ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ កំពុងតែវាយលុកសង្គមខ្មែរ។ នៅពេលដែលបណ្ដាញសង្គមត្រូវបានប្រើប្រាស់កាន់តែទូលំទូលាយ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយកាន់តែអាចសាយភាយលឿនរហ័ស បណ្ដាលឲ្យភាន់ច្រឡំនិងជ្រួលច្របល់។ ក្នុងបរិបទដូច្នេះ ការសេពព័ត៌មានរបស់ពលរដ្ឋក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ពិសេសនៅលើបណ្ដាញសង្គម គួរតែត្រូវបានធ្វើឡើងដោយប្រុងប្រយ័ត្នជាទីបំផុត។
នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ មិនចាំបាច់និយាយដល់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយឬដំណឹងចចាមអារាមអ្វីណាទេ គ្រាន់តែព័ត៌មានពិតប្រាកដក៏មានច្រើន ស្វែងយល់មិនអស់ទៅហើយ។ ឥឡូវនេះ បន្ថែមពីលើព័ត៌មានដែលមានស្រាប់ គេសង្កេតឃើញមានព័ត៌មានក្លែងក្លាយថែមទៀត។ ព័ត៌មានបែបណាដែលគេអាចចាត់ទុកថា ជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយ?
ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ គឺជាពាក្យចចាមអារាមមួយប្រភេទ ឬព័ត៌មានប្រឌិត ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោជនណាម្នាក់ ឬក្រុមណាមួយ ក្នុងគោលដៅបង្កាច់បង្ខូច បង្កើតជាការភាន់ច្រឡំ និងភាពជ្រួលច្របល់។ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយពេលខ្លះក៏ត្រូវបានប្រឌិតឡើងផងដែរ ដើម្បីទទួលបានប្រយោជន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ឬកេញចំណេញផ្នែកនយោបាយ។
កាលពីមុន ព័ត៌មានក្លែងក្លាយពិបាកនឹងធ្វើឲ្យសង្គមជ្រួលច្របល់ ព្រោះលទ្ធភាពនៃការផ្សព្វផ្សាយនៅមានកម្រិត។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ នៅពេលបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែរីកចម្រើន លទ្ធភាពនៃការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយមានកាន់តែទូលំទូលាយ ពិសេសនៅតាមបណ្ដាញសង្គម។ តាមរយៈមធ្យោបាយនេះ ព័ត៌មានដែលពេលខ្លះត្រូវបានប្រឌិតឡើង អាចទៅដល់ដៃមនុស្សរាប់ម៉ឺន រាប់សែន ឬរហូតដល់រាប់លាននាក់ក្នុងពេលតែមួយ។
សព្វថ្ងៃ ព័ត៌មានបែកធ្លាយ និងដំណឹងចចាមអារាមកាន់តែច្រើនឡើង ត្រូវបានបង្ហោះលើបណ្ដាញសង្គម ដែលព័ត៌មានទាំងនេះ មួយចំនួនធំមិនអាចស្វែងរកការបញ្ជាក់ពីការពិតបាន ឬខ្លះទៀតត្រូវបានបុគ្គលពាក់ព័ន្ធច្រានចោលតែម្ដង ថាជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ ប៉ុន្តែ បើទោះបីជាមានឬគ្មានការបដិសេធក៏ដោយ ចង់ឬមិនចង់ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយទាំងនេះ បានបង្កឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ និងជ្រួលច្របល់ទោះក្នុងកម្រិតណាមួយក្ដី។
ជាការពិតហើយថា ការសេពព័ត៌មានគឺជារឿងសំខាន់សម្រាប់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ប៉ុន្តែនៅក្នុងបរិបទដែលព័ត៌មានក្លែងក្លាយចាប់ផ្ដើមរាតត្បាតបណ្ដាញសង្គម ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គួរតែសេពព័ត៌មានយ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែងជាទីបំផុត ធ្វើយ៉ាងណាចៀសឲ្យផុតពីការលង់ជឿលើព័ត៌មានមិនពិត ធ្វើឲ្យមានការយល់ច្រឡំ។
ក្នុងនោះ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម ត្រូវពិនិត្យមើលប្រភពព័ត៌មានឲ្យបានច្បាស់មុននឹងដាក់ចិត្តជឿ។ ឬបើព័ត៌មាននោះមិនមានបញ្ជាក់ប្រភពទេ ការផ្ទៀងផ្ទាត់លើគេហទំព័រព័ត៌មាន កាសែត ឬស្ថាប័នព័ត៌មានដទៃទៀត គួរតែត្រូវធ្វើឲ្យបានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
ក្នុងករណីសង្កេតឃើញថា ចំណងជើងព័ត៌មានមានលក្ខណៈទាក់ទាញខ្លាំងពេក ចម្លែកពេក ឬពិបាកជឿខ្លាំងពេក អ្នកអានរឹតតែត្រូវពិនិត្យមើលឲ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងដាក់ចិត្តជឿ។
លិខិត ឬព័ត៌មានខ្លះជារឿងចាស់ កើតឡើងតាំងពីមួយឆ្នាំឬពីរឆ្នាំមុន នៅសុខៗស្រាប់តែត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយឡើងវិញជាថ្មី។ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមដែលមិនបានសង្កេតច្បាស់ បានចែករំលែកព័ត៌មាននោះឡើងវិញ បណ្ដាលឲ្យកើតការភាន់ច្រឡំតៗគ្នាមួយរំពេច។ ព័ត៌មានចាស់ មិនមែនមិនអាចចែករំលែកជាថ្មីបានទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកចែករំលែកនោះត្រូវដឹងថាវាជារឿងចាស់។ មិនមែនចែករំលែកព័ត៌មានចាស់ដោយយល់ថាវាជារឿងថ្មីទេ។
សម្រាប់អ្នកដែលចូលចិត្តចែករំលែកបន្តព័ត៌មាន អមដោយការបញ្ចេញមតិ។ នេះគឺជាសិទ្ធិរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ដែលត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ប៉ុន្តែ មុនពេលប្រតិកម្មលើព័ត៌មាន អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមត្រូវច្បាស់ខ្លួនឯងជាមុនសិនថា ព័ត៌មាននោះគឺជារឿងពិត។ ព្រោះក្នុងករណីដែលវាជាព័ត៌មានមិនពិត អ្នកដែលចែករំលែកព័ត៌មាននោះ អាចរងការប្ដឹងផ្ដល់តាមផ្លូវតុលាការ។
ក្រៅពីការការពារខ្លួនឯងមិនឲ្យរងគ្រោះព្រោះព័ត៌មានក្លែងក្លាយ អ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គមក៏អាចរួមចំណែកក្នុងការទប់ស្កាត់កុំឲ្យវារីករាលដាលវែងឆ្ងាយបានដែរ ដោយការសរសេរសារបញ្ជាក់លើគណនីរបស់ខ្លួនឯង ឬដាស់តឿនអ្នកដែលចែករំលែកព័ត៌មានក្លែងក្លាយជាដើម។ នៅក្នុងបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក អ្នកប្រើប្រាស់ក៏អាចរាយការណ៍អំពីព័ត៌មានក្លែងក្លាយដែរ ដែលប្រព័ន្ធនេះក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុកបានដាក់ឲ្យដំណើរការតាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៦មកម្ល៉េះ។
សរុបមកវិញ នៅក្នុងបរិបទដែលព័ត៌មានក្លែងក្លាយកំពុងវាយលុកបណ្ដាញសង្គម អ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងឲ្យមានទែន មុនពេលដាក់ចិត្តជឿ ឬ ចែករំលែកបន្ត។ ពោលនៅពេលឃើញព័ត៌មានដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ពលរដ្ឋមិនត្រូវឆាប់ប្រតិកម្ម ជឿ ឬចែករំលែកភ្លាមៗទេ ដោយត្រូវពិនិត្យពិច័យស្វែងរកប្រភពឲ្យបានច្បាស់លាស់សិន។ ព្រោះព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ភាគច្រើនលើសលុបត្រូវបានប្រឌិតឡើងដើម្បីជាប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ឬដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ