ប្រជាជនក្រិក ធ្វើការបោះឆ្នោតប្រជាមតិដើម្បីសម្រេចពីវាសនាអនាគត
ថ្ងៃអាទិត្យទី ៥ កក្កដា ប្រជាជនក្រិកប្រមាណជាជិត១០លាននាក់ កំពុងតែបន្តកន្ទុយគ្នានៅខាងមុខការិយាល័យបោះឆ្នោត ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តតាមរយៈប្រជាមតិ ថាតើត្រូវគាំទ្រ រឺមិនគាំទ្រ នូវសំណើរដែលដាក់ឡើង ដោយក្រុមម្ចាស់បំណុល ដែលមានសហភាពអឺរ៉ុប ធនាគាកណ្តាលអឺរ៉ុប និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ។ រដ្ឋាភិបាលក្រិក ដែលយល់ថាសំណើនេះ ជាការដាក់គំនៀបជ្រុលហួសហេតុ លើសេដ្ឋកិច្ច និងប្រជាជនក្រិក បានបដិសេធ មិនទទួលយក ហើយប្រគល់តួនាទីនេះ ទៅឲ្យប្រជាជនទាំងមូល ជាអ្នកសម្រេចចិត្តថាព្រម រឺមិនព្រម។ លទ្ធផលបោះឆ្នោត និងត្រូវគេប្រកាស នៅល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យនេះ ម៉ោងនៅប្រទេសក្រិក។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៣
តើអ្វីទៅ ជាសំណួរ ដែលគេចោទឡើង ដើម្បី ឲ្យប្រជាជនក្រិក ធ្វើការសម្រេចចិត្ត ?
មុននឹងយើងសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតយកមួយណា យើងត្រូវដឹងសិនថា បោះឆ្នោតពីអ្វី ដើម្បីអ្វី។ សំណួរជាផ្លូវការ ដែល ដាក់នៅលើសន្លឹកឆ្នោត ដែលប្រជាជនក្រិក ត្រូវសម្រេចចិត្តនៅថ្ងៃនេះគឺ ជាសំណួរដែលចោទឡើងស្តីពីសំណើររបស់ក្រុមម្ចាស់បំណុល ដែលមានស្ថាប័នបី គឺ សហភាពអឺរ៉ុប ធនាគាកណ្តាលអឺរ៉ុប និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ។
សំណើរនេះ មានចែកជាពីរផ្នែក ដែលបានស្នើរឡើងទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រិក កាលពីពេលជួបប្រជុំគ្នានៅ ថ្ងៃទី ២៥ មិថុនា កន្លងទៅ។ ផ្នែកទីមួយ គឺជាសំណើរទៅលើកំណែទម្រង់សំខាន់ៗ ដើម្បីឈានទៅបញ្ចប់គម្រោងបច្ចុប្បន្ន និងទៅអនាគត។ រីឯផ្នែកទីពីរ ជាអត្ថបទវិភាគ ជាបឋម ស្តីពីលទ្ធភាពទ្រាំទ្ររបស់ក្រិក ក្នុងការសងបំណុល។ ដូច្នេះ កម្មវត្ថុនៃការធ្វើប្រជាមតិនេះ គឺប្រជាជនក្រិក ត្រូវសម្រេចចិត្ត ដោយមានជម្រើសពីរ ព្រម រឺមិនព្រម ទទួលយកសំណើរ ដែលមានពីរផ្នែកនេះ។
តាមពិតទៅ សំណើខាងលើនេះ វាគ្រាន់តែជាគម្រោង ដែលគេកំពុងតែចរចា ហើយដែលបានលើកយកមកពិភាក្សាគ្នា កាលពីថ្ងៃទី ២៥ មិថុនា ហើយរដ្ឋាភិបាលក្រិក ដែលមានលោក អាឡិចស៊ីស ស៊ីប្រា ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី បានបដិសេធមិនយល់ព្រមទទួល រួចទៅហើយ។ ស្រាប់តែនៅយប់ថ្ងៃទី ២៧ មិថុនា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីក្រិក បានប្រកាសថា នឹងរៀបចំ ធ្វើប្រជាមតិមួយ ទុកឲ្យប្រជាជនជាអ្នកសម្រេច ថាព្រមយក រឺក៏មិនព្រមយកសំណើនេះ។
ក្រុមម្ចាស់បំណុល ធ្វើស្រែលើខ្នងក្រិក៖
មូលហេតុដែលលោក ស៊ីប្រា បានអំពាវនាវឲ្យបោះឆ្នោតបដិសេធឲ្យបានច្រើន គឺដោយសារតែសំណើរនេះ មានលក្ខណៈតឹងតែងជ្រុល ដែលរដ្ឋាភិបាលក្រិក យល់ថាវានឹងរុញក្រិក ឲ្យជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិ។ មានមតិមហាជនយើងភាគច្រើនយល់ថា យីអើ រដ្ឋាភិបាលក្រិកហ្នឹង ឫកធំសម្បើមម្លេះ? ជំពាក់បំណុលគេវ័នក ហើយ ដល់ពេលស្នើយកប្រាក់មកជួយ នៅបដិសេធមិនទទួល ទាមទារអញ្ចេះ ទាមទារអញ្ចោះទៀត។ វាមិនមែនងាយស្រួលអញ្ចឹងទេ។ បញ្ហាវាស្មុគស្មាញណាស់ ទាល់តែយើងស្វែងយល់ ពីឫសគល់នៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្រិក ឲ្យបានច្បាស់ ទើបយើងយល់ថា ក្រិកធ្លាក់ខ្លួនដល់ថ្នាក់នេះ អ្វីៗវាមិនមែនជាកំហុសរបស់ក្រិកទាំងស្រុងទេ។ បើ យើងនិយាយឲ្យងាយស្តាប់ ក្រិក ប្រៀបបាននឹងអ្នកក្រម្នាក់ ដែលទីទ័ល រកព្រឹកខ្វះល្ងាច ហើយត្រូវសងបំណុលគេទៀត។ រឺឯពួកអ្នកមានលុយម្ចាស់បំណុល គេគិតតែនាំគ្នា យកលុយមកឲ្យក្រិកខ្ចី ដល់យូរៗទៅ កាវាកើតកូន ទើបក្រិកងើងខ្លួនមិនរួច។
សំណើដែលសហភាពអឺរ៉ុប ដាក់ទៅលើក្រិកគឺថា ឲ្យក្រិក ប្រឹងធ្វើកំណែទម្រង់ តួយ៉ាងដូចជាការកាត់បន្ថយការចំណាយ របស់រដ្ឋ តាមរយៈប្រាក់ខែបុគ្គលិក និងជំនួយសង្គម ដូចជាប្រាក់ចូលនិវត្តន៍របស់មនុស្សចាស់ជាដើម។ ការដាក់កំហិតទាំងអស់នេះហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលក្រិក មិនព្រមទទួល ព្រោះថាអ្នកដែលវេទនា គឺប្រជាជនក្រិក ដែលក្រលំបាកស្រាប់ទៅហើយ ត្រូវគេកាត់ផ្តាច់សេវាសាធារណៈសំខាន់ៗទៀត។ ដូច្នេះជីវភាពប្រជាជននឹងជួបបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ រឺឯមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិវិញ គិតតែពីអង្គុយរាប់កាប្រាក់។ កាប្រាក់នេះយកទៅណា គឺយកទៅចែកចាយដល់ម្ចាស់ភាគហ៊ុន ថៅកែធនាគាធំៗ នៅទីផ្សារភាគហ៊ុនអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ម្នាក់ៗ យកលុយច្រកហោប៉ៅរាប់រយលាន។ ពាក្យខ្មែរយើង គេថាធ្វើស្រែលើខ្នងរាស្រ្ត គឺវាមិនខុសទេ។
ប្រជាមតិ អាចជាកាំបិតចិតដងឯង សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្រិក៖
មូលហេតុមួយទៀត វាគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រិក ដែលចង់យកប្រជាមតិ មកធ្វើជាអាវុធ ដើម្បីធ្វើការចរចា ជាមួយម្ចាស់បំណុល។ ធ្វើជាអាវុធយ៉ាងម៉េច គឺថា រដ្ឋាភិបាលក្រិកសង្ឃឹមខ្លាំងមែនទែន ថាបើធ្វើប្រជាមតិ ប្រជាជនភាគច្រើន និងបោះឆ្នោត បដិសេធសំណើរបស់ម្ចាស់បំណុល។ ដូច្នេះក្នុងករណីនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រិក និងមានកម្លាំង មានទឹកមាត់ប្រៃ បន្តការចរចា ដោយសំអាងថា ឃើញទេ សំណើររបស់អ្នកឯង ប្រជាជនខ្ញុំគេអត់សុខចិត្តទេ។ អញ្ចឹងត្រូវពិនិត្យ ពិច័យឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែនេះជាការផ្សងគ្រោះថ្នាក់ធំណាស់ ព្រោះថា បើសិនជាសម្លេង យល់ព្រមឈ្នះវិញ រដ្ឋាភិបាលក្រិក នឹងជួបគ្រោះថ្នាក់ ជាក់ជាមិនខាន។
វាជារឿងដែលអាចទៅរួច សឹងតែ៨០%ទៅហើយ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលក្រិក នឹងត្រូវរំលាយ បើសិនជាប្រជាជន នាំគ្នាបោះឆ្នោតយល់ព្រមទទួល។ នរណាក៏ដឹងដែរថា ក្រិក មានប្រវត្តិនិងប្រពៃណីប្រជាធិបតេយ្យ ខ្លាំងក្លា យូរយាមកហើយ។ គេឲ្យតម្លៃទៅលើការសម្រេចចិត្ត របស់ប្រជាជនគេណាស់។ លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រិកខ្លួនឯង បាននិយាយតាមទូរទស្សន៍ថា លោកមិនមែនជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលចេះតែនៅតោងកៅអី ទោះបីមានព្យុះ មានភ្លៀងនោះទេ។
យើងឃើញថា ទោះបីលោក មិនបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ ថាលោកនឹងចុះចេញពីដំណែងក៏ដោយ ក៏យើងអាចកាត់យល់បានថា លោកត្រៀមខ្លួនជានិច្ច។ ដោយឡែក នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល មានតែលោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុមួយគត់ ដែលហ៊ានអះអាង ថាលោកនឹងលាឈប់ពីតំណែង បើសិនជាសម្លេងយល់ព្រមឈ្នះនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ។ ដូច្នេះ យើងឃើញថា បើសិនជាប្រជាជនភាគច្រើន បោះឆ្នោតទទួលយក សំណើរបស់ម្ចាស់បំណុល មានន័យថាក្រិក អាចនឹងជួបវិបត្តិនយោបាយ ដោយចៀសមិនរួច។
ក្រិកថា ម្ចាស់បំណុល ប្រើយុទ្ធសាស្ត្រគំរាម៖
សម្រាប់ សហភាពអឺរ៉ុប និងក្រុមម្ចាស់ជំនួយវិញ ក្នុងករណីដែលប្រជាជនបោះឆ្នោតយល់ព្រមច្រើន មានន័យថា ការចរចានឹងបន្តទៅមុខទៀត ហើយរដ្ឋាភិបាលក្រិក អាចនឹងបន្ទន់ឥរិយាបថខ្លះ ដើម្បីសម្រេចឲ្យបានកិច្ចព្រមព្រៀងផ្លូវការថ្មីនេះ។ ថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុបភាគច្រើន មានលោកប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប លោកប្រធានាធិបតីបារាំងជាដើម នៅតែបន្តអះអាងថា សហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល មិនចង់ឃើញក្រិកក្ស័យធុនទេ។ គ្រប់គ្នាចាំជួយក្រិក បើទោះបីជាត្រូវផ្តាច់ពីមាត់ ផ្តាច់ពីកក៏ដោយ។
ប៉ុន្តែមានថ្នាក់ដឹកនាំអឺរ៉ុបខ្លះនិយាយថា ក្រិកនឹងត្រូវដើរចេញ ពីក្រុមប្រទេសចាយលុយអឺរ៉ូ បើសិនជាប្រជាជនបោះឆ្នោតមិនយល់ព្រមទទួលសំណើររបស់អឺរ៉ុប។ ពាក្យទាំងអស់នេះហើយដែលខាងរដ្ឋាភិបាលក្រិក យកទៅឃោសនាថា អឺរ៉ុបគេគម្រាម ប្រជាជនក្រិកថា ប្រយ័ត្នទៅ បើបោះឆ្នោតមិនគាំទ្រ នោះក្រិកនឹងឈប់ចាយលុយអឺរ៉ូ ហើយធានាគានឹងបិទទ្វារម្តងមួយៗ លែងមានប្រាក់ចរាចរតទៅទៀត។ ស្ថានភាពនឹងកាន់តែដុនដាបជាងនេះ។ ជាការកត់សម្គាល់ គ្រាន់តែធនាគាកណ្តាលអឺរ៉ុប ប្រកាសឲ្យក្តោមការពារមូលធនធនាគា ហើយបិទទ្វារធនាគាមួយអាទិត្យនៅក្រិក មនុស្សចាប់ផ្តើមនាំគ្នាភ័យ ហើយភាគច្រើនប្តូរចិត្តទៅបោះឆ្នោតយល់ព្រមវិញ។
ទឹកដល់ច្រមុះ រៀបចំធ្វើប្រជាមតិ ទាំងតក់ក្រហល់៖
នេះជាការយល់ឃើញ របស់ថ្នាក់ដឹកនាំនៅអឺរ៉ុប ភាគច្រើន។ អ្វីដែលគេជំទាល់ខ្លាំង គឺភាពប្រថុចញ៉ុច ពេលវេលាខ្លីហួសហេតុពេក។ រដ្ឋាភិបាលក្រិក ប្រកាសថាធ្វើប្រជាមតិ កាលពីថ្ងៃទី ២៧ មិថុនា។ ដូច្នេះ ពេលវេលាមានតែ ៩ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ពេលវេលាប៉ុននេះ មិនអាចអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនមានលទ្ធភាព ស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់ ពីអត្ថបទសំណើ ដែលខ្លួនត្រូវធ្វើការសម្រេចចិត្តឡើយ។ អ្នកខ្លះនៅមិនទាំងដឹងថា គេបោះឆ្នោតពីអីផងទេ។ អ្នកខ្លះថា បោះឆ្នោត សម្រេចថា ត្រូវនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបទៀត ឬអត់ អ្នកខ្លះវិញថា ទេគេបោះឆ្នោត ថាត្រូវបន្តចាយលុយអឺរ៉ូទៀត រឺអត់។
ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណា ឥឡូវនេះទឹកវាដល់ច្រមុះ ទៅហើយ។ ប្រជាជនត្រូវតែធ្វើការសម្រេចចិត្ត។ រដ្ឋាភិបាលក្រិក ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ ចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនដែរ។ ចង់មិនចង់ ក្រិកគ្មានជំរើសផ្សេងនោះទេ ទោះបីជាដឹងថាវាគ្រោះថា្នក់ក៏ដោយ។ វាមួយចានទឹក មួយចានគោក សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្រិក។ បំណាច់ជាជ្រុលផុងខ្លួនទៅហើយ មានរឿងអីនឹងខ្លាច នឹងចូលទៅឲ្យជ្រៅ។ វាប្រាកដណាស់ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលក្រិកសម្រេចធ្វើបែបនេះ ក៏ដោយសារតែក្រិក នៅមានកូនសង្ឃឹមមួយថា សហភាពអឺរ៉ុប និងមិនទុកក្រិក ឲ្យលង់ទឹកស្លាប់ទេ ព្រោះថាបើទូកក្រិកលិច វានឹងបោកជារលកទឹក ធ្វើឲ្យរង្គើរទូកសហភាពអឺរ៉ុបទាំងមូល។ នេះនៅមិនរាប់ពីលុយ ជិត ១កោដអឺរ៉ូ ដែលអឺរ៉ុបត្រូវបង់ខាត បើសិនជាក្រិករលំផង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ