ភាពឆ្លាតវៃ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​កំុព្យូទ័រ​ឬ​ប្រាជ្ញា​សិប្បនិម្មិត (Intelligence artificielle)

នៅក្នុងបរិបទ​នៃបច្ចេកវិទ្យា​សព្វថ្ងៃ គេសង្កេត​ឃើញថា ប្រព័ន្ធកំុព្យូទ័រ​ដែល​តភ្ជាប់គ្នា​ជា​បណ្តាញ និងជា​ប្រព័ន្ធអាចមាន​សម្ថភាព​ក្នុងការប្រមូលផ្តុំ​នូវពត៌មានដែលមាន​ផ្ទុក​ដោយទិន្នន័យ​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​បុគ្គល​ម្នាក់ដោយគ្រាន់តែ​ប្រើប្រាស់​នូវរូបថត​ត្រឹមមួយ​សន្លឹក​របស់​បុគ្គល​នោះ។

Également, des machines sont désormais aptes à autogénérer des résumés à partir de textes complexes, ou encore en mesure de détecter un problème de santé à partir de l'imagerie médicale sans l'aide d'un médecin.

សម្ថភាព​ទាំងនេះ​ទទួលបាន​ពីការផ្គួប​បញ្ចូលគ្នា​រវាង​វិទ្យាសាស្រ្ត​ចំនួនពីរ​គឺ វិទ្យាសាស្រ្ត​នៃ​ប្រព្រឹត្តិកម្មសំនំុទិន្នន័យ (Traitement des données ou des mégadonnées) និងវិទ្យាសាស្រ្ត​នៃ​ប្រាជ្ញា​សិប្បនិម្មិត​របស់​ប្រព័ន្ធ​កំុព្យូទ័រ (Intelligence artificielle)។

Si leur progéniture technologique est déjà parmi nous sous différentes formes, que ce soit la reconnaissance de vocaleou la réception des commandes spécifiques par notre téléphone intelligent, on peut prévoir déjà que leurs futures descendances révolutionneront encore bien davantage notre quotidien.

គឺជាអ្វីដែល​អ្នកស្រាវជ្រាវ​វិទ្យាសាស្រ្ត​ជាច្រើន​បានទស្សន៍ទាយ​ទុកជាមុន ក្នុងនោះ​រួមមាន​ជាពិសេស លោក Yoshua Bengio សាស្ត្រាចារ្យ​មហាវិទ្យាល័យ​ពត៌មានវិទ្យា​និង​ការស្រាវជ្រាវ​ប្រតិបត្តិការ​នៃសាកលវិទ្យាល័យ​ម៉ុងរ៉េអាល់ (Département d'informatique et de recherche opérationnelle (DIRO) de l'Université de Montréal) និង​ក៏ជានាយក​វិទ្យាស្ថាន​អាល់ហ្គូរីត​នៃក្រុងម៉ុងរ៉េអាល់​ផងដែរ (Directeur de l'Institut des algorithmes d'apprentissage de Montréal) ។

Cet organisme compte près de 70 chercheurs, ce qui en fait le plus grand groupe de recherche en intelligence artificielle/apprentissage profond (deep learning) du monde dont les activités sont concentrées en un seul endroit.

បើតាម​អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​ទំាងនេះ គេនៅមាន​ការលំបាក​ក្នុងការវាយតម្លៃ​ពីផលវិបាក​នៃការរីកចំរើន​ខាងវិទ្យាសាស្រ្ត​សព្វថ្ងៃនិង​នាពេលអនាគត​នៅឡើយ តែអ្វី​ដែលគេប្រាកដ​នោះគឺ កំនើន​នៃទំហំ​ទិន្នន័យ អេឡិចត្រូនិក នឹងកាន់តែ​ធំសម្បើម ហើយក៏​នឹងក្លាយជា​បញ្ហាប្រឈម​ផងដែរពីរបៀប​នឹង​គោលដៅ នៃការគ្រប់គ្រង និង​ប្រើប្រាស់​នូវទិន្នន័យ​ទាំងនោះ។

Parce que la question qui se pose serait : comment l’intelligence artificielle permettra-t-elle de traiter ces informations et de les utiliser à bon escient ?

មុននឹងឆ្លើយ​ទៅនឹង​សំនួរនេះ​ខ្ញុំសូមពន្យល់​នូវពាក្យថា​អ្វីទៅជា​ប្រាជ្ញាសិប្បនិម្មិត​ជាមុនសិន។ ពាក្យថា ប្រាជ្ញា « intelligence »មានន័យ​ជាទូទៅ​ថា ជាបណ្តុំ​នៃសមត្ថភាព​ខាង​បញ្ញា​ញាណ​ដែល​អនុញ្ញាត​ឲ្យ បុគ្គល​ម្នាក់យល់ដឹង ពីវត្ថុ​និង​ហេតុការណ៍​នៅជុំវិញ​ខ្លួន និង​ក៏អាចស្វែងយល់​ពី​ទំនាក់ទំនង​របស់វា និង​សម្រប​ខ្លួន​ទៅនឹង​ស្ថានភាព​ថ្មី។

L'intelligence peut être également perçue comme la capacité à traiter l'information pour atteindre ses objectifs, en dépensant le moins de ressources possible. C’est ce dernier sens, me semble-t-il, que le terme « intelligence » trouve une signification plus abstraite pour composer avec l’adjectifqualificatif « artificielle ».

ព្រោះពាក្យថា« intelligence artificielle » ជាឈ្មោះ​ដែលគេ​សំដៅដល់​សម្ថភាព​វាងវៃ​របស់​ម៉ាសីុនកំុព្យូទ័រ និងLogicielsឬSoftwaresជាភាសា​អង់គ្លេស។ ក្នុង​វិទ្យាសាស្រ្ត វាជាវិស័យមួយ​ដែល​ក្នុងនោះ មានការសិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ស្វែងរក​នូវ​វិធីសាស្រ្ត​នានា ដើម្បីបង្កើត ឬធ្វើត្រាប់តាម​នូវបញ្ញាញាណ​របស់មនុស្ស​ដោយ​ម៉ាសីុន​កុំព្យូទ័រ។

Pour en dire plus, le terme « intelligence artificielle »est défini par l’un de ses créateurs, Marvin Lee Minsky, un renommé scientifique américain, comme « la construction de programmes informatiques qui s’adonnent à des tâches qui sont, pour l’instant, accomplies de façon plus satisfaisante par des êtres humains car elles demandent des processus mentaux de haut niveau tels que : l’apprentissage perceptuel, l’organisation de la mémoire et le raisonnement critique. »

គឺក្នុងន័យនេះ​ហើយ​ដែល​លោកYoshua Bengio និង​សហការី​អ្នកស្រាវជ្រាវ​របស់​គាត់​គឺ​លោក Geoffrey Hinton និង​លោក Yann LeCun បានបង្កើត​អស់រយៈពេល​ជាង១០ឆ្នាំ​មកហើយ នូវ​ក្បួន អាល់ហ្គូរីត​សម្រាប់​ការរៀន​សីុជម្រៅ​ដោយ​កំុព្យូទ័រ ដោយ​ផ្អែក​លើទ្រឹស្តី​នៃការត្ជាប់ (les théories connexionnistes) នៃ​បណ្តាញ​ប្រព័ន្ធ​ប្រសាទ​សិប្បនិម្មិត (Réseaux de neurones artificiels) ។

Par exemple, au cours des dernières années, différents chercheurs ont tenté d'améliorer la capacité de l'ordinateur à traiter le langage naturel, selon le concept de représentation distribuée : on associe chaque mot à une représentation, puis on utilise les neurones pour obtenir la probabilité du prochain mot.

លោក Yoshua Bengio បានពន្យល់​ថា វាជាការបង្កើត​នូវទំនាក់​ទំនង​នៃ​ភាសា ហើយ​លោក​បាន​លើក​ជា​ឧទាហរណ៍​ថា ប្រសិន​បើគេ​និយាយ​ពាក្យ​ថា ឆ្កែ នៅក្នុងឃ្លា​មួយ ឃ្លានោះក៏អាច​នៅតែ​ត្រឹមត្រូវ​ដដែល ប្រសិនបើ​គេជំនួសវា​ដោយ​ពាក្យថា ឆ្មា ព្រោះថាសត្វទាំងពីរ​មានលក្ខណៈ​ស្រដៀងគ្នា​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ភាសា ដូចនេះហើយ​ទើបកំុព្យូទ័រ​អាចសំគាល់​លក្ខណៈ​ស្រដៀងគ្នា​នេះដើម្បី​ទាញ​សេចក្តី​សន្និដ្ឋាន​១​។ គឺ តាមរបៀបនេះ​ហើយ​ដែលធ្វើឲ្យ​កំុព្យូទ័រ​អាច​ប្រតិបត្តិការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ជាបន្តបន្ទាប់ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ កុំព្យូទ័រ អាចបកប្រែ​ពីភាសាមួយ​ទៅមួយទៀត។

Cet intelligence artificielle, combinée avec les avancées en recherche opérationnelle et les mégadonnées, est déjà présente dans notre vie sous diverses formes de technologies au tour de nous. Par exemple, on peut désormais interagir verbalement avec son téléphone intelligent pour lui faire accomplir une tâche, comme lui demander de faire un appel, de faire une recherche quelconque, d'avertir notre conjoint qu'on sera en retard, lui faire ajouter un rendez-vous à notre agenda ou, encore, lui demander de nous suggérer un restaurant à proximité de l'endroit où l'on se trouve.

បើតាមលោក Guy Lapalme, professeur et chercheur au laboratoire Recherche appliquée en linguistique informatique de l'UdeM, លោកមាន​ប្រសាសន៍​ថា អន្តរអំពើ​ដែល​យើង​អាចមាន​ជាមួយ កំុព្យទ័រ​សព្វថ្ងៃ គឺនៅ​មិនទាន់​ដល់កំរិត​ដែលអាច​ឲ្យគេចាត់ទុកថា​ជាការសន្ទនា​រវាង​មនុស្ស​ជាមួយនឹង មា៉សីុន​កំុព្យូទ័រ​នៅឡើយ​ទេ ប៉ុន្តែវាគឺជា​ការចាប់ផ្តើម​មួយ ហើយការសិក្សាស្រាវ​នឹងបន្ត​ធ្វើឲ្យ​អន្តរអំពើ នេះ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង។
 
M. Bengio, quant à lui, mentionne que «Après un entraînement au cours duquel l'ordinateur a appris en visionnant plus de 80 000 photos associées chacune à cinq phrases descriptives, il est à présent en mesure de mettre lui-même par écrit ce que l'image évoque; il y a deux ans à peine, je n'aurais pas cru qu'il était possible d'en arriver là».

ជា​សេចក្តីសន្និដា្ឋន​លោក Yoshua Bengioដែលតែងតែ​សហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​វិទ្យាស្ថាន​បច្ចេកវិទ្យា Massachusetts (Massachusetts Institute of Technology),ក៏ដូចជា​ជាមួយFacebook និងGoogle ផង ដែរ​នោះ​បាន មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ «Nous avons fait de grands progrès récemment, mais nous sommes loin, très loin, de reproduire l'intelligence humaine. Je dirais que nous avons peut-être atteint le degré d'intelligence d'une grenouille ou d'un insecte, et encore, avec plusieurs imperfections...»

បានសេចក្តីថា​បើទោះជា​ក្តីសម្រៃ​នៃអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ចង់ឃើញ​មា៉សីុន​កំុព្យូទ័រ​អាចមាន​ប្រាជ្ញា​ត្រាប់​តាម​បញ្ញា​មនុស្សបានដូចអ្វី​ដែលយើង​តែងតែ​បានឃើញ​ក្នុង​ខ្សែភាពយន្ត​វិទ្យាសាស្រ្ត​នានា តែ​ជាក់ស្តែង​ភាពអាថ៌​កម្បាំងនៃ​បញ្ញាញាណ​របស់​មនុស្ស​ពិតជា​ស្មុគស្មាញ ហើយ​ឋិតនៅសែនឆ្ងាយ​ពីលទ្ធផល​នៃការស្រាវជ្រាវ​របស់​អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត​នៅឡើយ៕