តើគេធ្វើដូចម្តេចទើបអាចដឹងរូបរាងមីលគីវេបាន?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:៤២
យើងដឹងជាទូទៅថា កាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ គឺជាប្រភេទកាឡាក់ស៊ីមានរាងជាគូទខ្យង (Spiral galaxy) មានមុខកាត់ជាង ១០ម៉ឺនឆ្នាំពន្លឺ ហើយផែនដី និងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យរបស់យើងស្ថិតនៅតំបន់មួយ ចម្ងាយប្រមាណ២ម៉ឺន៦ពាន់ឆ្នាំពន្លឺពីចំណុចកណ្តាលរបស់មីលគីវេ។ តើអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តធ្វើដូចម្តេចទើបអាចកំណត់រូបរាងមីលគីវេនេះបាន បើខ្លួនយើងផ្ទាល់ក៏ស្ថិតនៅក្នុងមីលគីវេនេះដែរ?
ថ្វីដ្បិតតែភពផែនដីរបស់យើងស្ថិតនៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចកំណត់រូបរាងរបស់មីលគីវេនេះបាន តាមរយៈការកំណត់ចម្ងាយ និងទីតាំងរបស់ផ្កាយ នៅក្នុងមីលគីវេ ពោលគឺ វាស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការណ៍ដែលមនុស្សយើងអាចកំណត់ចម្ងាយ និងទីតាំងនៃចំណុចដែលនៅលើដី ហើយគូសវាសចេញជាផែនទី តាំងពីពេលមិនទាន់មានបច្ចេកវិទ្យាថតរូបភាពពីលើអាកាសមកម៉្លេះ។ ភាពសុក្រិតនៃការកំណត់រូបរាងមីលគីវេ គឺវាអាស្រ័យទៅលើសមត្ថភាពក្នុងការកំណត់ចម្ងាយ និងទីតាំងរបស់ផ្កាយ។
នៅឆ្នាំ១៧៨៥ តារាវិទូអង់គ្លេសដើមកំណើតអាល្លឺម៉ង់ គឺ វីល្យាម ហឺស្ហិល (William Herschel) គឺជាមនុស្សដំបូងបង្អស់ដែលបានព្យាយាមគូសផែនទីកំណត់រូបរាងមីលគីវេ។ ក្រោយពីបានចំណាយពេលប្រមាណជាមួយឆ្នាំ សង្កេតមើលផ្កាយជាប់ជាប្រចាំ វីល្យាម ហឺស្ហិល ក៏បានគូសចេញជាផែនទីកំណត់រូបរាងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ ក៏ប៉ុន្តែ រូបរាងមីលគីវេ ដែលវីល្យាម ហឺស្ហិល គូសចេញឡើងនោះ ខុសពីទម្រង់ដែលយើងស្គាល់បច្ចុប្បន្នយ៉ាងដាច់ស្រឡះ ដោយសារតែនៅក្នុងពេលនោះ គេនៅមិនទាន់មានវិធីសាស្រ្តកំណត់ចម្ងាយផ្កាយបានសុក្រឹតនៅឡើយ ហើយតេឡេស្កុបក៏មិនមានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់អាចមើលឃើញផ្កាយឆ្ងាយៗបាននៅឡើយ ជាពិសេស ផ្កាយដែលនៅប៉ែកម្ខាងទៀតរបស់កាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ ដែលមិនត្រឹមតែមានចម្ងាយដ៏ឆ្ងាយប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ ថែមទាំងត្រូវបាំងផងដែរ ដោយតំបន់កណ្តាលមីលគីវេ ដែលជាតំបន់សម្បូរទៅដោផ្កាយ ធូលី និងឧស្ម័ន ក្នុងដង់ស៊ីតេខ្ពស់។
រហូតទាល់តែមកដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី២០ បច្ចេកវិទ្យាតេឡេស្កុបកាន់តែរីកចម្រើន ហើយវិធីសាស្រ្តក្នុងការវាស់ចម្ងាយផ្កាយក៏កាន់តែសុក្រឹត ជាពិសេស វិធីវាស់ចម្ងាយផ្កាយបង្កើតឡើងដោយលោកស្រី ហិនរីយេតា លេវីត (ឆ្នាំ១៩១២) តារាវិទូក៏ចាប់ផ្តើមកំណត់ចម្ងាយ និងទីតាំងផ្កាយនៅក្នុងមីលគីវេបានកាន់តែសុក្រឹត។
នៅឆ្នាំ១៩១៨ តារាវិទូអាមេរិកឈ្មោះ ហារឡូ ស្ហាព្លី (Harlow Shapley) បានវាស់ឃើញថា កាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ មានទំហំធំជាងអ្វីដែលគេធ្លាប់គិតពីមុនយ៉ាងដាច់ឆ្ងាយ គឺមានមុខកាត់រហូតដល់ទៅ ១០ម៉ឺនឆ្នាំពន្លឺ ចំណែកប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យវិញ ក៏មិនមែនស្ថិតនៅចំកណ្តាលនោះដែរ ផ្ទុយទៅវិញ គឺស្ថិតនៅឯជាយ ចម្ងាយ ៣ម៉ឺនឆ្នាំពន្លឺពីចំណុចកណ្តាល (ប្រហាក់ប្រហែលនឹងចម្ងាយ ២ម៉ឺន៦ពាន់ឆ្នាំពន្លឺ ដែលគេវាស់ឃើញបច្ចុប្បន្ន)។
នៅឆ្នាំ១៩២៥ តារាវិទូអាមេរិកមួយរូបទៀត គឺលោកអ៊ែដវីន ហឺបល (Edwin Hubble) បានប្រើវិធីសាស្រ្តរបស់លោកស្រី ហិនរីយេតា លេវីត វាស់ឃើញថា អង់ដ្រូម៉ែដ ដែលពីមុនត្រូវបានគេសន្មត់ថាគ្រាន់តែជានេប៊ុយឡាមួយ នៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើងនោះ តាមការពិតទៅ គឺជាកាឡាក់ស៊ីមួយផ្សេង ហើយចក្រវាលរបស់យើងនេះក៏មិនមែនមានទំហំត្រឹមមីលគីវេ ដូចអ្វីដែលមនុស្សយើងធ្លាប់គិតពីមុនមកនោះដែរ។
ចាប់ពីពេលនោះមក អ៊ែដវីន ហឺបល បានរកឃើញកាឡាក់ស៊ីជាច្រើនផ្សេងទៀត ហើយចេញពីការសិក្សានេះ ហឺបលកំណត់បានជារួមថា កាឡាក់ស៊ីថ្វីដ្បិតតែមានរូបរាងខុសប្លែកពីគ្នា ក៏ប៉ុន្តែ គេអាចបែងចែកកាឡាក់ស៊ីចេញជាពីរទម្រង់ធំៗ គឺកាឡាក់ស៊ីទម្រង់ជាអេលីប (Elliptical) និងកាឡាក់ស៊ីទម្រង់ជាគូទខ្យង (Spiral)។
ប្រភេទកាឡាក់ស៊ីដែលកំណត់ដោយអ៊ែដវីន ហឺបលនេះហើយ បូករួមជាមួយនឹងរូបភាពកាឡាក់ស៊ីផ្សេងៗ ដែលគេអាចថតយករូបភាពពេញលេញទាំងមូលបាន ដែលត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តយកមកធ្វើជាគោល ដើម្បីកំណត់រូបរាងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើង។
បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត ចាប់ពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៥០ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗជាច្រើនទៀតត្រូវបានគេរកឃើញ រួមមានជាអាទិ៍ ការប្រើ Radio telescope គឺតេឡេស្កុបពិសេសដែលចាប់ពន្លឺក្នុងរលកសញ្ញាប្រភេទ Radio wave ដែលអាចឲ្យគេកំណត់បានអំពីទីតាំង និងចលនានៃបណ្តុំឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន ដែលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ អំពីខ្នែង (Arms) របស់មីលគីវេ ក្នុងទម្រង់ជាកាឡាក់ស៊ីគូទខ្យង។
ចេញពីការសង្កេតអស់ទាំងនេះហើយ ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាចកំណត់រូបរាងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេ ដូចដែលយើងឃើញតាមរូបភាពរចនាដោយកុំព្យូទ័រពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះក៏មិនប្រាកដថាជារូបភាពចុងក្រោយស្ថាពររបស់មីលគីវេនោះដែរ។ វាអាចនឹងមានការប្រែប្រួលជាបន្តទៀត ទៅថ្ងៃអនាគត។ ប្រែប្រួលទៅតាមដំណើរវិវឌ្ឍនៃបច្ចេកវិទ្យា ដែលអាចនាំទៅដល់របកគំហើញថ្មីណាមួយ ឬទិន្នន័យលម្អិតបន្ថែមណាមួយផ្សេងទៀត ជាពិសេស ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គេកំពុងរង់ចាំទិន្នន័យពីយានអវកាសឈ្មោះ “ហ្កាយ៉ា” (Gaia) ដែលទីភ្នាក់ងារអវកាសអឺរ៉ុប “អេសា” បាញ់បង្ហោះ កាលពីឆ្នាំ២០១៣កន្លងទៅ ដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យ បង្កើតទៅជាផែនទី 3-D ដែលកំណត់យ៉ាងលម្អិត អំពីទីតាំង ក៏ដូចជាចលនារបស់ផ្កាយ នៅក្នុងកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ