មេដឹកនាំអ៊ូសបេគីស្ថាន ដែលល្បីថា ផ្តាច់ការ ទើបជាប់ឆ្នោត សម្រាប់៥ឆ្នាំទៀត
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៤៥
នៅប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន តំបន់អាស៊ីកណ្តាល ជាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ថ្ងៃ ២៩ មីនាកន្លងទៅ គឺលោកប្រធានាធិបតី អ៊ីស្លាម ការីម៉ូវ ដែលកាន់អំណាច បាន២៥ឆ្នាំហើយ បានទទួលជ័យជំនះជាថ្មីសម្រាប់ អាណត្តិ ៥ឆ្នាំទៀត។ បើលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ពូទីន កត់ សម្គាល់ ថា ជ័យជំនះនេះ គឺ សឲ្យឃើញពីប្រជាប្រិយភាពខ្ពស់ នៃលោក ការីម៉ូវ នោះ អង្គការ អន្តរជាតិខាងកាពារសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch អំពាវនាវ អាជ្ញាធរអ៊ូសបេគីស្ថាន ឲ្យឈប់ធ្វើទារុណកម្ម លើពួកអ្នកទោសនយោបាយ ខាងបក្សប្រឆាំង។
ពីក្នុងចំណោមបេក្ខជន ៤នាក់ ដែលបានចូលប្រឡូក ក្នុងការបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃ អាទិត្យ ទី ២៩មីនាកន្លងទៅ គឺប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន លោក អ៊ីស្លាម ការីម៉ូវ ដែលបានទទួល សម្លេងគាំទ្រ ដល់ទៅ ជាង៩០%នៃអ្នកដែលបានទៅបោះឆ្នោតផ្ទាល់។ ចំណែកអ្នកដែលបាន ទៅបោះឆ្នោតនោះ គឺមានអត្រាដល់ទៅ៩១,១% នៃរាល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ចំនួនជាង ២០លាន ៧សែននាក់។ ដូច្នេះ សម្លេងដែលគាំទ្រគាត់គឺជាង ១៧លាននាក់ឯណោះ។ ចំណែកបេក្ខជន ៣នាក់ទៀត គ្មាននរណា ចេះទទួលបានសម្លេងគាំទ្រដល់ ៥%ឡើយ។
ស្របនឹងសេចក្តីសន្និដ្ឋាន នៃពួកអ្នកសង្កេតការណ៍ ៣០០នាក់ តំណាងឲ្យ ៤៣ប្រទេស និង ៥ អង្គការអន្តរជាតិ ក្នុងនោះមានទាំង “ ការិយាល័យខាងស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស របស់អង្គការ OSCE “ ទៅផង ការបោះឆ្នោតនោះ ជាទូទៅ បានប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុងតម្លាភាព និងមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ។
ដូច្នេះ លោក ប្រធានាធិបតី អ៊ីស្លាម ការីម៉ូវ ដែលដឹកនាំប្រទេសអ៊ូសបេគីស្ថាន តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៩មក ហើយកាលពីថ្ងៃ ៣០មករា ឆ្នាំនេះ មានជន្មាយុ ៧៧ឆ្នាំហើយ នឹងបន្តកាន់អំណាច សម្រាប់អាណត្តិ ៥ឆ្នាំទៀត។
សម្រាប់ក្រុងម៉ូស្គូ ការដែល អ៊ូសបេគីស្ថាន ឥតបោកបក់ដោយ បដិវត្តន៍មានពណ៌ ដូចនៅអតីត សាធារណរដ្ឋសូវៀត ឯទៀត បែបយ៉ាង នៅអ៊ុយក្រែន និង ហ្ស័កហ្ស៊ីជាដើម គឺសំខាន់ណាស់។ ក្នុងសារ អបអរផ្ញើជូនសមភាគី អ៊ូសបេគីស្ថាន ដែលឈ្នះឆ្នោតជាថ្មី លោកប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី ពូទីន គូសបញ្ជាក់ពី “វិភាគទានផ្ទាល់ខ្លួនដ៏ធំរបស់លោកប្រធានាធិបតីអ៊ូសបេគីស្ថាន ក្នុងការពង្រឹង ទំនាក់ទំនង ជាសម្ព័ន្ធមិត្ត និងភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ រវាងប្រទេសទាំងពីរ។ តាមលោកពូទីន ជ័យជំនះ លោក ការីម៉ូវ សឲ្យឃើញថា ប្រជាជនអ៊ូសបេក ទទួលស្គាល់គុណូបការគាត់ ក្នុង តំណែងជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ និង ពីជោគជ័យរបស់គាត់ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសដ្គម-សេដ្ឋកិច្ច ខាងអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ។
ប៉ុន្តែ សម្រាប់ភាគីប្រឆាំងវិញ គេត្អូញត្អែរទៅ អង្គការបរទេសនានា ខាងឃ្លាំមើល ស្ថានភាព សិទ្ធិមនុស្ស នៅអ៊ូសបេគីស្ថាន។
របាយការណ៍ចេញពេលថ្មីៗ ដោយអង្គការអន្តរជាតិខាងការពារសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ដែលឧទ្ទិសដល់ស្ថានការណ៍ សិទ្ធិមនុស្ស នៅអ៊ូសបេគីស្ថាន លើកឡើងថា ពួកអ្នកទោស នយោបាយក្នុងប្រទេសនេះ បន្តរងទារុណកម្ម ដែលពិបាកពណ៌នាឲ្យបានត្រូវ បូកទាំង ការវាយធ្វើបាបសួរចម្លើយ និងលក្ខណៈអមនុស្សធម៌ មិនអាចទ្រាំទ្របាន នៅក្នុងគុក។
តាមតួលេខ Human Rights Watch បច្ចុប្បន្ន មានអ្នកទោសនយោបាយប្រមាណ ១២.០០០នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធរអ៊ូសបេគីស្ថាន ញាត់បញ្ចូលទៅ ក្នុងពន្ធនាគារ។
របាយការណ៍នោះ កត់សម្គាល់ថា ពួកអ្នកកាសែត និង ពួកប្រឆាំងណា ដែលហ៊ានទិតៀន រដ្ឋាភិបាល គឺត្រូវបានកាត់ទោស ឲ្យជាប់គុក រយៈពេលយ៉ាងយូរ ដែលបន្ទាប់មក ថែមទាំងត្រូវ អាជ្ញាធរពន្យារពេលជាប់គុកនោះ តទៅទៀត ដោយគ្មានអ្វីជាមូលដ្ឋានឡើយ។
តបនឹងការចោទប្រកាន់នេះ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ូសបេគីស្ថានអ៊ីស្លាម ការីម៉ូវ តែងថ្លែងថា ក្នុងប្រទេសគាត់ គ្មានអ្នកទោសនយោបាយ និង គ្មានការវាយធ្វើបាបសួរចម្លើយអ្វីណាឡើយ។ មិនតែ ប៉ុណ្ណោះ តាមសម្តីគាត់ មន្ត្រីរដ្ឋការណា ដែលរំលោភលើច្បាប់ ហើយអនុវត្តវិធី ធ្វើបាបបែបនេះ គឺ ខ្លួនគេផ្ទាល់ ដែលត្រូវកាត់ទោសឲ្យជាប់គុកតែម្តង។
ចំណែក Human Rights Watch ដែលទទួលបន្ទុកខាងមុខព្រួញ អាស៊ីកណ្តាល ចង្អុលឲ្យឃើញ ថា របាយការណ៍ខ្លួន តាក់តែងឡើង យោងទៅលើ ការរៀបរាប់ នៃអ្នកទោសនយោបាយចំនួន ៣៤នាក់ ដែលកំពុងជាប់ក្នុងគុក និងលើអតីតអ្នកទោសបែបនេះ ចំនួន ១០នាក់ , យោងលើ ទិន្នន័យប្រមូលបាន ក្នុង១០ឆ្នាំចុងក្រោយ ដោយ ពួកអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានយក សម្ភាសន៍ ពី អតីតអ្នកទោសនយោបាយ ១៥០នាក់ ពីសាច់ញាតិអ្នកដែលកំពុងជាប់គុក និង ថែមទាំង យោង លើឯកសាររបស់តុលាការ ទៅផង។
ក្នុងចំណោមអ្នកទោសនយោបាយ មានទាំងអ្នកដែលហ៊ានសាកល្បងបើកអាក្រាត អំពើ ពុករលួយ ក្នុងថ្នាកដឹកនាំ ឬ ក៏ហ៊ានទាមទារឲ្យធ្វើកំណែទម្រង់តាមផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍ Human Rights Watch ថ្លែងថា “ អ៊ូសបេគីស្ថានត្រូវតែ ដោះលែង ជាបន្ទាន់ និង ដោយគ្មានល័ក្ខខ័ណ្ឌអ្វីណា រាល់នរណាដែលត្រូវបានចាប់បញ្ជូល ទៅក្នុងគុក ដោយមកពី មូលហេតុនយោបាយ។
Human Rights Watch ថែមទាំងអំពាវនាវ សហភាពអឺរ៉ុប និង ស.រ.អា.ឲ្យដាក់ទណ្ឌកម្ម មន្ត្រី ជាន់ថ្នាក់ខ្ពស់ៗ នៅអ៊ូសបេគីស្ថាន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងការបង្ក្រាបភាគីប្រឆាំង លុះរហូត ដល់ឈប់ចេញទិដ្ឋាការឲ្យគេ និងបង្កកទុក លុយដែលគេមាននៅតាម ធនាគារបស្ចិមលោក៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ