លាប់អាត្មានិយមរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរ។ វាជារឿងដែលគួរឲ្យសោកស្ដាយដែល រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន អ្នកនយោបាយខ្មែរ នៅតែមិនកែទម្លាប់អាក្រក់ក្នុងការធ្វើនយោបាយរបស់ខ្លួននៅឡើយ។បទវិភាគរបសអ៊ឹម រចនា៖
បច្ចុប្បន្ន បើទោះជាកម្ពុជាទទួលវប្បធម៌នយោបាយថ្មី ប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្សក៏ដោយ ក៏ទម្លាប់ធ្វើនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរ ហាក់មិនទាន់មានអ្វីប្រែប្រួលធំដុំនៅឡើយទេ។ អ្នកនយោបាយខ្មែរតែងប្រើយុទ្ធវិធីផ្តួលគ្នាតាមគ្រប់រូបភាពដែលអាចធ្វើបាន ដើម្បីជ័យជំនះ ដើម្បីអំណាច បើទោះបីជាផលវិបាករបស់វាទៅជាយ៉ាងណាក៏ដោយ។ មានទម្លាប់ឬយុទ្ធវិធី៣ដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរនិយមធ្វើ ដើម្បីឈ្នះ។
ទី១៖ គឺទម្លាប់ធ្វើនយោបាយចាប់ដៃជាន់ជើង។ ការធ្វើនយោបាយរបៀបនេះ កើតឡើងដោយសារតែភាពមិនទុកចិត្តគ្នា។ ឬអាក្រក់ជាងនេះ គឺភាពមិនស្មោះត្រង់នឹងគ្នារវាងអ្នកនយោបាយ។ មិនចាំបាច់រំលឹកប្រវត្តិសាស្ត្រវែងឆ្ងាយឡើយ។ នៅក្នុងអាណត្តិទី៥នេះ គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរដែលធ្លាប់ស្រុះស្រួលគ្នានៅឆ្នាំ២០១៤ បានប្រេះឆាបាក់បែកទៅវិញ។ គណបក្សទាំងពីរនេះចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមកថា ប្រើប្រាស់នយោបាយចាប់ដៃជាន់ជើង។ នយោបាយចាប់ដៃជាន់ជើង ឬនយោបាយលាក់កាំបិតស្នៀតពីក្រោយខ្នង បានធ្វើឲ្យកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិនយោបាយមិនចេះចប់មិនចេះហើយ។
ទី២៖ គឺទម្លាប់ប្រើកម្លាំងបាយ គំរាមកំហែង និងគាបសង្កត់។ ទម្លាប់ធ្វើនយោបាយដូច្នេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគនយោបាយនៅកម្ពុជា ហៅថា ជាការដឹកនាំហួសសម័យ។ ការប្រើប្រាស់អំណាចរំលោភលើច្បាប់ ពេលខ្លះនៅតែអាចធ្វើទៅបាន។ ប៉ុន្តែទង្វើអស់ទាំងនេះ មិនអាចលាក់បាំងពីភ្នែកមហាជនបានទៀតឡើយ នៅក្នុងយុគសម័យដែលចំណេះដឹងនិងប្រាជ្ញាស្មារតីរបស់ពលរដ្ឋមានភាពជឿនលឿន និងខណៈដែលសារព័ត៌មានក៏ដូចជាបណ្ដាញសង្គមកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំង។
ទី៣៖ គឺទម្លាប់លាបពណ៌ឲ្យខ្មែរគ្នាឯង ហើយលើកតម្កើងនិងពឹងលើឥទ្ធិពលរបស់បរទេស។ ទម្លាប់ទាំងអស់នេះរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរ ធ្លាប់បានច្រានកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយម្ដងហើយម្ដងទៀត។ ប៉ុន្តែជារឿងគួរឲ្យសោកស្ដាយ ដែលទម្លាប់ទាំងនេះ នៅតែមិនទាន់ប្រែប្រួលនៅឡើយរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
ជាការពិតហើយថា ក្រោយៗមកនេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរក៏បានបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនា ដែលគេជឿថា អាចដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយ និងបញ្ហាសំខាន់ៗរបស់ប្រទេសជាតិបាន។ ប៉ុន្តែវប្បធម៌សន្ទនាថ្មីនេះ មិនអាចកែប្រែទម្លាប់ចាស់គំរិលរបស់អ្នកនយោបាយខ្មែរបានឡើយ។ ព្រោះនៅទីបំផុត វប្បធម៌សន្ទនាត្រូវរលាយដូចអំបិលត្រូវទឹក នៅពេលអ្នកនយោបាយចាប់ផ្ដើមលាបពណ៌ ប្រើកម្លាំងបាយ និងប្រើនយោបាយចាប់ដៃជាន់ជើងគ្នាទៅវិញទៅមក។ ចំណែក កម្ពុជាក៏ត្រូវធ្លាក់ចូលទៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយជាថ្មីម្ដងទៀត។
ការប្រកួតប្រជែងរបស់អ្នកនយោបាយដោយទម្លាប់ចាស់គំរិល មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិនយោបាយប៉ុណ្ណោះទេ វាថែមទាំងបានបង្ហាញប្រាប់ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត អំពីការដណ្ដើមអំណាចដោយទុច្ចរិត និងភាពអាត្មានិយមរបស់អ្នកនយោបាយទៀតផង។
ដូច្នេះ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ អ្នកនយោបាយខ្មែរគួរតែកសាងវប្បធម៌ថ្មីដើម្បីធ្វើការជាមួយគ្នាឲ្យ បានល្អប្រសើរជាងនេះតាមរយៈវប្បធម៌សន្ទនាដោយផ្អែមល្ហែមនិងស្មោះត្រង់ ជំនួសឲ្យវប្បធម៌គ្រោតគ្រាតនិងល្បិចកល។ សូមកុំភ្លេចថា អ្នកនយោបាយមិនត្រឹមតែជាអ្នកកាច់ចង្កូតប្រទេសប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏ជាគំរូដល់មហាជនផងដែរ។ គឺគំរូទាំងសិល្បៈក្នុងការដឹកនាំ និងទាំងទាំងសីលធម៌។
ក្នុងយុគសម័យថ្មីនេះ អ្នកនយោបាយគួរតែបង្កើតវប្បធម៌ប្រកួតប្រជែងគ្នាដោយប្រើតែគោលនយោបាយ បង្ហាញអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យជ្រើសរើស ជំនួសឲ្យការប្រើពាក្យសម្ដីលាបពណ៌ ឬល្បិចពិសពុលវាយប្រហារគ្នា។ ចំណែកឯអ្នកបោះឆ្នោតវិញក៏គួរតែជួយកែប្រែអ្នកនយោបាយដែរ។ គឺកែប្រែតាមរយៈការបោះឆ្នោតឲ្យអ្នកនយោបាយណាដែលមានស្នាដៃនិងសីលធម៌ល្អជាគំរូ ជាជាងបោះឆ្នោតឲ្យអ្នកដែលពូកែតែប្រើល្បិច ប្រើពាក្យសម្តី ប៉ុន្តែគ្មានគោលនយោបាយអ្វីច្បាស់លាស់ជាដុំកំភួន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ