១៧មេសា១៩៧៥ គួរទុកជាមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រជារៀងរហូតសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៣
៤០ឆ្នាំកន្លងផុតទៅ យុត្តិធម៌ត្រូវបានកំពុងស្វែងរក តែថ្ងៃ១៧មេសា១៩៧៥ ក៏គេមិនត្រូវបំភ្លេចផងដែរ។ កាលបរិច្ឆេទដ៏ខ្មៅងងឹតនេះហើយ ដែលនាំប្រទេសជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជាធ្លាក់ចូលទៅក្នុងរបបនៃការកាប់សម្លាប់ផ្តាច់ផ្តិលឥតមេត្តា ដែលដឹកនាំដោយកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ថ្ងៃ១៧មេសា គួរតែត្រូវបានចងចាំ ជានិច្ចនៅក្នុងចិត្តមេដឹកនាំនិងប្រជាជន ខណៈដែលថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ ត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាបច្ចុប្បន្នផងដែរ។ មេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ បានធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិដើរថយក្រោយជាច្រើនជំហាន បន្ទាប់ពីអ្វីៗត្រូវបានបំផ្លាញអស់គ្មានសល់ តែរយៈពេលជាង៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។
ថ្ងៃ១៧មេសាឆ្នាំ២០១៥នេះ គឺជាខួបគម្រប់៤០ឆ្នាំគត់ ដែលពលរដ្ឋខ្មែរជាពិសេសមនុស្សវ័យ
ជាង៤០ផ្លាយនៅចងចាំថា ថ្ងៃ១៧មេសាឆ្នាំ១៩៧៥ គឺជាថ្ងៃដែលប្រជាជននិងប្រទេសកម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងភាពរន្ធត់ពន់ពេកបណ្តាលមកពីការកាប់សម្លាប់ដោយរបបខ្មែរក្រហម។
១៧មេសា១៩៧៥ គឺជាពេលវេលាមួយដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហម ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សាឡុត ស ហៅប៉ុល ពត បានផ្តួលរំលំដោយកំលាំងប្រដាប់អាវុធលើរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរ លន់ ណល់ ដែលមានការរិះគន់ថាជារបបមូលធន សក្តិភូមិនិយម។ តែរបបសក្តិភូមិនិយម ដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ១៩៧០ ក៏បានកើតមកពីកាធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាចពីព្រះករុណាសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ឬសម្តេចឪផងដែរ។
តាមការស្វែងយល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការផ្តួលរលំបន្តបន្ទាប់គ្នារវាងមេដឹកនាំខ្មែរពីអតីតកាល ជាច្រើនទសវត្សកន្លងទៅនេះ ឃើញថាបណ្តាលមកពីហេតុផលនយោបាយផ្សេងៗគ្នា ដើម្បី
ក្តោបយកអំណាចមកកាន់ក្នុងដៃ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលជាការកត់សម្គាល់នោះគឺនៅពេលដែលអ្នក
នយោបាយ ដណ្តើមបានអំណាចមកក្នុងដៃហើយ គឺមេដឹកនាំខ្លះដឹកនាំត្រូវ ធ្វើឲ្យប្រទេស
មានការរីកចំរើន ជឿនលឿន។រីឯមេដឹកនាំខ្លះទៀតបានអំណាចមកហើយធ្វើឲ្យប្រទេសនិងប្រជាជនចុះនរកទាំងរស់ដូចជាករណីរបបខ្មែរក្រហមនេះជាដើម។
នៅជំនាន់សង្គមរាស្ត្រនិយម ដោយសារតែមានការដឹកនាំល្អ ប្រជាជនមានសេដ្ឋកិច្ចធូរធារ
ទើបប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជា បានចារទុកនិងនិយាយតៗគ្នាដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយរហូតដល់បច្ចុប្បន្នដោយឪពុក ម្តាយ ដែលជាគ្រូបង្រៀន អួតប្រាប់កូនៗថា «ពីសង្គម ធ្វើការតែម្នាក់ចិញ្ចឹមមួយគ្រួសារ» ជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ ប្រវត្តិសាស្ត្រអាក្រក់បំផុតដែលជាន់ពន្លិចប្រទេសកម្ពុជាដល់ឋានបាតដាល ផ្តើមចេញពីថ្ងៃ១៧មេសាឆ្នាំ១៩៧៥ នោះមិនត្រូវបានទទួលពាក្យលើកតម្កើងដូច្នេះទេ។
ថ្វីត្បិតតែគ្រប់គ្នាបានដឹងពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានដឹងពីការកាប់សម្លាប់ប្រាកដមែន ក៏ប៉ុន្តែទាក់ទងទៅនឹងឫសគល់ពិតប្រាកដនៃថ្ងៃ១៧មេសា ដែលជាថ្ងៃដ៏ជូរចត់របស់ខ្មែរហាក់ដូចជាមិនត្រូវបានរម្លឹកញឹកញាប់ និងចាត់ចូលជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលតម្រូវឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយចងចាំជាផ្លូវការនោះទេ។
ការកាប់សម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង រហូតជិត២លាននាក់ បានកើតឡើងដោយសារកំហុសឆ្គង
របស់មេដឹកនាំ ដែលកាច់ចង្កូតប្រទេសទៅរកក្តីវិនាស។ដូច្នេះកំហុសឆ្គងជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គួរត្រូវបានគិតគូរ និងចាត់ទុកថាជាបទពិសោធរបស់ប្រទេសកម្ពុជា បណ្តាលមកពីក្រុមអ្នក
នយោបាយដណ្តើមអំណាចគ្នា សងសឹកគ្នា ដោយអនុវត្តតាមទ្រឹស្តី«ទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រី»។
ជាការពិតទ្រឹស្តីនេះត្រូវបានច្រានចោលដោយមេដឹកនាំនយោបាយបច្ចុប្បន្ន ព្រោះថាវាជាពាក្យមួយឃ្លាដែលនាំឲ្យមានការវិនាសហិនហោចដល់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជន។ការលើកឡើងពីទ្រឹស្តីនេះបើចំមេដឹកនាំដែលមានសីលធម៌និងគុណធម៌ នោះសន្តិភាពនឹងកើតមាន តែបើស៊យចំមេដឹកនាំដូចជាការចាប់ផ្តើមកាលពីការគ្រប់គ្រងអំណាចនៅថ្ងៃទី១៧មេសា១៩៧៥ វិញ ប្រាកដជាជួបមហាសោកនាដកម្មជាក់ជាមិនខាន។ ដូច្នេះអ្នកនយោបាយជាពិសេសមេដឹកនាំពីរបបមួយទៅរបបមួយ ត្រូវយកចំណុចគន្លឹះនៃមេរៀនជីវិតប្រទេសកម្ពុជាថ្ងៃ១៧មេសានេះទៅពិចារណា ហើយអាណិតអាសូរដល់ប្រជាជនដ៏ស្លូតត្រង់របស់ខ្លួនដែលមិនមានកំហុស ព្រមទាំងស្រណោះផងដែរដល់ប្រទេសជាតិដែលកំពុងធ្វើដំណើរយឺតជាងគេធៀបទៅនឹងប្រទេសដែលមិនមានសង្គ្រាមកន្លងមក។
មួយវិញទៀត នៅក្នុងក្រសែភ្នែកពលរដ្ឋខ្មែរក៏ដូចជាជនបរទេស ដែលបានជួបហេតុការណ៍ថ្ងៃ១៧មេសា១៩៧៥ តែងលើកឡើងថា ថ្ងៃនោះ គួរតែជាមេរៀនប្រវត្តិសាស្ត្រ សម្រាប់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយពោលគឺគេមិនត្រូវបំភ្លេចមេរៀនដ៏ជូរចត់ដូច្នេះទេ។ ភាពជ្រាំដែល នៃប្រវត្តិសាស្ត្រអាចកើតមានជាយថាហេតុប្រសិនបើគេមិនយកចិត្តទុកដាក់និងមើលស្រាលព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ធំបំផុតនេះ។
ងាកទៅមើលបច្ចុប្បន្នភាពនៃប្រទេសកម្ពុជាវិញ មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៃរបបខ្មែរក្រហមរួមមាននួន ជា និង ខៀវ សំផន ថ្វីត្បិតតែកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃសំណុំរឿង០០២ វគ្គ២ ហើយកាំងហ្គេចអៀវ ហៅឌុច ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវជាន់ខ្ពស់មួយរូបដែរនោះត្រូវប្រកាសឲ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិតដោយសាលក្រមសាលាក្តីខ្មែរក្រហមក៏ដោយ ក៏អ្វីៗបានហួសពេលអស់ទៅហើយ។
យុត្តិធម៌ត្រូវបានគេមើលឃើញ និងកំពុងញាប់ដៃញាប់ជើង ដាក់ទោសទៅលើអ្នកប្រព្រឹត្តិខុសក៏ប៉ុន្តែយកល្អគួរតែចៀសវាងពីដើមទី គឺការការពារប្រសើរជាងតាមរកយុត្តិធម៌ដែលសោះកក្រោះដូច្នេះ។ នៅក្នុងដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌រយៈពេលមួយដ៏យូរ សាច់ញាតិអ្នកដែលបានបាត់បង់ជីវិត មិនត្រឹមតែបង្ហូរទឹកភ្នែកខ្សោះពីខ្លួនចាប់តាំងពីថ្ងៃ១៧មេសាឆ្នាំ១៩៧៥ និងឆ្លងកាត់របបកាប់សម្លាប់ជាង៣ឆ្នាំនោះទេ គឺទឹកភ្នែកបានបន្តបង្ហូរមិនឈប់រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននៅពេលដែលពួកគេរម្លឹកពីការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតទាំងពូជៗ ការព្រាត់ប្រាស់និរាសខ្លោចផ្សារសាច់ញាតិទាំងគ្រួសារ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ