តើហេតុអ្វីបានជាអវកាសយានិកអណ្តែតនៅក្នុងស្ថានីយ៍អវកាសអន្តរជាតិ? តើមកពីគ្មានកម្លាំងទំនាញផែនដី? តើនៅត្រឹមរយៈកម្ពស់ប៉ុន្មាន ដែលជាព្រំដែននៃកម្លាំងទំនាញផែនដី? ហើយត្រឹមណាជាព្រំដែន រវាងភពផែនដី និងទីអវកាស?
ជាទូទៅ គេកំណត់ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិថា ព្រំដែន រវាងបរិយាកាសផែនដី និងទីអវកាស គឺស្ថិតនៅត្រង់ខ្សែបន្ទាត់ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា ការម៉ាន (Karman Line) ដែលស្ថិតនៅរយៈកម្ពស់ ១០០គីឡូម៉ែត្រពីកម្រិតទឹកសមុទ្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះគ្រាន់តែជាការសន្មត់តែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកគិតទៅតាមលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យបែបរូបវិទ្យាវិញ វាមិនមែនជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនដែលខណ្ឌចែកអ្វីពិតប្រាកដនោះទេ។
ជាការពិតថា គេកំណត់យករយៈកម្ពស់ ១០០គីឡូម៉ែត្រនេះជាព្រំដែនរវាងផែនដី និងទីអវកាស ដោយសារតែស្រទាប់បរិយាកាសភាគច្រើននៃភពផែនដីរបស់យើង គឺប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្រោម ១០០គីឡូម៉ែត្រ ក៏ប៉ុន្តែ វាក៏មិនមែនមានន័យថា ហួសពី១០០គីឡូម៉ែត្រនេះទៅលែងមានបរិយាកាសសោះនោះដែរ។ ស្រទាប់បរិយាកាសនៅតែមាន ថ្វីដ្បិតតែមានតិច គឺត្រឹមប្រមាណជា ១% នៃបរិយាកាសសរុបលើភពផែនដី ក៏ប៉ុន្តែ វាក៏មិនទទេ គ្មានម៉ូលេគុលខ្យល់សោះនោះដែរ។
កម្លាំងទំនាញផែនដីវិញក៏មិនមានព្រំដែនកំណត់ថា នៅត្រឹមណា ស្ថិតនៅក្នុងឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងទំនាញផែនដី ហើយទៅរយៈកម្ពស់ត្រឹមណាត្រូវផុតកម្លាំងទំនាញផែនដីនោះទេ។ តាមការពិតទៅ បើនិយាយជាលក្ខណៈទ្រឹស្តី កម្លាំងទំនាញផែនដី គឺមិនមានទីបញ្ចប់នោះទេ។
យើងដឹងថា យោងតាមទ្រឹស្តីកម្លាំងទំនាញសកលរបស់អ៊ីសាក់ញូតុន កម្លាំងទំនាញ គឺវាអាស្រ័យទៅលើម៉ាស់ និងចម្ងាយ នៅក្នុងទំនាក់ទំនងជាសមាមាត្របញ្ច្រាស ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា « Inverse Square Law » ហើយដែលមានន័យថា កាលណាគេទៅដល់រយៈចម្ងាយកាន់តែឆ្ងាយ ឥទ្ធិពលនៃកម្លាំងទំនាញក៏កាន់តែត្រូវថយចុះ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា វាក៏មិនថយចុះរហូតដល់ចំណុចសូន្យទាំងស្រុងនោះដែរ។
អ្នកខ្លះប្រហែលជាចោទសួរថា បើសិនជាកម្លាំងទំនាញផែនដីមានឥទ្ធិពលទៅដល់យ៉ាងឆ្ងាយបែបនេះ ចុះហេតុអ្វីបានជានៅត្រឹមស្ថានីយ៍អវកាសអន្តរជាតិ ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយត្រឹមតែ ៤០០គីឡូម៉ែត្រពីដី អវកាសយានិក និងអ្វីៗផ្សេងទៀត សុទ្ធតែអណ្តែតបានបែបនេះ?
អវកាសយានិកដែលអណ្តែតនៅក្នុងស្ថានីយ៍អវកាសអន្តរជាតិ គឺមិនមែនដោយសារតែចេញផុតពីដែនកម្លាំងទំនាញផែនដីនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ អណ្តែតដោយសារតែទាំងអវកាសយានិក និងទាំងស្ថានីយ៍អវកាសអន្តរជាតិសុទ្ធតែស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពទន្លាក់សេរី ដោយធ្លាក់ជុំវិញផែនដីក្នុងល្បឿនប្រមាណជា ២៨០០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ដូចគ្នា។
ការអណ្តែតនៅក្នុងអវកាស ដែលយើងតែងតែនិយាយតាមភាសាសមញ្ញថា ជាស្ថានភាព « គ្មានកម្លាំងទំនាញ » តាមការពិតទៅ គឺគ្រាន់តែជាស្ថានភាព « គ្មានទម្ងន់ » តែប៉ុណ្ណោះ រីឯកម្លាំងទំនាញវិញ គឺនៅតែមាន ហើយត្រឹមចម្ងាយ ៤០០គីឡូម៉ែត្រ ទំនាញផែនដីគឺនៅមានកម្លាំងយ៉ាងខ្លាំងនៅឡើយ ដោយថយចុះពីកម្លាំងទំនាញនៅលើដីតែបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ៕
មើលវីដេអូផ្សេងទៀត ស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងចក្រវាល នៅលើយូធូបផ្លូវការរបស់ RFI ខេមរភាសា
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ