អ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាលេស្ទីន ៖ មូលហេតុនៃទំនាស់ស៊ីសាច់ហុតឈាមគ្នា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:២៦
ថ្ងៃនេះ Jean-François TAIN សូមបន្តលើកឡើងអំពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃភូមិភាគដើមបូព៌ា ដោយសូមលើកឡើងអំពីមូលហេតុនៃទំនាស់ស៊ីសាច់ហុតឈាមគ្នា រវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាលេស្ទីន។
អធិករណ៍រវាងជនជាតិ ជ្វីហ្វ(Juif) នៅអ៊ីស្រាអែល និងជនជាតិប៉ាលេស្ទីន ជាទំនាស់ចាស់ជាងគេបង្អស់មួយ នៅក្នុងពិភពលោកយើងសព្វថ្ងៃ។ ឫសគល់នៃជម្លោះនេះ ចាក់ជ្រៅរហូតទៅដល់បីពាន់ឆ្នាំមុន កាលសម័យដែលជនជាតិ អេប្រឺ(Hébreux) ឬជ្វីហ្វ ក្នុងរជ្ជកាលស្តេច ដាវីត(David) និងសាឡូម៉ុង(Salomon) បានរស់នៅយ៉ាងសុខដុមរមនាក្នុងដែនដី ប៉ាលេស្ទីន។ ក៏ប៉ុន្តែក្រោយមក ដោយសារតែការចូលឈ្លានពានពីសំណាក់ពួក ពែរ្ស(Perse) រួចហើយពួក រ៉ូម៉ាំង(Romain) រាជាណាចក្រអ៊ីស្រាអែលបានវិនាសអន្តរាយ។
ពួកជនជាតិជ្វីហ្វវិញ បានបែកបាក់ខ្ចាត់ខ្ចាយ និងបាននិរទេសទៅរស់នៅគ្រប់ច្រកល្ហកក្នុងពិភពលោក ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុប។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាបានព្រាត់គ្នា និងបានរស់នៅឆ្ងាយពីមាតុភូមិរាប់សិបរយឆ្នាំក្តី ក៏ពួកជ្វីហ្វរក្សាបានជាប់លាប់ ល្អ ត កូនតចៅ អត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ និងសាសនារបស់ពួកគេ ដោយសារតែច្បាប់សីលធម៌ដែលគេហៅថា តាលមូដ(Talmud)។
នៅសតវត្សរ៍ទី១៩ ទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូល បានផ្តើមពើបប្រទះនឹងបាតុភាពពីរ។ ទីមួយ គឺការលេចឡើងយ៉ាងផុសផុលនៃចលនាជាតិនិយមជ្រុល និងទីពីរ គឺការស្អប់ខ្ពើមពួកជ្វីហ្វ ខ្លាំងឡើងៗ។ បាតុភាពប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ទាំងពីរនេះ បានអង្រួនស្មារតីជនជាតិជ្វីហ្វក្នុងបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ឲ្យភ័យ ឲ្យភ្ញាក់ខ្លួន និងឲ្យផ្តើមមានមហិច្ឆតានយោបាយនិងទឹកដី។ និយាយបែបផ្សេង ពួកជ្វីហ្វបានផ្តើមមានគំនិតចង់វិលត្រឡប់ទៅរស់នៅក្នុងទឹកដីដូនតារបស់ពួកគេវិញ ចង់វិលត្រឡប់ទៅកាន់ប៉ាលេស្ទីនវិញ។ គឺនៅក្នុងបរិបទបែបនេះហើយ ដែលនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ជនជាតិជ្វីហ្វម្នាក់ឈ្មោះ Théodore Herzl បានបង្កើតចលនាមួយឡើង គឺចលនាស៊ីយ៉ូននិស្ត (Sioniste)។
ស៊ីយ៉ូន(Sion) ជាឈ្មោះនៃទួលមួយនៅទីក្រុងJérusalem ក្នុងដែនដីប៉ាលេស្ទីន។ ចលនាស៊ីយ៉ូនិស្តរបស់ Théodore Herzl មានគោលដៅមួយធំ នោះគឺប្រមូលផ្តុំជនជាតិជ្វីហ្វមកពីគ្រប់ទីកន្លែង រួចហើយកេណ្ឌគ្នាទៅបង្កើតប្រទេសមួយនៅលើទឹកដីប៉ាលេស្ទីន។
នៅឆ្នាំ ១៩១៤ មុនសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយបានផ្ទុះឡើង ដោយសារតែសកម្មភាពរបស់ចលនាស៊ីយ៉ូននិស្ត ចំនួនជនជាតិជ្វីហ្វដែលបានចូលទៅតាំងលំនៅឋាន នៅក្នុងដែនដីប៉ាលេស្ទីន បានកើនទៅដល់៨ ៥០០០នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ គេត្រូវរង់ចាំបីឆ្នាំ ចាំដល់ឆ្នាំ១៩១៧ ទើបឃើញប្រទេសទីមួយបង្អស់ក្នុងលោក គឺប្រទេសអង់គ្លេសចេញមុខគាំទ្រជាផ្លូវការ ចលនាស៊ីយ៉ូននិស្តរបស់Théodore Herzl។
កាលណោះ លោក Balfour រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនៃអង់គ្លេស ដែលជាប្រទេសមួយមានឥទ្ធិពលខ្លាំង នៅក្នុងភូមិភាគដើមបូព៌ា បានថ្លែងគាំទ្រឲ្យមានមណ្ឌលជនជាតិជ្វីហ្វមួយ នៅលើទឹកដីប៉ាលេស្ទីន។ ការថ្លែងបែបនេះរបស់លោក Balfour បាននាំមកនូវផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរមែនទែន សម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ពីព្រោះចាប់ពីពេលនោះមក នៅខាងប្រជាជនអារ៉ាប់ក្នុងភូមិភាគដើមបូព៌ា គឺជាការផ្តើមចងកំហឹងទៅលើចក្រភពអង់គ្លេស និងការផ្តើមតស៊ូខ្ទប់មិនឲ្យពួកជ្វីហ្វ ចូលមកតាំងលំនៅឋាន ក្នុងទឹកដីប៉ាលេស្ទីន។ នៅខាងជនជាតិជ្វីហ្វវិញ គេបានចាត់ទុកថា ការថ្លែងរបស់លោក Balfour គឺជាការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ មហិច្ឆតានយោបាយរបស់ចលនាស៊ីស្សុននីស្ត។ ពួកជ្វីហ្វ បានផ្តើមមានជំនឿថា ការបង្កើតប្រទេសអ៊ីស្រាអែលមួយនៅលើដីប៉ាលេស្ទីន លែងជាការស្រមើស្រមៃទៀតហើយ គឺជាសុបិន្តដែលអាចនឹងក្លាយជាការពិតបាន។
ក្រោយពីចប់សង្គ្រាមលើកទីមួយហើយ សង្គមប្រជាជាតិ(La Société des Nations) ដែលមានតួនាទីស្រដៀងគ្នានឹងអង្គការសហប្រជាជាតិសព្វថ្ងៃ បានប្រគល់សិទ្ធិឲ្យ
ប្រទេសអង់គ្លេសនិងប្រទេសបារាំងចែកគ្នាកាន់កាប់រដ្ឋបាលនៃភូមិភាគដើមបូព៌ា។ ឧទាហរណ៍ អង់គ្លេសជាអ្នកគ្រប់គ្រងប៉ាលេស្ទីន ឯបារាំងវិញជាអ្នកត្រួតត្រាលីបង់និងស៊ីរី។
គឺនៅក្នុងបរិបទបែបនេះហើយ ដែលពីឆ្នាំ១៩២០ ដល់ឆ្នាំ១៩៣៩ ចំនួនជនជាតិជ្វីហ្វនៅ ប៉ាលេស្ទីន បានកើនពី ១០០០០០នាក់ទៅ ៤៧០០០០នាក់។ សូមជំរាបថា កាលសម័យនោះប្រជាជនអារ៉ាប់នៅប៉ាលេស្ទីន មានគ្នាមិនដល់ ៦០០០០០នាក់ល្អផង។ អ៊ីចឹងហើយបានជា នៅឆ្នាំ១៩៣៩ នៅពេលដែលសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរហៀបនឹងផ្ទុះឡើង តួអង្គសំខាន់ៗនៃអធិករណ៍រវាងជនជាតិជ្វីហ្វនិងជនជាតិអារ៉ាប់ បានលេចឡើងច្បាស់ក្រឡែតហើយជាស្រេច។
រួមមាន បណ្តាប្រទេសមហាអំណាចដែលមកពីក្រៅ ចលនាស៊ីយ៉ូននិស្ត ដែលបានបង្កើតទីភ្នាក់ងារជ្វីហ្វមួយរួចស្រេចនៅប៉ាលេស្ទីន ពួកអារ៉ាប់នៅប៉ាលេស្ទីន និងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ជិតខាងប៉ាលេស្ទីន។ តួអង្គទាំងអស់នេះ មានគោលដៅខុសៗគ្នា។ មហាអំណាចមកពីក្រៅ ចង់រក្សាឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន នៅក្នុងភូមិភាគមួយដែលសម្បូណ៌ទៅដោយសម្បត្តិធម្មជាតិ។ ចលនាស៊ីយ៉ូននិស្ត ចង់បង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលមួយ នៅប៉ាលេស្ទីន។ ចំណែក ពួកអារ៉ាប់នៅប៉ាលេស្ទីន និងនៅបណ្តាប្រទេសជិតខាងប៉ាលេស្ទីន វិញចង់ខ្ទប់កុំឲ្យប្រជាជាតិអ៊ីស្រាអែលកើតឡើងបាននៅក្នុងតំបន់។
ក្រោយមកទៀត បរិបទក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ បានធ្វើឲ្យការបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលមានលក្ខណៈកាន់តែចាំបាច់ និងកាន់តែចៀសមិនរួចចំពោះជនជាតិជ្វីហ្វ។ អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ជ្វីហ្វ អនុវត្តដោយរបបណាហ្ស៊ី(Nazie) អាល្លឺម៉ង់របស់ Hitler បានជម្រុញពួកជ្វីហ្វច្រើនឡើងៗនៅអឺរ៉ុបនិងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឲ្យសម្រេចចិត្តចូលទៅរស់នៅលើទឹកដីប៉ាលេស្ទីន។ នៅប៉ាលេស្ទីន ពួកគេត្រូវបានទទួលដោយទីភ្នាក់ងារជ្វីហ្វ ដែលកាលណោះ ដឹកនាំដោយលោក David Ben Gourion។
អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ជ្វីហ្វក៏បានអង្រួនស្មារតីរបស់បណ្តាប្រទេសមហាអំណាចឲ្យជួយឈឺឆ្អាលបុព្វហេតុរបស់ពួកជ្វីហ្វកាន់តែខ្លាំងឡើងជួនពេលជាមួយគ្នានោះ ពួកជ្វីហ្វ និងពួកអារ៉ាប់នៅប៉ាលេស្ទីន ទាស់ទែងគ្នា ប្រយុទ្ធគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងដែរ។ អ៊ីចឹងហើយ បានជា នៅថ្ងៃទី ៨កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៤៧ ប្រទេសអង់គ្លេសបានប្រកាសទទួលស្គាល់អសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការរក្សា សណ្តាប់ធ្នាប់នៅក្នុងដែនដីប៉ាលេស្ទីន ហើយបានសម្រេចចិត្តបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅអង្គការសហប្រជាជាតិដោះស្រាយ។
នៅទីបំផុត នៅខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ១៩៤៧ អង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្រេចពុះដែនដីប៉ាលេស្ទីនជាពីរ៖ មួយកំណាត់ឲ្យទៅពួកជ្វីហ្វ និងមួយកំណាត់ទៀតឲ្យទៅពួកអារ៉ាប់។ ប៉ុន្មានខែក្រោយមក គឺនៅថ្ងៃទី ១៤ឧសភាឆ្នាំ១៩៤៨ លោក David Ben Gourion ដែលជាប្រធានទីភ្នាក់ងារជ្វីហ្វនៅប៉ាលេស្ទីន និងជាតំណាងនៃចលនាស៊ីយ៉ូនិស្ត បានប្រកាសការចាប់បដិសន្ធិឡើងនៃរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល។
នៅសប្តាហ៍ក្រោយ ខ្ញុំនឹងផ្តើមលើកឡើងអំពីសង្គ្រាមរវាងរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល និងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ជិតខាងប៉ាលេស្ទីនដែលមិនព្រមឲ្យមានរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលមួយ នៅក្នុងភូមិភាគដើមបូព៌ា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ