សេដ្ឋកិច្ច គឺជាប្រធានបទអាទិភាពសម្រាប់ប្រធានាធិបតីថ្មីនៅអាល់ហ្សេរី
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:១៧
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៧ មេសា ប្រជាជនអាល់ហ្សរីបានចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីសម្រាប់ដឹកនំាប្រទេសរយៈពេល ៥ឆ្នំា គឺពីឆ្នំា ២០១៤ ដល់ឆ្នំា ២០១៩។ មានបេក្ខជនឈរឈ្មោះទំាងអស់ចំនួន ៦រូបដែលក្នុងនោះ ក៏មានលោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិអាប់ដែលឡាហ្ស៊ី ប៊ូតេហ្ល្វីកាដែរ។ មានអាយុ ៧៧ឆ្នំា និងបន្ទាប់ពីបានកាន់អំណាចចំនួន ៣អាណត្តិជាប់ៗគ្នាមក លោកប៊ូតឺហ្ល្វីកាកំពុងស្រវ៉ាអោបអាណត្តិទី៤ ទៀត។ ក្រៅពីចំណោទជុំវិញបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត សេដ្ឋកិច្ច គឺជាបញ្ហាចម្បងដែលអនាគតប្រធានាធិបតីថ្មីត្រូវគិតគូរសម្រាប់អាណត្តិ ៥ឆ្នំារបស់ខ្លួន។
បើគ្មានរឿងចៃដន្យណាមួយបានកើតឡើងទេ នោះរូបលោកប្រធានាធីបតីថ្មីអាល់ហ្សេរី គឺជារូបលោកប្រធានាធិបតីចាស់ដែលមានឈ្មោះថា អាប់ដែលឡាហ្ស៊ី ប៊ូតេហ្ល្វីកា។ បច្ចុប្បន្នមានអាយុ ៧៧ឆ្នំា បុរសចំណាស់រូបនេះបានអង្គុយកៅអីប្រធានាធិបតីអាល់ហ្សេរីចំនួន ១៥ឆ្នំាជាប់ៗគ្នា។ តែសម្រាប់ការបោះឆ្នោតលើកនេះ លោកប្រធានាធិបតីផុតអាណត្តិបែរជាបាន និងកំពុងធ្វើឲ្យបរិយាកាសនៃការបោះឆ្នោតអាប់អួរយ៉ាងខ្លំាងទៅវិញ។ អាប់អួរតំាងពីថ្ងៃផ្តើមចុះឈ្មោះបេក្ខជន កំឡុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត និងថ្ងៃបោះឆ្នោត។
ក្រោមភ្នែក ច្រមុះរបស់ប្រជាជនអាល់ហ្សេរីទូទៅ បុគ្គលរបស់លោកអាប់ដែលឡាហ្ស៊ី ប៊ូតេហ្ល្វីកាមិនបានចោទជាបញ្ហាអ្វីទេ លោកមានសិទ្ធិឈរឈ្មោះប៉ុន្មានអាណត្តិទៀតក៏ស្រេចតែលោក។ តែអ្វីដែលកំពុងចោទជាបញ្ហានោះគឺថា ហេតុអ្វីបានជាលោកប៊ូតេហ្ល្វីកាមិនព្រមចេញមុខធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតដូចបេក្ខជនផ្សេងទៀត ហើយបែរជាទុកឲ្យគណបក្សរបស់លោក និងមនុស្សជំនិតរបស់លោកធ្វើជំនួសលោកទៅវិញ។ តែគេក៏មិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា លោកប៊ូតេហ្ល្វីកាមានអាយុច្រើន និងក៏កំពុងមានជម្ងឺប្រចំាកាយធ្ងន់ធ្ងរទៀតផង។ តើនេះ អាចជាហេតុផលមួយដែលបញ្ជាក់ពីអវត្តមានរបស់លោកនារយៈពេលជិត ១ឆ្នំាកន្លងទៅនេះដែរ ឬយ៉ាងណា?
ច្បាស់ណាស់ នេះពិតជាហេតុផលសមស្របមួយដែលបញ្ជាក់ពីអវត្តមានរបស់លោកប៊ូតេហ្ល្វីកាដោយមិនអាចប្រកែកបានទេ។ តែអ្វីដែលមិនសូវសមហេតុផលនោះគឺថា បើលោកប៊ូតេហ្ល្វីកាមានភាពជរា និងកំពុងមានជម្ងឺប្រចំាកាយធ្ងន់ធ្ងរហើយ ម្តេចក៏ចង់បន្តតោងអំណាចមួយអាណត្តិទៀតធ្វើអី។ ពិតណាស់ថា ប្រជាជនអាល់ហ្សេរីកំពុងបារម្ភជាពន់ពេកនូវសុខភាពរបស់លោកប៊ូតេហ្ល្វីកាដែលពួកគេភាគច្រើនស្រឡាញ់ និងគោរព។ តែអ្វីដែលប្រជាជនអាល់ហ្សេរីកំពុងបារម្ភលើសពីសុខភាពរបស់លោកប៊ូតេហ្ល្វីកាទៅទៀតនោះ គឺសុខភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិទៅវិញទេ។
ប្រជាជនអាល់ហ្សេរីសម័យឥឡូវបានយល់ឃើញថា ទោះបីជាប្រធានាធិបតីថ្មីមានឈ្មោះអ្វីក៏ដោយ និងទោះបីជាប្រធានាធិបតីថ្មីរូបនោះបានជ្រើសរើសមនុស្សប្រភេទណាមកធ្វើការជាមួយលោកក៏ដោយ គឺវាមិនសំខាន់ទេ អ្វីដែលសំខាន់ គឺការស្រេចស្រង់ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងការជួយគិតគូរបង្កើនជីវភាពរស់នៅប្រចំាថ្ងៃរបស់ប្រជាជន។ បច្ចុប្បន្ន សេដ្ឋកិច្ចអាល់ហ្សេរីបានពឹងផ្អែកទំាងស្រុងលើចំណូលបានមកពីការលក់ធនធានធម្មជាតិ ប្រេងកាត និងឧស្ម័ន។ ក៏ប៉ុន្តែ វិស័យនំាចេញមួយនេះបានផ្តល់ការងារឲ្យប្រជាជនអាលហ្សេរីតែ ៣% ប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ប្រភពធនធានធម្មជាតិមួយនេះក៏កាន់តែរីងស្ងួតទៅៗ ពីមួយឆ្នំា ទៅមួយឆ្នំា។ ក្នុងឆ្នំា ២០១២ បរិមាណប្រេងកាតបានធ្លាក់ចុះរហូតដល់ទៅ ១០% បើធៀបនឹងឆ្នំា ២០០៨។
គឺជាមួយនឹងចំណូលដែលបានមកដោយមិនបាច់ប្រឹងនេះហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានចំណាយដោយមិនបាច់ពិចារណាច្រើន ពិសេសចំណាយលើការទិញសន្តិភាពសង្គម។ និយាយឲ្យស្រួលយល់ ទិញទឹកចិត្តប្រជាជនឲ្យបិទមាត់កុំឲ្យតស៊ូ រើបម្រះអ្វីទំាងអស់។ គឺលុយបានមកពីការរកស៊ីគ្មានដើមនេះឯង ដែលរដ្ឋអំណាចបានយកទៅទិញសន្តិភាពសង្គម។ ដូចគ្រប់គ្នាបានដឹងរួចហើយថា ចំពេលដែលថ្នាក់ដឹកនំារបស់ប្រទេសជិតខាងអាល់ហ្សេរីមួយចំនួនបានធ្លាក់ពីអំណាចម្តងមួយៗដោយសារតែបដិវត្តន៍អារ៉ាប់នោះ កៅអីរបស់ថ្នាក់ដឹកនំាអាល់ហ្សេរីនៅបន្តជាប់នឹងថ្កល់ គ្មានរង្គើសោះឡើយ។ ការតម្លើងប្រាក់ខែឲ្យបុគ្គលិក កម្មករ និងអ្នកចូលនិវត្តន៍ ការសាងសង់លំនៅដ្ឋានរាប់សិបពាន់ជូនប្រជាជនក្រីក្រ ឬមួយក៏ការឲ្យខ្ចីប្រាក់ដើម្បីបង្កើតក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ សហគ្រាសដោយមិនយកការប្រាក់ ទំាងនេះសុទ្ធសឹងជាវិធានការដែលរដ្ឋបានអនុវត្តន៍ដោយប្រើប្រាស់លុយបានមកពីការលក់ប្រេងកាត និងឧស្ម័ន។
គ្រាន់តែនៅក្នុងឆ្នំា ២០១៤ ការចំណាយផ្នែកសង្គមបានកើនលើស ៥០ ០០០ពាន់លានដុល្លារ ពោលមានជាង ១ភាគ៣ នៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ការចំណាយលើការនំាចូលមានទឹកប្រាក់រហូតដល់ទៅជាង ៦០ ០០០ពាន់លានដុល្លារ។ អ្វីដែលក្រុមអ្នកឯកទេសកំពុងបារម្ភនោះ គឺការចំណាយដ៏ច្រើនសម្បើមរបស់រដ្ឋ និងដែលការចំណាយនេះនឹងត្រូវកើនឡើងថែមទៀតនៅក្រោយការបោះឆ្នោត ពិសេសនៅក្នុងវិស័យអប់រំ និងសុខភាព។ ទន្ទឹមគ្នានេះ នៅមានការចំណាយលើគម្រោងសន្យាផ្សេងៗដែលបេក្ខជនបានសន្យាក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត ពិសេសឲ្យអ្នកអត់ការងារធ្វើខ្ចីលុយដោយមិនយកការប្រាក់។ សព្វថ្ងៃ អាល់ហ្សេរីមានប្រជាជនសរុបជិត ៤០លាននាក់ ក្នុងនោះ មាន ៧៥% ជាប្រជាជនដែលមានអាយុក្រោម ៣៥ឆ្នំា។ អត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើមានប្រមាណជា ១០% នៃប្រជាជនសកម្ម ក្នុងនោះ អ្នកអត់ការងារធ្វើក្រោមអាយុ ៣៥ឆ្នំាមានរហូតដល់ទៅ ២១,៥%។
កំណើនតម្រូវការរបស់ប្រជាជនក៏កំពុងដើរទន្ទឹមគ្នានឹងកំណើនចំនួនប្រជាជនដែរ។ ក្នុងឆ្នំា ២០១៣ មានកំណើតទារកជាង ១លាននាក់ ហើយនៅ ១០ឆ្នំាខាងមុខ ចំនួនប្រជាជនអាល់ហ្សេរីនឹងកើនដល់ ៥០លាននាក់។ អាល់ហ្សេរីបានចំណាយប្រាក់ ៩ ០០០ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់ទិញគ្រឿងឧបភោគ បរិភោគក្នុងឆ្នំា ២០១៣ ក្នុងនោះ តម្រូវការ ៧៥% បានមកពីការនំាចូល។ តាមការប៉ាន់ស្មាន ក្រោមដីអាល់ហ្សេរីនៅសល់ឧស្ម័នជាង ៤ ០០០ ០០០ពាន់លានម៉ែត្រគូប និងប្រេងឆៅជាង ១២ ០០០ពាន់លានធុង។ តែបរិមាណធនធានធម្មជាតិទំាងនេះក៏កាន់តែខោចទៅជាបណ្តើរៗដែរ។ ដូច្នេះ និងដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋអាចបន្តទប់ចំណាយរបស់ខ្លួនបាន ប្រធានាធិបតីថ្មីត្រូវតែចាត់វិធានការរកចំណូលថ្មីបន្ថែមទៀត ក្រៅពីចំណូលដែលបានមកពីការលក់ធនធានធម្មជាតិដែលមានស្រាប់៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ