ហេតុអ្វី មានផ្ទុះបាតុកម្មខ្លាំងនៅលីបង់ ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៤
ប្រជាពលរដ្ឋលីបង់ បាននាំគ្នាចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្ម តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍មក និងកាន់តែសម្បើមខ្លាំងនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី ២០តុលា២០១៩។ ជាចលនាបាតុកម្មដ៏ធំ ពុំធ្លាប់មាន និងក្នុងទម្រង់ដូចងើបធ្វើបដិវត្តអារ៉ាប ដើម្បីប្រឆាំងនឹងជីវភាពកាន់តែលំបាកឡើងៗផង និងដើម្បីបរិហារទាមទារឱ្យមេដឹកនាំគ្មានសមត្ថភាព និងពុករលួយចាកចេញពីតំណែងផង។ រដ្ឋាភិបាលព្រមដកថយ ប្រកាសផែនការធ្វើកំណែទម្រង់ ប៉ុន្តែកំហឹងមិនស្រកចុះទេ។ ហេតុអ្វីបានជាលីបង់ធ្លាក់ដល់ស្ថានភាពបែបនេះ ? តើអ្វីជាមូលហេតុនាំមានផ្ទុះបាតុកម្មប្រជាជននេះឡើង ?
ដើមហេតុដែលជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋលីបង់នាំគ្នាចុះថ្នល់ ក្លាយជាចលនាបាតុកម្មដ៏ធំមិនធ្លាប់មាន និងគ្រប់ស្រទាប់ រាប់ទាំងចលនាហេស្បូឡា និងចលនាអាម៉ាលទៀតនេះ គឺដោយហេតុតែរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចដំឡើងពន្ធ និងយកថ្លៃនិយាយទូរស័ព្ទតាមប្រព័ន្ធសង្គមWhatsApp។ ក្រោមសម្ពាធបាតុករ រដ្ឋាភិបាលបានលុបចោលពន្ធនោះទៅវិញ និងប្រកាសធ្វើកំណែទម្រង់២០ចំណុចទៀត ប៉ុន្តែកំហឹងបាតុករមិនបានស្រកចុះទេ ព្រោះឬសគល់នៃបញ្ហាវាចាក់ជ្រៅខ្លាំងណាស់ទៅហើយ ! ចំណាត់ការទាំងបង្ខំ និងយ៉ាងទាន់ហន់របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវបានក្រុមបាតុករយល់ថាគ្រាន់តែជាលេសដំណោះស្រាយត្រដររស់របស់រដ្ឋាភិបាលទេ។
ការដំឡើងពន្ធឬយកពន្ធពេលទូរស័ព្ទ ដែលអាចនាំចំណូលឱ្យរដ្ឋ បានប្រមាណ២០០លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ គ្រាន់តែជាទឹកមួយដំណក់តូចធ្លាក់មកលើកែវទឹកដែលពេញស្រាប់ឱ្យហៀរតែប៉ុណ្ណោះ។ តាមការពិត ភាពតានតឹងនយោបាយលីបង់បានប៉ោងឡើង ប្រជាពលរដ្ឋចិញ្ចឹមចិត្តខឹង នឹងថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ ដែលបណ្តោយឱ្យជីវភាពរបស់ពួកគេកាន់តែដុនដាប រស់ភាពនឹងការលំបាកលំបិន តាំងពីជាយូរខែថ្ងៃមកហើយ !
ដើម្បីកាត់បន្ថយឱនភាពថវិកា រដ្ឋាភិបាលបានដំឡើងពន្ធមួយហើយមួយទៀត ឥតឈប់ ជំនួយសង្គមត្រូវបញ្ចុះជាលំដាប់។ ដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចដែលដាំក្បាលចុះជាលំដាប់ និងដើម្បីកាត់បន្ថយបំណុលជាតិ លីបង់បានធ្វើកំណែទម្រង់ប្រកាន់នយោបាយរិតត្បិតថវិកា តែកាលពីខែកក្កដា ថវិកាបានមកពីការរិតត្បិតចំណាយត្រូវបានគេលួចបាត់ទៅទៀត។ នៅទីបំផុត លីបង់ បានក្លាយជាប្រទេសមានបំណុលជាតិខ្ពស់ជាងគេ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទីបីបន្ទាប់ពីជប៉ុន និងក្រិក។ ជាការប្រៀបធៀបឱ្យងាយយល់ លីបង់បច្ចុប្បន្ននេះ មានវិបត្តិធ្ងន់ជាងប្រទេសក្រិកកាលពីឆ្នាំ២០២០ទៅទៀត។ កាលណោះក្រិកមានបំណុល១៤៦,២% នៃផលិតផលសរុបជាតិ ឯលីបង់វិញមានបំណុលដល់ទៅ ១៥១% ពោលគឺស្មើនឹងប្រមាណជាង ៨៦ពាន់លានអឺរ៉ូ។ នេះបើតាមតួលេខរបស់មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ FMI។
នៅខែមេសាឆ្នាំ២០១៨ លីបង់បានប្តេជ្ញាធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋបាល និងថវិកា ដើម្បីបានទទួលប្រាក់កម្ចីអភិវឌ្ឍន៍ និងជំនួយ ១១,៦ពាន់លានដុល្លារ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែរាល់គ្រប់គម្រោងកំណែទម្រង់សុទ្ធតែត្រូវបិទខ្ទប់ ដោយមេដឹកនាំនយោបាយខ្វែងគំនិតគ្នា និងមើលឃើញផលប្រយោជន៍ខ្វែងគ្នា។
ចេញផុតសង្គ្រាមស៊ីវិលបានជិតបីទសវត្សរ៍ហើយ តែសេវារដ្ឋទឹកភ្លើង កាន់តែយ៉ាប់យឺន។ លីបង់គ្រោងនឹងលុបជំនួយក្នុងវិស័យនេះចាប់ពីឆ្នាំ២០២០ទៅ ដែលជំរុញឱ្យថ្លៃទឹកភ្លើងឡើងស្ទើរមួយជាបី។ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ទ្រុឌទ្រោម និងខូចខាត។ លីបង់ជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសមហាពុករលួយ លំដាប់ទី ១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១៨០ (បើតាមអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ)។ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ប្រទេសត្រូវរងថ្មបាក់ពីសង្គ្រាមនៅស៊ីរី។ តាំងពីឆ្នាំ២០១១មក លីបង់ទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ីរី ប្រមាណជាង១លាននាក់ ពោលគឺស្មើនឹងប្រមាណមួយភាគបួននៃប្រជាជនសរុប។ លំហូរអន្តោប្រវេសន៍នេះ ធ្លាក់មកជួនចំពេលអត្រាអ្នកឥតការងារធ្វើកើនឡើងដល់ជិត២០%។
ប្រឈមនឹងស្ថានភាពប្រទេសបែបនេះ តើពលរដ្ឋមានជម្រើសអ្វីក្រៅអំពីធ្វើបាតុកម្ម និងងើបធ្វើបដិវត្ត ?! បាតុកម្មពេលនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីវិបត្តិដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់លីបង់ ដែលរូងខូងដោយអំពើពុករលួយ ដោយវិបត្តិអតិផរណា (ទំនិញឡើងថ្លៃប្រាក់ចុះថោក) វិបត្តិអស់ប្រាក់បំរុង វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដើរថយក្រោយ និងជាផលវិបាកនៃអភិបាលកិច្ចមិនល្អរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស។ បាតុកម្ម មិនមែនត្រឹមតែជាការសម្តែងក្តីប្រឆាំងនឹងការដំឡើងពន្ធ ឬប្រឆាំងនឹងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ តែជាបញ្ចេញកំហឹងទូទៅ ទាមទារឱ្យមានការប្តូរផ្លាស់របបដឹកនាំទាំងស្រុងតែម្តង។ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ដែលគ្មានការប្តូរផ្លាស់តាំងពី៣០ឆ្នាំមក។ មេដឹកនាំកាលពីសម័យសង្គ្រាម (១៩៧៥-១៩៩០) ភាគច្រើននៅបន្តកាន់អំណាចដល់សព្វថ្ងៃ។ អ្នកចាស់ជ្រុលស្លាប់ត្រូវជំនួសដោយឱ្យកូនចៅកាន់បន្ត។ ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នអាយុ៨២ឆ្នាំ មានកូនប្រសារជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហារីរី អាយុ៥៩ឆ្នាំ ជាកូនប្រុសរបស់មហាសេដ្ឋីលីបង់ជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលត្រូវគេធ្វើឃាតកាលពីឆ្នាំ២០០៥។ ប្រធានសភាវិញ មានអាយុ៨១ឆ្នាំ កាន់តំណែងនេះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២មក ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង និងត្រួសៗប៉ុណ្ណោះ។ ចលនាប្រឆាំងនេះបានធ្វើឱ្យគេនឹងឃើញដល់មហាបាតុកម្មឆ្នាំ២០០៥ ដែលរំដោះលីបង់ឱ្យរួចផុតពីអាណាព្យាបាលស៊ីរី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ