ប្រទេស៥ បើកកិច្ចប្រជុំកំពូលកំណត់ពីលក្ខន្តិកៈសមុទ្រ កាស្ព្យែន (Caspienne)
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:១៣
រុស្ស៊ី អ៊ីរ៉ង់ កាហ្សាក់ស្ថាន អាស៊ែបៃហ្សង់ និងតួកម៉េនីស្ថាន ដែលជាក្រុមប្រទេសនៅជាប់សមុទ្រកាស្ព្យែន (Caspienne) បើកកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅថ្ងៃទី១២សីហានេះដើម្បីរកកិច្ចព្រមព្រៀង ក្នុងការបែងចែកធនធានធម្មជាតិរបស់សមុទ្រកាស្ព្យែន។ ការកំណត់ពីលក្ខន្តិកៈសមុទ្រកាស្ព្យែននេះ បានត្រូវគេលើកទៅជជែកចរចា អស់ពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ តែមិនដាច់ស្រេចសោះ។
តើសមុទ្រកាស្ព្យែននេះ មានសារៈសំខាន់អ្វីខ្លះ បានជាគេជជែកចរចាគ្នាមិនដាច់ស្រេចសោះ ដល់ទៅជាង២ទសវត្សរ៍ទៅហើយ?
កាស្ព្យែន គឺជាបណ្តុំធនធានធម្មជាតិដ៏សំខាន់ ជាទីដែលមានជង្រុកត្រី មានឧស្ម័នធម្មជាតិ និងប្រេងយ៉ាងសន្ធឹកផង។ ហេតុនេះហើយ បានជាប្រទេសដែលនៅជាប់សមុទ្រនេះ រំពឹងចង់ទាញយកផលប្រយោជន៍។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណ សមុទ្ទនេះ អាចឲ្យគេបូមប្រេង ៥០ពាន់លានបារិល ហើយអាចទាញយកឧស្ម័នធម្មជាតិ ដល់ទៅ ៣០០ ០០០ ពាន់លានម៉ែត្រគួប។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ទីនេះ ជាប្រភពជង្រុកត្រីពិសេសម្យ៉ាង ដែលគេយកពងសម្រាប់លក់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិ។ តាមសៀវភៅកំណត់ត្រាពិភពលោក World Guiness Records, អ៊ីរ៉ង់ធ្លាប់លក់ពងត្រី Caviar (esturgeon albinos) ក្នុងមួយគីឡូក្រាម បានប្រាក់ដល់ទៅ២ម៉ឺន៥ពាន់ដុល្លារ។
កាស្ព្យែន នេះ មានផ្ទៃក្រឡា ប្រមាណជាង ៣៧៤ ០០០ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា គឺធំជាងសមុទ្រខាងជើងនិងសមុទ្ទបាល់ទិកទៅទៀត។ ទីនេះ ជាផ្ទៃទឹកប្រៃដ៏ធំ តែបិទជិតឈឹងពីពិភពលោក។ បើគេអាចប្រៀបបាន គឺវាដូចជាបឹងធំមួយ ដែលមានទឹកហូរចាក់បំពេញចូល ដោយសារតែសមុទ្ទ និងស្ទឹង ពីរផ្សេងទៀត នោះគឺស្ទឹង Volga និង Oural។
ដូច្នេះ បើគិតតែពីទំហំ កាស្ព្យែន គួរតែត្រូវមានឈ្មោះជាសមុទ្ទហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះ នៅក្រដាសផ្លូវការជាក់ស្តែង គេនៅមិនទាន់អាចនិយាយថា កាស្ព្យែន ជាសមុទ្ទ ឬជាបឹង នៅឡើយទេ។ ហេតុនេះហើយ ទើបប្រទេសទាំង៥ មានរុស្ស៊ី អ៊ីរ៉ង់ អាស៊ែបៃហ្សង់ កាហ្សាក់ស្ថាន និងតួកម៉េនីស្ថាន ត្រូវជជែកគ្នាឲ្យដាច់ស្រេចនៅថ្ងៃនេះ ណាពិសី។
តើ កាស្ព្យែន ជាសមុទ្ទ ឬជាបឹង?ហើយការកំណត់ណាមួយនោះ គឺវាផ្តល់ផលប្រយោជន៍អ្វីសម្រាប់ប្រទេសនៅជុំវិញសមុទ្ទនេះ?
ការប្រជុំកំពុងតែប្រព្រឹត្តធ្វើនៅឡើយ ហេតុនេះគេនៅមិនទាន់ដឹងពីសេចក្តីសម្រេចនៅឡើយទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ គេបានដឹងថាជំហររបស់ភាគីប្រទេស រុស្ស៊ី គឺចង់ដាក់ កាស្ព្យែន នេះ ស្ថិតក្នុងលក្ខន្តិកៈពិសេស គឺមិនមែនជា បឹង ហើយក៏ពុំមែនជា សមុទ្ទ ដែរ។ នេះបើតាមអនុរដ្ឋមន្ត្រីការទូតរុស្ស៊ី Grigori Karassine។
ការកំណត់លក្ខន្តិកៈសមុទ្ទនេះ គឺវាទាក់ទងនឹងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច និងយោធា។ គួរបើករង្វង់ក្រចកត្រង់នេះបន្តិចថា ពីដំបូងឡើយ សមុទ្រកាស្ព្យែន នេះ គឺជារបស់សហភាពសូវៀត និងអ៊ីរ៉ង់។ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយការរំលំរលាយនៃសហភាពសូវៀតនៅដើមទសវត្សរ៍១៩៩០ សហភាពសូវៀតបានត្រូវពុះចែកដែនដីជាចម្រៀកៗ ចេញជាច្រើនប្រទេស និងក្លាយមកជារុស្ស៊ីសព្វថ្ងៃ។ ក្នុងនោះមាន កាហ្សាក់ស្ថាន អាស៊ែបៃហ្សង់ និងតួកម៉េនីស្ថាន ដែលក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ ក៏បែរងាកមកចង់បែកចែកផលប្រយោជន៍ពីសមុទ្រកាស្ព្យែន នេះដែរ។
ហេតុនេះ ប្រសិនបើ កាស្ព្យែន ក្លាយផែនសមុទ្ទអន្តរជាតិ នោះគឺ រុស្ស៊ី នឹងត្រូវបាត់បង់ប្រយោជន៍ច្រើន ទៅលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធា។ ដូច្នេះ ក្នុងនាមជាបងធំក្នុងតំបន់ផង រុស្ស៊ី ចង់ឲ្យសមុទ្ទកាស្ព្យែននេះ មានត្រឹមលក្ខន្តិកៈពិសេស ដែលបែងចែកផលប្រយោជន៍ត្រឹមតែ៥ប្រទេសជុំវិញសមុទ្ទនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
សមុទ្ទនេះមានទំនាក់ទំនងដល់យុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាផង។ តើហេតុអ្វីបានជារុស្ស៊ីបារម្ភខ្លាំងម្ល៉េះ ទៅលើផ្នែកទាំងពីរនេះ នៅក្នុងសមុទ្ទកាស្ព្យែន ?
ចំពោះរឿងសេដ្ឋកិច្ច រុស្ស៊ី មិនចង់ឲ្យប្រទេសបួនប្រាំផ្សេងទៀតហ្នឹង បូមចម្រាញ់យកធនធនធម្មជាតិលើសប្រមាណពីសមុទ្ទនេះនោះទេ។ ថែមពីនេះ រុស្ស៊ីចង់ឲ្យមានការកំណត់ពីចំនួនកូកាការនេសាទឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពីព្រោះថា ការនេសាទសព្វថ្ងៃ នៅក្នុងសមុទ្ទនេះ គឺមិនស្មើភាពគ្នាផង ហើយថែមទាំងបំពុលបរិស្ថានថែមទៀត។ កន្លងមក អាជ្ញាធររុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់ បានចេញបំរាមនិងណែនាំមិនឲ្យពលរដ្ឋទៅមុជទឹកឬលេងទឹកសមុទ្ទនេះផងទេ ព្រោះខ្លាចទឹកមានជាតិពុល។ នៅពីក្រោយរឿងនេះ ទៀត គឺប្រទេសរុស្ស៊ី ទំនងពីព្រួយបារម្ភ ខ្លាច មហាយក្សចិន ទៅស្រូបទាញយកប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងធនធានធម្មជាតិនៅទីនោះដែរ។ ចូលកុំភ្លេចថា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ នៅតំបន់អាស៊ីកណ្តាល គឺចិនបានសាងសង់រួចជាច្រើនមកហើយ តាមរយៈគម្រោងផ្លូវសូត្រថ្មីរបស់ចិននោះ។
ចំណែកទិដ្ឋភាពផ្នែកយោធាវិញ រុស្ស៊ី បានទាមទារក្នុងលក្ខន្តិកៈពិសេសនេះ ថា ដាច់ខាតមិនត្រូវឲ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេសនៅជុំវិញសមុទ្ទកាស្ព្យែននេះទេ។ ការទាមទារធ្វើដូច្នេះ រុស្ស៊ីចង់ដាក់មូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួននៅទីនេះ ហើយក៏ដើម្បីហាមឃាត់មិនឲ្យមានមូលដ្ឋានយោធា របស់ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ និងអាមេរិក មកឈរជើងនៅទីនេះ ។ ចូលរម្លឹកថា កាលពីអំលុងឆ្នាំ២០០១ រដ្ឋបាលអាមេរិក ធ្លាប់មានចេតនា ចង់មកដាក់មូលដ្ឋានកងទ័ពនៅអាស៊ីកណ្តាល ម្តុំប្រទេសអាស៊ែបៃហ្សង់ដែរ ដោយយក ប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន ជាស្ពាន។ ហេតុនេះហើយ ទើប រុស្ស៊ី មិនចង់ឲ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកដែលជាគូសត្រូវ នៅជាប់ក្លៀករបស់ខ្លួននោះទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ