តើជម្លោះចិន-ជប៉ុនអាចរាលដាលជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធដែរឬទេ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣៨
ជម្លោះដណ្តើមកោះរវាងចិននិងជប៉ុន កំពុងតែរាលដាលទៅដល់អ.ស.ប. ដោយរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរបានយកវេទិកាមហាសន្និបាតអ.ស.ប. ដើម្បីទាមទារជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិលើប្រជុំកោះ ដែលជប៉ុនហៅថា សេនកាគូ ហើយដែលចិនហៅថា ទៀវយូ (Diaoyu)។ ការជួបចរចាគ្នាជាច្រើនលើក រវាងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ចិន និងជប៉ុន ក៏មិនអាចបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងបាន។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ចិនបានបញ្ចេញសាច់ដុំផ្នែកយោធា ដោយបានដាក់ឲ្យដំណើរការជាផ្លូវការនូវនាវាដឹកយន្តហោះរបស់ខ្លួន។ នៅក្នុងតំបន់ជម្លោះឯណោះវិញ នាវាល្បាតរបស់ប្រទេសទាំងពីរក៏មានវត្តមាននៅក្បែរគ្នា។ តើចិន និងជប៉ុន ពិតជានឹងអាចឈានដល់ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធា ដោយសារតែជម្លោះដណ្តើមកូនកោះទាំងនេះឬ?
ប៉ុន្មានថ្ងៃកន្លងទៅនេះ មហាសន្និបាតអ.ស.ប. នៅញូវយ៉ក បានក្លាយជាវេទិកា សម្រាប់ឲ្យចិន និងជប៉ុន ចរចាគ្នាបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផង និងបោះពាក្យសម្តីចោទគ្នាទៅវិញទៅមកផង ជុំវិញជម្លោះដណ្តើមប្រជុំកោះ នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងកើត។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសចិន និងជប៉ុន បានយកឱកាសមហាសន្និបាតអ.ស.ប. ដើម្បីជួបចរចាគ្នា ព្យាយាមរកវិធីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង ក៏ប៉ុន្តែ គ្មានដំណោះស្រាយ។
មួយថ្ងៃក្រោយមក នាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុនបានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា រវាងចិន និងជប៉ុន មិនមានជម្លោះព្រំដែនណាមួយ ដែលត្រូវលើកយកជជែកគ្នាទេ ពីព្រោះថា ដោយផ្អែកទៅលើប្រវត្តិសាស្រ្ត និងលើច្បាប់អន្តរជាតិ ប្រជុំកោះសេនកាគូ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ជប៉ុន ដោយមិនអាចប្រកែកបាន។ ដូច្នេះ ជប៉ុននឹងមិនអាចធ្វើសម្បទានអ្វីមួយ ចំពោះចិន ទាក់ទងនឹងប្រជុំកោះនេះទេ។
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកស្រីគ្លីនតុនបានអំពាវនាវឲ្យចិន និងជប៉ុន រក្សាចិត្តឲ្យត្រជាក់ ហើយដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី។ ក៏ប៉ុន្តែ ប៉ុន្មានក្រោយមក មន្រ្តីទូតចិន និងជប៉ុនបានបោះពាក្យសម្តីដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង ដោយម្ខាងៗនៅតែប្រកាន់ជំហររឹងរៀងៗខ្លួនថាជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខលើកូនកោះតូចៗទាំង៨ ដែលជាប់ជម្លោះនេះ។
នៅក្នុងសុន្ទរកថា ក្នុងអង្គមហាសន្និបាតអ.ស.ប. លោកយ៉ាង ជៀឈី (Yang Jiechi) រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសចិនបានចោទជប៉ុនថាជាចោរលួចដីចិន។ លោកយ៉ាង បានប្រាប់អង្គមហាសន្និបាតថា ប្រជុំកោះដែលជប៉ុនកំពុងកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់សព្វថ្ងៃនេះ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ចិនតាំងពីសម័យដើម ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវជប៉ុនវាយដណ្តើមយកទៅកាន់កាប់ នៅឆ្នាំ១៨៩៥ ក្រោយពីឈ្នះសង្រ្គាមលើរាជវង្សឆេង។
ជប៉ុនក៏បានឆ្លើយតបមកវិញ ដោយលើកឡើងថា គ្មានភស្តុតាងណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ថា ប្រជុំកោះសេនកាគូ គឺជារបស់ចិននោះទេ។ ជប៉ុនបានរកឃើញកោះទាំងនេះ ហើយតាមឃ្លាំមើលអស់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ ឃើញថាជាកោះគ្មានម្ចាស់ ទើបជប៉ុនសម្រេចបញ្ចូលកោះទាំងនេះក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន នៅឆ្នាំ១៩៨៥។ ហើយតាំងពីពេលនោះមក ចិនក៏មិនដែលមានការតវ៉ាទាមទារអ្វីដែរ។ ទើបតែក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៧០ថ្មីៗនេះ ប៉ុណ្ណោះ ដែលអាជ្ញាធរចិនចាប់ផ្តើមតវ៉ាថាប្រជុំកោះនេះជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។
ព្រមជាមួយនឹងសង្រ្គាមពាក្យសម្តីនេះ ចិនក៏កំពុងតែបញ្ចេញសាច់ដុំខាងផ្នែកយោធាផងដែរ ដោយទើបនឹងបានដាក់ឲ្យដំណើរការជាផ្លូវការ នូវនាវាដឹកយន្តហោះទីមួយរបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃអង្គារ។ ក្រសួងការពារជាតិចិនបានអះអាងថា នាវាផ្ទុកយន្តហោះនេះនឹងជួយឲ្យចិនបង្កើនកម្លាំងទ័ពជើងទឹកចិន ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យជាតិ សន្តិសុខ និងផលប្រយោជន៍របស់ចិន។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ នាវាល្បាតជាច្រើនគ្រឿងត្រូវបានចិនបញ្ជូនទៅក្បែរតំបន់ជម្លោះ ហើយជប៉ុនក៏បានបង្កើនចំនួននាវាល្បាតរបស់ខ្លួន នៅទីនោះដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យមានការបារម្ភថា ជម្លោះដណ្តើមកោះនេះអាចនឹងរាលដាល បង្កឲ្យមានការប៉ះទង្គិចគ្នាខាងប្រដាប់អាវុធ។
ជាការពិត មានអ្នកវិភាគជាច្រើនយល់ថា ប្រូបាប៊ីលីតេ គឺមានតិចតួចណាស់ ដែលប្រទេសមហាអំណាច ដឹកនាំដោយអ្នកនយោបាយចាស់ទុំ ដូចជាចិន និងជប៉ុននេះ អាចឈានទៅធ្វើសង្រ្គាមដាក់គ្នាដោយសារតែកូនកោះតូចៗប៉ុន្មានដុំនេះ។ ចិន និងជប៉ុន ថ្វីដ្បិតតែជាអតីតគូសត្រូវជូរចត់ពីអតីតកាល ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសទាំងពីរក៏ត្រូវការគ្នាខ្លាំងណាស់ដែរ នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេស នៅក្នុងពេលដែលអឺរ៉ុបកំពុងឆ្លងកាត់វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ហើយចិន និងជប៉ុន កំពុងត្រូវការទីផ្សារលក់ទំនិញ។
លើសពីនេះទៅទៀត ជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងចិន និងជប៉ុន នឹងត្រូវជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅដល់ភាគីទី៣ដ៏សំខាន់មួយទៀត គឺសហរដ្ឋអាមេរិក ពីព្រោះជប៉ុន គឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក ហើយតាមរយៈសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធមិត្តនេះ អាមេរិកត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ចជួយការពារជប៉ុន ក្នុងករណីដែលជប៉ុនទទួលរងនូវការវាយប្រហារពីបរទេស។
នៅពេលរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅជប៉ុន នាពេលថ្មីៗនេះ អាមេរិកបានបញ្ជាក់ថា ប្រជុំកោះដែលជាប់ជម្លោះជាមួយចិននេះ ក៏ស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធមិត្តអាមេរិក-ជប៉ុននេះដែរ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា អាមេរិកបន្តទទូចអំពាវនាវម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យចិន និងជប៉ុន ដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី។ ទាំងនេះ គឺជាសារ ដើម្បីដាក់សម្ពាធទាំងលើរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន និងលើរដ្ឋាភិបាលចិន ឲ្យចៀសវាងការបង្កហេតុណាមួយ ដែលអាចនាំទៅរកជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើទោះជាទាំងចិន ទាំងជប៉ុន និងទាំងអាមេរិក សុទ្ធតែមិនមានអ្នកណាចង់ឲ្យផ្ទុះសង្រ្គាម តែគេនៅតែបារម្ភថា ភាពតានតឹងដែលចេះតែរាលដាលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ បូករួមទាំងវត្តមាននាវាល្បាតរបស់ប្រទេសទាំងពីរ ដែលក្បែរគ្នាក្នុងតំបន់ជម្លោះបែបនេះ អាចនឹងបង្កជាការប៉ះទង្គិចដោយចៃដន្យណាមួយ ដែលអាចឈានទៅដល់ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា។ ថ្ងៃកំពុងតែក្តៅហួតហែង បើទោះជាត្រឹមកម្ទេចភ្លើងដ៏តូចមួយក៏អាចនឹងបង្កជាអគ្គិភ័យឆេះព្រៃធំមួយបានដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ