សីតុណ្ហភាពផែនដីក្តៅខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១៦ ហើយឆ្នាំ២០១៧ អាចនឹងឡើងលើសនេះ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៣
ថ្ងៃទី២៣ មីនា ខាងមុខនេះ គឺជាទិវាឧត្តុនិយមពិភពលោក។ អង្គការឧត្តុនិយមពិភពលោក (OMM) ដែលស្ថិតក្រោមចំណុះនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបបានចេញរបាយការណ៍មួយនៅថ្ងៃអង្គារ ទី២១ មីនា ដោយបានបូកសរុបទិន្ន័យនៃការស្ទាបស្ទង់ ការវិវឌ្ឍន៍នៃសីតុណ្ហភាពរបស់ភពផែនដីយើង។ យោងតាមរបាយការណ៍នេះ ឆ្នាំ២០១៦កន្លងទៅ សីតុណ្ហភាពភពផែនដីយើង បានកើនឡើងក្តៅខ្លាំង មិនធ្លាប់មានទេ ហើយបើតាមការព្យាករណ៍ ឆ្នាំ២០១៧នេះ សីតុណ្ហភាពផែនដី អាចនឹងឡើងក្តៅបន្ថែមទៀត ដែលការនេះ អាចនឹងញ៉ាំងឲ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួត និងគ្រោះធម្មជាតិ កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅ។
ឆ្នាំ២០១៦ ជាឆ្នាំក្តៅខ្លាំងបំផុត
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ អង្គការឧត្តុនិយមអន្តរជាតិ (OMM) តែងតែចេញរបាយការណ៍ស្តី អំពីសីតុណ្ហភាព ក៏ដូចជាស្ថានភាពអាកាសធាតុរបស់ភពផែនដីយើង។ អង្គការនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានតួនាទីប្រមែរប្រមូលយកទិន្ន័យស្រាវជ្រាវ របស់វិទ្យាស្ថានពិសោធន៍ស្រាវជ្រាវនានាទូទាំងពិភពលោក ដែលបានធ្វើការក្នុងវិស័យឧត្តុនិយមនេះ។ ដូច្នេះមានន័យថា តួលេខដែលមានកំណត់ក្នុងរបាយការណ៍នេះ គឺជាតួលេខគោល ដែលបន្ទាប់មកទៀត គ្រប់ស្ថាប័ន អាចយកទៅប្រើប្រាស់បាន។
សួរថា តើរបាយការណ៍នេះ បានលើកឡើងយ៉ាងណាខ្លះ ទាក់ទិននឹងសីតុណ្ហភាពភពផែនដីយើង? ចំលើយគឺថា ឆ្នាំ២០១៦កន្លងទៅសីតុណ្ហភាពផែនដីយើង បានឡើងក្តៅខ្លាំងណាស់ គឺក្តៅលើសពីឆ្នាំកន្លងទៅ។ ឆ្នាំ២០១៦ កំដៅផែនដី បានកើនឡើង ដល់ទៅ១,១°c ខណៈដែលឆ្នាំ២០១៥ វាបានកើន១,០៤°c។ ដូច្នេះមានន័យថា គ្រាន់តែមួយឆ្នាំសោះ កំដៅបានឡើងដល់ទៅ0,06°c ។ យើងឃើញតួលេខនេះថាតិចទេ តែការពិត សម្រាប់អ្នកជំនាញឧត្តុនិយម វាជាតួលេខ គួរឲ្យព្រួយបារម្ភបំផុត។ សីតុណ្ហភាព ខុសគ្នាតែបន្តិចបន្តួច តែវាអាចជះឥទ្ធិពលខ្លាំង ទៅលើអាយុជិវិតមនុស្សសត្វទាំងអស់ នៃភពផែនដីយើង។
តួលេខនេះ ជាតួលេខមធ្យមទូទៅ។ បើយើងក្រលេកទៅមើលតាមតំបន់នានា ជុំវិញសកលលោក យើងឃើញថាសីតុណ្ហភាព មានភាពប្រែប្រួលច្រើនជាងគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ឧទាហរណ៍ នៅតំបន់ Spitzberg ភាគខាងជើងប្រទេសន័រវេហ្ស សីតុណ្ហភាពបានកើនឡើងក្តៅដល់ទៅ៦,៥°c លើសកំរិតមធ្យមធម្មតា។
តំបន់មួយចំនួននៅអាហ្វ្រិកអូស្ត្រាល់ នៅតំបន់ដើមបូព៌ា រឺអាស៊ីជាដើម សុទ្ធតែជាតំបន់ ដែលមានរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេ ដោយសារសីតុណ្ហភាពក្តៅខ្លាំង។ ឧទាហរណ៍នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង មានពេលខ្លះសីតុណ្ហភាពឡើងដល់៤២°c នៅឥណ្ឌាវិញអាចឡើងដល់៥២°c ។ ក្តៅបំផុតនោះ គឺនៅកូវ៉េត ដែលពេលខ្លះសីតុណ្ហភាព អាចឡើងដល់៥៤°c។
សមុទ្រទឹកកករលាយ ទឹកសមុទ្រឡើងកំពស់ និងឡើងកំដៅ
ដូចយើងដឹងហើយ ថាកំដៅរបស់ផែនដី គឺវាផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងបាតុភូតធម្មជាតិនានា។ អាយុជីវិតរុក្ខជាតិ មនុស្សសត្វទាំងអស់ ដែលមាននៅក្នុងជីវចំរុះ គឺរំពឹងទាំងស្រុងទៅលើកត្តាអាកាសធាតុ។ កាលណាសីតុណ្ហភាពក្តៅ វានឹងធ្វើឲ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួតខ្លាំង គ្មានភ្លៀង រឺភ្លៀងមិនទៀងទាត់ ខុសធម្មតា មានខ្យល់ព្យុះ ទឹកជំនន់ជាដើម។ ដូច្នេះគឺវាជះឥទ្ធិពលដោយផ្ទាល់ ទៅដល់ការដាំដុះ ពោលគឺវិស័យកសិកម្ម។ អញ្ចឹងមានន័យថា តំបន់រងគ្រោះពិតជាមានបញ្ហា ដោយខ្វះស្បៀងអាហារ ដោយសារការប្រមូលផលគ្រាប់ធុញ្ញជាតិមិនគ្រប់គ្រាន់។ នេះគ្រាន់តែជាឧទាហរណ៍ខ្លះៗ ប៉ុណ្ណោះ។
មួយវិញទៀត កាលណាសីតុណ្ហភាពក្តៅ មានន័យថាសីតុណ្ហភាពទឹកសមុទ្រ នឹងឡើងក្តៅដែរ។ យើងកុំភ្លេចថា ៧០%នៃផ្ទែក្រឡាផែនដីយើង គឺគ្របដណ្តប់ដោយទឹកសមុទ្រទាំងអស់។ ដូច្នេះ បើទឹកសមុទ្រក្តៅ វានឹងជះចំហាយក្តៅបន្ថែមទៀត មកក្នុងបរិយាកាស។ បន្ថែមពីនេះ សីតុណ្ហភាពទឹកសមុទ្រ ដែលកាន់តែក្តៅ គឺមានន័យថា ជីវចំរុះនៅក្នុងសមុទ្រ មានដូចជារនាំងផ្កាថ្ម ត្រី និងសត្វដ៏ទៃទៀត ប្រាកដជាត្រូវរងគ្រោះស្លាបបណ្តើរ។
របាយការណ៍របស់អង្គការឧត្តុនិយមអន្តរជាតិ ក៏បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភផងដែរ អំពីកំរិតនៃការរលាយមហាសមុទ្រទឹកកក នៅតំបន់អាកទិក និងអង់តាក់ទិក។ យោងតាមតួលេខបញ្ជាក់ថា នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦នេះ ផ្ទៃក្រឡារួមនៃសមុទ្រទឹកកក រឺហៅថា បង់គីសនេះ នៅសល់តែ៤លានគីឡូម៉ែត្រក្រឡាតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំនួននេះ គឺវាបានរួញតូចខ្លាំង មិនធ្លាប់មានទេ។ មហាសមុទ្រទឹកកករលាយ មានន័យថា កំពស់ទឹកសមុទ្រនឹងកើនឡើង ធ្វើឲ្យលិចកោះ និងតំបន់មួយចំនួន។ គ្រាន់តែរវាងពីឆ្នាំ ២០១៤ ដល់ដើមឆ្នាំ២០១៦ ទឹកសមុទ្របានកើនកំពស់ប្រមាណជា១,៥ សង់ទីម៉ែត្រ។ មានន័យថា មិនដល់២ឆ្នាំផង ទឹកសមុទ្របានកើនឡើងកំពស់ ស្មើនឹងកំណើនជាមធ្យម ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំទៅហើយ។ ពោលគឺ វាជាការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ព្រោះ អ្វីៗកំពុងធ្វើដំណើរទៅយ៉ាងលឿន ទៅកាន់គ្រោះថ្នាក់។
បាតុភូតអែលនីញ៉ូ អស់ឥទ្ធិពលមែនតែឆ្នាំ២០១៧ នៅតែឡើងកំដៅ
ឆ្នាំ២០១៦កន្លងទៅ គឺភពផែនដីយើង បានចូលមកដល់តំណាក់កាលមួយ ដែលជួបនឹងបាតុភូត អែល នីញ៉ូ (El Niño)។ ផែនដីយើងវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យ រយៈពេលមួយឆ្នាំ ហើយបើតាមតួលេខអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បាតុភូតអែល នីញ៉ូនេះ អាចកើតឡើងរវាងពី៤ទៅ ៥ឆ្នាំម្តង។ ជាការពិតកាលពីឆ្នាំទៅ ផែនដីឡើងក្តៅខ្លាំង ទឹកសមុទ្រឡើងក្តៅខ្លាំងមិនធ្លាប់មាន ក៏ដោយសារមួយចំណែកមកពីបាតុភូតនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែយោងតាមតួលេខរបស់របាយការណ៍អង្គការឧត្តុនិយម វាមានសញ្ញាណផ្សេងទៀត ដែលផែនដីយើង បានកំពុងឡើងកំដៅខ្លាំងស្រាប់ទៅហើយ។
ជាធម្មតា បាតុភូត អែលនីញ៉ូនេះ អស់ឥទ្ធិពលនៅរវាងចុងឆ្នាំ២០១៦។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញគឺថា នៅ៣ដើមឆ្នាំ២០១៧នេះ សីតុណ្ហភាពផែនដីយើង នៅតែបន្តឡើងខ្លាំងទៀត។ ការិយាល័យស្រាវជ្រាវសីតុណ្ហភាពសមុទ្រ និងបរិយកាស របស់អាមេរិក បានបង្ហាញតួលេខថា នៅខែកុម្ភៈដើមឆ្នាំ២០១៧នេះ គ្រាន់តែនៅសហរដ្ឋអាមេរិកមួយ សីតុណ្ហភាពបានឡើងលើសកម្រិតខ្ពស់បំផុតដល់ទៅ ជិត១២០០០ដង។
តាមពិតទៅ ស្រទាប់អូហ្ស៊ូន និងឧស្ម័នកាបូនិក ដែលនៅហ៊ំព័ទ្ធភពផែនដីយើង មានកាន់តែក្រាស់ស្រាប់ទៅហើយ ដែលនេះគឺជាប្រភពដ៏ចំបង នៃការកើនឡើងសីតុណ្ហភាព។ កំរាស់ឧស្ម័នកាបូនិក ដែលកើតចេញពីផ្សែងពុល បញ្ចេញដោយរោងចក្រ រឺយានយន្តរបស់មនុស្សយើងនេះ បានកើនឡើងកាន់តែខ្លាំង ហើយតាមការស្មាន គឺនឹងមានសន្ទុះខ្លាំងបន្ថែមទៀត សម្រាប់ឆ្នាំខាងមុខ។
យ៉ាងណាមិញ លោក David Carlson អគ្គនាយកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវអាកាសធាតុរបស់អង្គការឧត្តុនិយមអន្តរជាតិ ក៏បានលើកឡើងដែរថា ឆ្នាំ២០១៧នេះ ថ្វីបើគ្មានបាតុភូតអែលនីញ៉ូក៏ដោយ តែសីតុណ្ហភាពផែនដីយើងនឹងឡើងបន្ថែមទៀត។ អ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភបំផុតនោះ គឺកំណើន ដែលពិបាកស្មានទុកនេះ វាស្តែងឲ្យឃើញពីភាពមិនប្រក្រតី មិនទៀតទាត់ នៃអាកាសធាតុរបស់ផែនដី ពោលគឺវាលើសពីសមត្ថភាពស្រាវជ្រាវរកហេតុផល រកប្រភព របស់ខួរក្បាលមនុស្សយើង។ ការបេ្តជ្ញា កាត់បន្ថយកំដៅ កុំឲ្យឡើងលើសពី២អង្សារនោះ ប្រហែលជាលំបាកណាស់ បើសិនជាគ្មានការប្រឹងប្រែងរួមគ្នា ពីមនុស្សជាតិទាំងអស់ទេនោះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ