នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមលើកឡើង អំពីអាថ៌កំបាំងដ៏ចម្បងមួយ នៅក្នុងចក្រវាល ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅតែមិនទាន់អាចយល់ច្បាស់នៅឡើយ គឺវត្តមាននៃសារធាតុចម្លែក ដែលមិនបញ្ចេញពន្លឺ ហើយក៏មិនចាំងផ្លាតពន្លឺ មិនអាចឲ្យយើងសង្កេតមើលឃើញបាន ហើយដែលគេហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Dark Matter »។
កាលពីថ្ងៃចន្ទ ២៨កញ្ញា ២០២០ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ តារាវិទូអាមេរិកមួយក្រុមបានចេញផ្សាយលទ្ធផលនៃការសិក្សាទៅលើបរិមាណនៃសារធាតុនិងថាមពល នៅក្នុងចក្រវាល ហើយបានគណនារកឃើញលទ្ធផលយ៉ាងលម្អិតបំផុត ដែលគេមិនធ្លាប់ធ្វើពីមុន គឺថា គ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ ដែលជាធាតុផ្សំសរុបនៃចក្រវាលរបស់យើងនេះ មានសារធាតុតែ ៣១,៥%ប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯ ៦៨,៥% ផ្សេងទៀត គឺសុទ្ធសឹងជាថាមពលដែលគេមិនទាន់អាចយល់ច្បាស់នៅឡើយ ហើយដែលគេឲ្យឈ្មោះថា « ថាមពលងងឹត » ឬហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Dark Energy »។
នៅក្នុងចំណោមសារធាតុទាំង ៣១,៥% នោះទៀតសោត ភាគច្រើនលើសលុប (ពោលគឺរហូតដល់ទៅប្រមាណជាង ៨០%) ក៏ជាប្រភេទសារធាតុ ដែលយើងនៅមិនទាន់អាចយល់បានច្បាស់លាស់នៅឡើយដែរ ដោយសារតែវាមិនបញ្ចេញពន្លឺអាចឲ្យយើងសង្កេតមើលឃើញដោយផ្ទាល់បាន ហើយដែលគេឲ្យឈ្មោះថា « សារធាតុងងឹត » ឬតាមភាសាអង់គ្លេស « Dark Matter »។
សំណួរសួរថា តើសារធាតុងងឹត (Dark Matter) នេះ គឺជាអ្វី? ហើយបើវាជាសាធាតុងងឹត ដែលមិនបញ្ចេញពន្លឺអ្វីសោះ ហើយដែលមិនអាចឲ្យយើងមើលឃើញមានសោះនោះ តើហេតុអ្វីបានជាគេអាចដឹងពីវត្តមាន ហើយរហូតដល់អាចវាស់ដឹងពីបរិមាណរបស់វាបានបែបនេះ?
គេដឹងថា សារធាតុងងឹតថ្វីដ្បិតតែមិនបញ្ចេញពន្លឺ ក៏ប៉ុន្តែ មានម៉ាស់ និងមានកម្លាំងទំនាញ ហើយយោងតាមទ្រឹស្តី General Relativity របស់អាល់ប៊ែរ អាញ់ស្តាញ់ កម្លាំងទំនាញមានឥទ្ធិពលពិសេសមួយ គឺវាធ្វើឲ្យលំហពេលត្រូវកោង ហើយពន្លឺដែលឆ្លងកាត់តាមតំបន់នោះក៏ត្រូវកោងទៅតាមភាពកោងនៃលំហពេលនោះដូចគ្នា។ នៅពេលដែលគន្លងនៃពន្លឺត្រូវកោង រូបភាពនៃប្រភពពន្លឺក៏ត្រូវប្រែប្រួលទៅតាមនោះផងដែរ ដោយពេលខ្លះ ទីតាំងដែលយើងសង្កេតឃើញវាត្រូវប្រែប្រួលខុសពីទីតាំងពិតប្រាកដ ឬពេលខ្លះទៀត រូបរាងរបស់វាត្រូវប្រែប្រួលខុសពីរូបរាងដើមទាំងស្រុងក៏មាន។ បាតុភូតនេះត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Gravitational Lensing » ហើយតាមរយៈការសង្កេតទៅលើបាតុភូតនេះហើយ ដែលគេអាចឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរកបាននូវភស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ពីវត្តមាននៃសារធាតុងងឹតបាន ព្រមទាំងអាចគណនាបានផងដែរ នូវម៉ាស់របស់វា។
មើលវីដេអូផ្សេងទៀត ស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងចក្រវាល នៅលើយូធូបផ្លូវការរបស់ RFI ខេមរភាសា
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ