អឺរ៉ុប/យូរ៉ូប៉ា (Europa)៖ ព្រះចន្ទរបស់ភពព្រះហស្បតិ៍មានលាក់មហាសមុទ្រ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ១១:០៣
នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមលើកឡើង អំពីកន្លែងពិសេសមួយ នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រប៉ាន់ស្មានថា មានមហាសមុទ្រទឹករាវ ដែលអាចមានបរិមាណទឹកច្រើនជាងនៅលើផែនដីទៅទៀត នោះគឺព្រះចន្ទរបស់ភពព្រហស្បតិ៍ឈ្មោះ អឺរ៉ុប (ហៅតាមភាសាបារាំង) ឬ យូរ៉ូប៉ា (ហៅតាមភាសាអង់គ្លេស)។
ជាទូទៅ នៅក្នុងការស្វែងរកជីវិតក្រៅភព អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមិនមានជម្រើសអ្វីផ្សេងនោះទេ ក្រៅតែពីយកចំណេះដឹងអំពីជីវិតលើភពផែនដីមកធ្វើជាគោល ហើយគេដឹងថា ជីវិតនៅលើភពផែនដីរបស់យើងនេះត្រូវមានលក្ខខណ្ឌចម្បងៗចំនួន៣៖ ទី១ គឺត្រូវមានសារធាតុគីមីដែលជាធាតុផ្សំចម្បងនៃជីវិត (កាបោន អ៊ីដ្រូសែន អាសូត អុកស៊ីសែន ផូស្វ័រ និងស៊ុលផួ) ទី២ ប្រភពថាមពល និងទី៣ ទឹករាវ។
នៅក្នុងចក្រវាលរបស់យើងនេះ ទឹកមិនមែនជារបស់កម្រខ្លាំងប៉ុន្មាននោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហា គឺនៅត្រង់ថា ទឹកដែលគេរកឃើញក្រៅភពផែនដី ភាគច្រើនស្ថិតក្នុងតំបន់ត្រជាក់ពេកជាទឹកកក ហើយខ្លះទៀតស្ថិតក្នុងតំបន់ក្តៅពេកទៅជាចំហាយទឹក រីឯលក្ខខណ្ឌចាំបាច់សម្រាប់ជីវិត គឺត្រូវការទឹក ក្នុងសភាពរាវ។ វត្តមានទឹករាវនេះហើយ ដែលជាលក្ខណៈពិសេសរបស់យូរ៉ូប៉ា។
គិតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចសិក្សាទៅលើយូរ៉ូប៉ាបាន តាមរយៈទិន្នន័យដែលបានមកពីតេឡេស្កុបអវកាសហឺបលផង តេឡេស្កុបដែលនៅលើដីផង បូករួមជាមួយនឹងទិន្នន័យបានមកពីយានអវកាស គឺរួមមានយាន Voyager ដែលហោះកាត់ភពព្រហស្បតិ៍កាលពីឆ្នាំ១៩៧៩ និងយាន Galileo ដែលគេបញ្ជូនឲ្យទៅហោះក្នុងគន្លងតារាវិថីជុំវិញភពព្រហស្បតិ៍កាលពីឆ្នាំ១៩៩៨។
តាមរយៈទិន្នន័យទាំងនេះ គេបានរកឃើញថា យូរ៉ូប៉ា ថ្វីដ្បិតតែនៅផ្ទៃខាងលើត្រូវគ្របពេញទៅដោយផ្ទាំងទឹកកក ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្រោមផ្ទាំងទឹកកកនេះ គឺជាមហាសមុទ្រទឹករាវ ដែលអាចមានជម្រៅជ្រៅជាងមហាសមុទ្រនៅលើផែនដីរហូតដល់ទៅ១០ដង ហើយប្រហែលជាមានទឹកច្រើនជាងទឹកសមុទ្រនៅលើភពផែនដីរបស់យើងផងក៏អាចថាបាន។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ និងឆ្នាំ២០១៧ គេបានរកឃើញចំហាយទឹកដែលបាញ់ចេញពីដីយូរ៉ូប៉ាទៅលើអាកាស ហើយដែលគេសន្និដ្ឋានថា ជាទឹកដែលបាញ់ចេញពីក្រោមដី នៅតាមកន្លែងដែលផ្ទាំងទឹកកកប្រេះបែក។
តាមការពិត បាតុភូតចំហាយទឹកភាយចេញពីដីនៅលើយូរ៉ូប៉ានេះ គឺវាស្រដៀងគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលកើតឡើង នៅលើព្រះចន្ទមួយផ្សេងទៀត គឺអង់សឺឡាតរបស់ភពសៅរ៍។ ចំណុចដែលខុសគ្នា គឺនៅត្រង់ថា បរិមាណចំហាយទឹក ដែលភាយចេញពីយូរ៉ូប៉ា គឺមានច្រើនជាងអង់សឺឡាតរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ១០ដង ទៅ ២០ដងឯណោះ។
នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេនៅរង់ចាំបេសកកម្មអវកាសថ្មីៗមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដើម្បីអាចសិក្សាកាន់តែលម្អិត ទៅលើយូរ៉ូប៉ា ក្នុងនោះ រួមមាន ការបាញ់បង្ហោះតេឡេស្កុបអវកាសជេមស៍វេប (James Webb Space Telescope) ដែលជាតេឡេស្កុបអវកាសកាន់តែទំនើបជាងហឺបល ហើយដែលណាសាគ្រោងបាញ់បង្ហោះ នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ខាងមុខ, យានអវកាសឈ្មោះ JUICE (Jupiter Icy moons Explorer) ដែលទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប គ្រោងបាញ់បង្ហោះ នៅឆ្នាំ២០២២ ហើយត្រូវទៅដល់ភពព្រហស្បតិ៍ នៅឆ្នាំ២០២៩ និងចុងក្រោយ គឺយានអវកាសឈ្មោះ Europa Clipper ដែលណាសាគ្រោងបាញ់បង្ហោះ នៅឆ្នាំ២០២៤ ហើយនៅក្នុងបេសកកម្ម Europa Clipper ណាសាក៏ប្រហែលជានឹងបញ្ជូនភ្ជាប់ទៅជាមួយផងដែរ នូវកូនយានតូចមួយ ដើម្បីចុះចតនៅលើដីយូរ៉ូប៉ាដោយផ្ទាល់។
មើលវីដេអូផ្សេងទៀត ស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងចក្រវាល នៅលើយូធូបផ្លូវការរបស់ RFI ខេមរភាសា
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ