ភាគច្រើនអ្នកប្រកបរបររកស៊ីមិនដែលមើលរំលងប្រភពទុនដែលជាកម្ចីរបស់មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ឬធនាគារទេ។ កម្ចីខ្លះលោតដល់ខ្ទង់ម៉ឺនដុល្លារ ហើយកម្ចីមួយចំនួនទៀតហក់ដល់ខ្ទង់លានដុល្លារក៏មាន អាស្រ័យលើប្រភេទអាជីវកម្មនីមួយៗ។ ជាក់ស្ដែង ម្ចាស់កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកមួយកន្លែងក្នុងខេត្តតាកែវ បានប្រើប្រាស់កម្ចីឥណទានចំនួន៣លានដុល្លារ សម្រាប់បើកដំណើរការកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក។ បើតាមម្ចាស់កសិដ្ឋាន ដ្បិតតែការបើកដំណើការអាជីវកម្មត្រូវប្រើប្រាស់ទុនដ៏ច្រើនសម្បើមក៏ពិតមែន តែផលដែលទទួលបានក៏មានច្រើនដែរ ជាពិសេសការបន្តផ្ដល់ការងារដល់ពលរដ្ឋមួយចំនួននៅក្នុងកសិដ្ឋាន ពីឃុំត្រពាំងក្រញ៉ូង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។
បង្កើតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក នុត រ៉ានី លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដីទំហំ១៥ហិកតា និងបានផ្ដល់ការងារដល់ពលរដ្ឋជិត៣០នាក់ ដែលពួកគេភាគច្រើន ជាអ្នករស់នៅក្នុងខេត្តតាកែវស្រាប់។ កសិករដែលធ្វើការនៅកសិដ្ឋានមួយនេះ ទទួលបានរបបអាហារបីពេលក្នុងមួយថ្ងៃ កន្លែងស្នាក់នៅសមរម្យ ជាប្រភេទផ្ទះតៀមសង់ជាប់នឹងដី ដំបូលប្រក់ស័ង្គសីពណ៌ខៀវ ដែលមើលទៅធានាបានផាសុខភាព ជាមួយនឹងបរិស្ថានធម្មជាតិស្រស់បំព្រង ដោយមានដើមឈើតូចធំដុះប្រជែងគ្នា។
ចំណែករោងចិញ្ចឹមជ្រូកវិញ គឺជ្រូកជិត៣ម៉ឺនក្បាលកំពុងពពាក់ពពូនរត់ជាន់លើគ្នា គេចចេញពីការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺ ដោយមានបុគ្គលិកមិនក្រោម១០នាក់ឡើយកំពុងមើលការខុសត្រូវ។ នៅក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ក្រហមឈាមជ្រូក ដែលជាឯកសណ្ឋានសម្រាប់សម្គាល់ជាមេការ លោក នាង សៅឌី អ្នកមើលការខុសត្រូវកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក នុត រ៉ានី ឲ្យដឹងថា កសិដ្ឋានដែលលោកកំពុងមើលការខុសត្រូវនេះ ដំណើរការដោយសហការជាមួយក្រុមហ៊ុន CP។ «ទោះជាចិញ្ចឹមសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនថៃ CP ក៏ដោយ តែពូជជ្រូកដែលយើងចិញ្ចឹមជាពូជនៅក្នុងស្រុកទេ។ នៅពេលដែលយើងចិញ្ចឹមសហការជាមួយ CP យើងមិនកង្វល់នៅក្នុងការរកទីផ្សារទេ។»
ការចិញ្ចឹមជ្រូកដែលល្អនិងត្រូវតាមស្តង់ដាតាមការចង់បានរបស់ទីផ្សារ មិនមែន ចិញ្ចឹម ឲ្យ តែ បាន ទេ ពោលគឺមានដំណាក់កាលរបសវា ដូចជា៖ ដំណាក់កាលផ្ដល់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺ បំបែកជ្រូកជាចេញពីជ្រូកឈឺ និងការផ្ដល់ចំណីទៅតាមវ័យរបស់ជ្រូកជាដើម។
សាំត្រចៀកនឹងសម្រែកជ្រូក លោក នាង សៅឌី ដែលមានសម្បុរខ្មៅមាឌធំប្រាប់ថា លោកទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលអំពីរបៀបថែទាំជ្រូកពីពេទ្យសត្វរបស់ក្រុមហ៊ុន CP។ «ខ្ញុំមកកាន់ការខុសត្រូវនៅកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកនេះជាងមួយឆ្នាំមកហើយ ដោយពីដំបូងឡើយខ្ញុំគ្មានជំនាញអ្វីទេ។ បន្ទាប់មក ខ្ញុំក៏រៀនសូត្រពីអ្នកជុំវិញខ្លួនដែលគេមានកសិដ្ឋាន និងគោរពតាមគោលការណ៍ពេទ្យរបស់ក្រុមហ៊ុន CP។»
នៅក្នុងបរិបទកូវីដ១៩ ទីផ្សារការងារមានភាពចង្អៀតជាងមុនដោយកន្លែងរកស៊ី កាត់បន្ថយបុគ្គលិក ឬកាត់តម្រឹមប្រាក់ខែបុគ្គលិក ហើយកន្លែងខ្លះឈានដល់ការកាត់បន្ថយពាក់កណ្ដាលផងក៏មាន។ តែកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកដែលលោក សៅឌី កំពុងមើលការខុសត្រូវ លំនឹងនៃប្រាក់ខែនៅដដែល គ្មានថយចុះនោះឡើយ។ «មិនថា មុនផ្ទះឬក្រោយផ្ទុះកូវីដ ប្រាក់ខែគឺទទួលបានតាមកាលកំណត់រៀងរាល់ដំណាច់ខែ ហើយទាំងខ្ញុំនិងបុគ្គលិកផ្សេងទៀត យើងនៅទទួលបានប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងទៀតយ៉ាងច្រើន។»
លោកវឌ្ឍនាឯណេះ ជាអ្នកភ្នំពេញ បានទៅធ្វើការនៅកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកដោយក្ដីពេញចិត្ត ព្រោះគេទទួលបានប្រាក់ខែសមរម្យ ៩០ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយខែ។ ក្រៅពីប្រាក់ខែ ថៅកែផ្ដល់អាហារបីពេល កន្លែងស្នាក់នៅសមរម្យ រួមនឹងប្រាក់អតីតភាពការ និងប្រាក់លើកទឹកចិត្តថែមទៀត។ «បើយើងធ្វើការបាន១ឆ្នាំបៀវត្សរ៍យើងនឹងឡើង១០ម៉ឺនបន្ថែមទៀតពីលើប្រាក់ខែគោល៨០ម៉ឺន ហើយលទ្ធផលការងាររបស់យើង ល្អឬមិនល្អ អាស្រ័យលើការវាយតម្លៃរបស់គ្រូពេទ្យជំនាញមកពី CP ថា ការចិញ្ចឹមជ្រូករបស់យើងត្រូវតាមគីឡូស្តង់ដាដែរឬអត់អ៊ីចឹង!»
មានលំនឹងប្រាក់ខែ និងទទួលបានប្រាក់លើកទឹកចិត្តបន្ថែមលើស្នាដៃការងារ ក៏ដោយសារតែថៅកែមានទុនបំរុងច្រើននៅក្នុងដៃ រួមផ្សំជាមួយដើមទុនជាប្រាក់កម្ចីផ្ដល់ដោយធនាគារ។ ជួបជាមួយម្ចាស់កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក លោក នុត រ៉ានី មានវ័យជាង៤០ឆ្នាំ តែមានមុខជំនួញធំៗនៅក្នុងដៃដល់ទៅបី។ លោកមានក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូន ចម្ការអំពៅដែលដាំសម្រាប់នាំចេញទៅក្រៅប្រទេស និងមុខរបរចុងក្រោយ បង្កើតឡើងក្នុងបរិបទកូវីដ១៩ គឺកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកនេះឯង ហើយបីមុខរបរនេះ ប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មសរុបជាង១០០នាក់។
ជាមួយនឹងភាពរួសរាយរាក់ទាក់លាយឡំនឹងសំណើច លោក នុត រ៉ានី ប្រាប់ដោយមិនលាក់លៀមថា លោកបានខ្ចីលុយធនាគារ៣លានដុល្លារ ដើម្បីបង្កើតកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូកនេះឡើង ហើយបង់សងត្រឡប់ទៅធនាគារវិញ ក្នុងទឹកប្រាក់ជិត៥ម៉ឺនដុល្លារជារៀងរាល់ខែ។ ទោះជាស្ថិតនៅក្នុងវិបត្តិកូវីដ១៩ក៏ដោយ ក៏លោកនៅតែមានលទ្ធភាពបង់សងត្រឡប់ទៅធនាគារទាន់ពេលវេលា។
«របរចិញ្ចឹមជ្រូកខ្ញុំនេះ បង្កើតភ្លាម កូវីដចូលមកភ្លែត។ ថា ទៅភ័យដែរ ខ្លាចខាតដើមខាតចុង តែគិតឡើងវិញថាមិនអីទេ។ យើងមានមុខរបរនៅក្នុងដៃច្រើន បង្វិលចុះឡើងទៅ គឺអាចបញ្ចៀសបញ្ហាបានហើយ។ ហើយម្យ៉ាងទៀតគិតថា ខ្ជីលុយធនាគារមករកស៊ីវា មិនជាបញ្ហាទេ ព្រោះលុយបង្វិលចុះឡើង។»
ភាពមានបានរបស់ក្រុមហ៊ុនគឺមានការចូលរួមយ៉ាងសស្រាក់សស្រាំពីបុគ្គលិក។ តបស្នងនឹងកិច្ចខិតខំប្រែងរបស់បុគ្គលិកកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមជ្រូក នុត រ៉ានី បានផ្ដល់ប្រាក់លើកទឹកចិត្តបន្ថែមលើប្រាក់ខែគោលជូនបុគ្គលិកដោយមិនរួញរា។ «អំឡុងពេលកូវីដ កន្លែងផ្សេងអាចនឹងកាត់ប្រាក់ខែដោយមូលហេតុផ្សេងៗ តែសម្រាប់កន្លែងខ្ញុំ ប្រាក់ខែបុគ្គលិកមានតែឡើងក្នុងមួយឆ្នាំ សម្រាប់បុគ្គលិកណាដែលសកម្មនឹងការងារ ចិញ្ចឹមជ្រូកមិនសូវងាប់ជាដើម។»
នៅក្នុងសម័យកាលកូវីដ មុខរបរផ្នែកចំណីអាហារដែលរួមបញ្ចូលទាំងសាច់ជ្រូកផងនោះ មិនបានចោទជាបញ្ហាក្នុងការលក់មិនចេញជន់ជោរលើទីផ្សារទេ ពោលគឺឋិតក្នុងស្ថានភាពណាក៏ដោយ មនុស្សរមែងត្រូវការស្បៀងជាប់ជានិច្ច។
ក្នុងផ្នែកអាហារដែរ តែផ្ដោតលើមុខទំនិញវិញ អ្នកស្រី សេង ផល្លាប បានប្រើប្រាស់ទុនសរុប១៥ម៉ឺនដុល្លារ ដើម្បីបើកមុខរបរលក់ចាប់ហួយឡើងអំឡុងពេលកូវីដ១៩ ដែលគិតមកដល់ពេលនេះគឺមានរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំហើយ។ «បងមានទុនខ្លួនឯង៥០ភាគរយ ខ្ជីធនាគារបន្ថែម៥០ភាគរយទៀត ក្នុងការបើកមុខរបរលក់ចាប់ហួយនេះឡើង។
ពីដំបូងឡើយ អ្នកស្រី សេង ផល្លាប ជាអ្នកធ្វើការទេ តែដូចពាក្យគេតែងនិយាយថា ធ្វើការឲ្យគេមិនងាយមាន ដូចចេញមករកស៊ីខ្លួនឯង។ ចំណុចនេះបានផ្លាស់ប្ដូរការគិតរបស់អ្នកស្រី ហើយជំរុញឲ្យអ្នកស្រីឈប់ពីការងារ ងាកមកបង្កើតមុខរបរខ្លួនឯង។ មុខរបរលក់ចាប់ហួយរបស់អ្នកស្រី សេង ផល្លាប មានទីតាំងនៅ ឃុំសំរោងលើ ស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្ដាល។
កម្ចីធនាគារយកមកបង្កើតមុខរបរ បានផ្លាស់ប្ដូរជីវិតគាត់សន្សឹមៗ តែភាគស្មុគស្មាញនៃការធ្វើកម្ចីម្ដងៗនាំឲ្យធុញទ្រាន់ម្ដងម្កាលដែរ។ «ថាទៅ យើងខ្ជីកម្ចីច្រើនដែរ អ៊ីចឹងទៅខាងធនាគារគេសិក្សាពីយើងជិត១ខែដែរ ។ ដ្បិតថា វាស្មុគស្មាញបន្តិចមែន តែប្រយោជន៍ដែលយើងទទួលបាន គឺអត្រាការប្រាក់ទាប។»
តាមរយៈមុខរបរខ្នាតមធ្យមនេះ អ្នកស្រីរួមចំណែកផ្ដល់ឱកាសការងារដល់អ្នកភូមិបាន៣នាក់ដែរ។ បើទោះបីវាជាចំនួនតិចតួចក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែអ្នកស្រីយល់ថា វាក៏រួមចំណែកបានខ្លះដែរ ក្នុងការកាត់បន្ថយការធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេសទាំងប្រថុយប្រថានរបស់អ្នកស្រុក។
ប្រភពកម្ចីធ្វើឲ្យដំណើរការអាជីវកម្មមានភាពរីកចម្រើន។ លោក សឹង ភន នាយកប្រតិបត្តិឥណទាននៃធនាគារអេស៊ីលីដាភីអិលស៊ីលើកឡើងថា កម្ចីធនាគារជាដើមទុនដ៏ចាំបាច់បំផុតក្នុងការបង្កើតអាជីវកម្មគ្រប់ប្រភេទ។ «នៅពេលដែលអាជីវកម្មរីកចម្រើន នោះវានឹងផ្ដល់ការងារកាន់តែច្រើនដល់ពលរដ្ឋ តាមរយៈការកាត់បន្ថយការចេញទៅរកការងារធ្វើនៅក្រៅប្រទេស។ ហើយផលទាំងនោះ នឹងជះឥទ្ធិពលបន្តទៅរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ តាមរយៈការបង់ពន្ធប្រចាំឆ្នាំ។»
យ៉ាងណាក៏ដោយ គេមិនត្រូវភ្លេចទេថា កម្ចីប្រៀបដូចជាឱសថអ៊ីចឹងដែរ។ បើកាលណាប្រើត្រូវ នោះអ្នកជំងឺនឹងជាសះស្បើយលឿន តែបើឱសថនោះមិនដាក់ឲ្យចំជំងឺទេ ស្ថានភាពជំងឺនឹងធ្លាក់ចុះដុនដាប។ នេះជាការព្រមានរបស់លោក សឹង ភន ដដែល។ «ការផ្ដល់កម្ចី យើងក៏ត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងដែរ ព្រោះបើអតិថិជនប្រើខុសគោលដៅ វានាំឲ្យមានផលលំបាកមកខ្លួនឯងវិញ។ ដូច្នេះហើយបានជាយើងផ្ដល់ការបណ្ដុះបណ្ដាលដល់បុគ្គលិក ឲ្យមានជំនាញវិភាគវិនិច្ឆ័យទៅលើប្រភេទអាជីវកម្មរបស់អតិថិជនមុនផ្ដល់កម្ចី។»
អ្នកជំនាញរូបនេះមើលឃើញជាទូទៅថា ទោះជាស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនគារមានការប្រយ័ត្នប្រយែង ក្នុងការផ្ដល់កម្ចីជូនអតិថិជនយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពលរដ្ឋមួយចំនួនចៀសមិនផុតពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់កម្ចី។ នេះអាចបណ្ដាលមកពីភាគីទាំងពីរមិនបានសិក្សាស្វែងយល់ពីគ្នាឲ្យច្បាស់ មុនពេលសម្រេចចិត្តចុះកិច្ចសន្យាប្រើប្រាស់កម្ចី។
បើតាមលោក សឹង ភន អតិថិជន៧៥ភាគរយ បានប្រើប្រាស់កម្ចីរបស់អេស៊ីលីដា ក្នុងការប្រកបអាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យម។ ហើយអេស៊ីលីដា មានលទ្ធភាពផ្ដល់កម្ចីជូនអតិថិជនក្នុងរង្វង់ពី២០ទៅ៣០លានដុល្លារ អាស្រ័យលើប្រភេទអាជីវកម្មនីមួយៗ។
ផ្អែកតាមទិន្ន័យចុងក្រោយ ប្រជាជនដែលប្រើប្រាស់ឥណទានរបស់វិស័យធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា មានចំនួន៣លាន៥សែននាក់ ដែលមានទំហំឥណទានជាង៤៦ប៊ីលានដុល្លារ។ គ្រាន់តែវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុតែឯង បានផ្ដល់ឥណទានដល់ប្រជាជនប្រមាណ២លាននាក់ ក្នុងទំហំឥណទានជាង៨ពាន់លានដុល្លារ។
របាយការណ៍ពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ស្តីពីវឌ្ឍនភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និង វិស័យធនាគារឆ្នាំ២០២១ និង ទស្សនវិស័យឆ្នាំ២០២២ បានឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមានជំនឿទុកចិត្តមកលើប្រព័ន្ធធនាគារ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈកំណើនប្រាក់បញ្ញើអតិថិជន (Deposit) ដែលមានប្រមាណជាង ៣៨ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ២០២១។ ក្នុងនោះគណនីប្រាក់បញ្ញើ កើនដល់ ១២លានគណនី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ