នៅក្នុងសង្គមមួយដែលឲ្យតម្លៃទៅលើ លុយ និង អំណាច គឺមនុស្សតែងតែស្រឡាញ់កេរ្តិ៍ឈ្មោះមុខមាត់ តំណែង និងតួនាទី។ ទន្ទឹមនេះ មិនខ្វះទេ ឋានៈកិត្តិយស និងគោរមងារយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលគេស្ទើរតែមិនអាចរាប់អស់។ ទោះយ៉ាងនេះក្តី សច្ចភាពពិតនៃគោរមងារកិត្តិយសនោះ អាចនឹងសក្តិសមទៅបាន គឺអាស្រ័យទៅនឹងការកសាងស្នាដៃផងដែរ។ សូមស្តាប់ការសាកល្បងបទវិភាគរបស់ ហេង ឧត្តម ៖
តាំងតែពីបុរាណកាលមក មនុស្សខ្មែរច្រើននិយមប្រើគោរមងារ សម្រាប់សម្គាល់ហៅ កវី បណ្ឌិត អ្នកប្រាជ្ញ មេទ័ព និងព្រះរាជា ដែលខ្លាំងពូកែ។ ទន្ទឹមនេះ អ្នកជំនាញខាងអក្សរសាស្ត្រ មន្តវិជ្ជាការ អ្នកប្រសប់ខាងស្ថាបត្យកម្ម ឬខាងវប្បធម៌ជាដើម គឺសុទ្ធតែមានគោរមងារ ឬឈ្មោះពិសេសណាមួយ សក្តិសមនឹងទេពកោសល្យនិងជំនាញ របស់បុគ្គលនោះ រៀងរហូតតមក។
ការផ្តល់គោរមងារនេះ មិនត្រឹមតែពេលមនុស្សនៅរស់ទេ រហូតដល់ពេលធ្វើមរណកាលទៅហើយ ក៏មានងារថ្មីផ្សេង សម្រាប់ហៅថែមទៀតផង។ ថែមពីនេះ លក្ខណៈនៃការឲ្យគោរមងារ ជាកិត្តិយសនេះសោត គឺមិនចាំបាច់ទាល់តែមានអ្នកធំ ឬឥស្សរជនណាប្រទានផ្តល់ងារឲ្យនោះទេ គឺមហាជនទូទៅ គេកោតស្ញប់ស្ញែងនិងនិយមហៅតៗគ្នា ក៏ជាប់ងាររហូតរៀងទៅ ក៏មានដែរ។
ចំណែកឯ មកទល់ពេលសព្វថ្ងៃនេះ ការនិយមប្រើគោរមងារ ក៏នៅតែមានបន្តដែរ និងរឹងរឹតតែសម្បូរឡើងៗថែមទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែគេច្រើនតែសង្កេតឃើញបែបប្លែកពីគ្រាបុរាណបន្តិច។ ប្លែកនៅត្រង់ថា សព្វថ្ងៃនេះ គោរមងារជាកិត្តិយស ភាគច្រើន ត្រូវតែបំពាក់និងផ្តល់ឲ្យ ពីសំណាក់អ្នកធំណាម្នាក់ ឬស្ថាប័នណាមួយ ដែលខំរកនឹកបង្កើតពាក្យឲ្យសម្បើម ដើម្បីសាកសមជាកិត្តិយស សម្រាប់បំពាក់ដល់បុគ្គលនីមួយៗ។ គឺវាពុំសូវជាកើតចេញពីការនិយមហៅតៗគ្នា ពីសំណាក់មហាជន ដូចពីអតីតកាលនោះឡើយ។
ការប្លែកខុសពីបុរាណម្យ៉ាងទៀត! បុគ្គលខ្លះ គឺចង់បានតែឈ្មោះកិត្តិយសធំដុំ សម្រាប់មានមុខមានមាត់ ក្នុងការរកស៊ីធ្វើអាជីវកម្ម ជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន! រហូតដល់អ្នកខ្លះ ថែមទាំងហ៊ានយកលុយទាំងដុលទៅទិញងារ ទិញសក្តិយសផង! ទាំងនេះ គឺវាដូចអ្វីដែលគេបានដឹងឮក្នុងសង្គមជាក់ស្តែងស្រាប់។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត! អ្នកដែលមានគោរមងារហើយ គឺចេះតែទុំជោរនឹងលោកធម៌ ហើយនិងចេះតែចង់បង្ខំឲ្យគេឯងហៅងាររបស់ខ្លួន ហើយបើគេមិនសរសេរឬហៅតាម ក៏ហាក់បែរ ជាមិនសប្បាយចិត្តទៅទៀត។
ប្រសិនបើពិនិត្យមើលទៅលើទិដ្ឋភាពត្រួសៗទាំងនេះ គឺ គោរមងារកិត្តិយស ដែលមានត្រឹមតែជាឈ្មោះ គឺជាការនាំឲ្យទំយើបុគ្គលសុទ្ធសាធ។ ទន្ទឹមនេះ វាក៏អាចនាំឲ្យបន្ទាបបន្ថោកតម្លៃចំពោះងារនោះទៅវិញទេ ប្រសិនបើគោរមងារនោះ មិនសាកសមនឹងបុគ្គល។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ វាអាចនឹងនាំឲ្យអាប់ឱនទាំងអ្នកផ្តល់ងារឲ្យទៀតផង។
ដូច្នេះហើយ ទើបសាធារណៈជនខ្មែរជាទូទៅ គេច្រើននិយាយថា ស្នាដៃគួរសម្បើមឲ្យសក្តិសមនឹងកិត្តិយស! ការឲ្យតម្លៃទៅលើស្នាដៃសាច់ការជាក់ស្តែង គឺកាន់តែលើកមុខលើកកិត្តិយស យ៉ាងពិតប្រាកដ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកខ្លះ គឺមិនសូវជាមានចេញមុខចេញមាត់ទេ តែបានកសាងស្នាដៃជាក់ស្តែងពិតប្រាកដ សក្តិសមជាទីគោរពកោតស្ងប់ស្ងែង ហើយចំពោះអ្នកដែលបានដឹងឮ និងឃើញទង្វើល្អទាំងនោះ ពួកគេច្បាស់ជា កោតសរសើរនិងឲ្យតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន ហើយទំនងជាថ្លៃលើសពី គោរមងារ ខាងក្រៅផង ក៏អាចថាបាន។
ដូច្នេះ ដើម្បីឲ្យ ឋានៈគោរមងារក្នុងសង្គមខ្មែរ វាកាន់តែសក្តិសមនឹងបុគ្គលដែលគួរទទួលបាន គឺងារគួរតែឲ្យសក្តិសមនឹងទេពកោសល្យ ចំណេះ ជំនាញ និងការផ្តល់ទុកកេរស្នាដៃ ជាប្រយោជន៍ជាតិ ដ៏ពិតប្រាកដ។ ជាការពិត ការដែលបុគ្គលមួយរូប មានងារជាកិត្តិយស គឺជាការលើកទឹកចិត្ត និងសម្តែងការដឹងគុណូបការៈចំពោះបុគ្គលនោះ និងគ្រួសាររបស់គេ។ ថែមពីនេះ ក៏ជាការបង្ហាញគំរូល្អក្នុងសង្គម និងបង្ហាញទៅមនុស្សជាន់ក្រោយ ឲ្យនាំខំធ្វើអំពើល្អ បម្រើកសាងប្រយោជន៍ជាតិ ដោយយកគំរូតាមជនរូបនោះផងដែរ។
ក៏ប៉ុន្តែ គោរមងារ ជាកិត្តិយស គួរតែមិនត្រូវផ្តល់ឲ្យ ដោយសារអំណាចទឹកប្រាក់ និងបក្សពួកនិយមនោះឡើយ! ដ្បិតថា វាទំនងជាអាចនឹងធ្វើឲ្យសាបរលាបតម្លៃទៅវិញទេ។ សួរថា តើលក្ខណៈយ៉ាងដូចម្តេចថាបុគ្គលណាសក្តិសមនឹងទទួលងារអ្វី? គឺមានតែមហាជនទេ ទើបជាអ្នកវាយតម្លៃ កាត់សេចក្តី ហើយក៏និយមហៅតែរៀងខ្លួនៗទៅចុះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ