នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា បន្តលើកឡើងអំពី “ប្រហោងខ្មៅ” ឬ Black Hole តទៅទៀត ដោយផ្តោតលើសំណួរថា តើ Black Hole នេះ ចាប់កំណើតឡើងដោយរបៀបណា?
យន្តការនៃការកកើត Black Hole ដែលគេស្គាល់ទូទៅច្រើនជាងគេ គឺការកើតចេញពីផ្កាយ ឬនិយាយឲ្យចំ គឺកើតចេញពីការស្លាប់របស់ផ្កាយធំៗ ដែលមានម៉ាស់ចាប់ពី ២០ដង នៃម៉ាស់ព្រះអាទិត្យរបស់យើងឡើងទៅ ដែលត្រូវផ្ទុះទៅជាស៊ូពើណូវ៉ា ហើយបន្ទាប់មក គ្រប់អ្វីៗទាំងអស់ដែលនៅសេសសល់ក្នុងស្នូលរបស់ផ្កាយនឹងត្រូវប្រមូលផ្តុំហាប់ចូលគ្នា រហូតនៅសល់ត្រឹមជាចំណុច Singularity ។ នៅជុំវិញ Singularity នោះ មានរង្វង់ព្រំដែនមួយ ដែលគេហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា « Event Horizon » ហើយដែលគ្មានអ្វីទាំងអស់ សូម្បីតែពន្លឺ ដែលអាចគេចចេញពីកម្លាំងទំនាញនេះបាន។ នេះហើយ គឺជាការចាប់កំណើតនៃ Black Hole។
គិតមកទល់ត្រឹមនេះ អ្វីៗហាក់ដើរស្របគ្នា រវាងទ្រឹស្តី និងការសង្កេតជាក់ស្តែង ក៏ប៉ុន្តែ ចំណោទត្រូវចោទឡើង នៅពេលដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចាប់ផ្តើមរកឃើញ Black Hole ដែលមានម៉ាស់យ៉ាងសម្បើមៗ ដែលគេហៅថា Supermassive Black Hole ដែលស្ថិតនៅចំកណ្តាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើង ក៏ដូចជាគ្រប់កាឡាក់ស៊ីជាច្រើនផ្សេងទៀត។
Supermassive Black Hole ដែលស្ថិតនៅកណ្តាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេរបស់យើងមានម៉ាស់ធំជាងព្រះអាទិត្យរហូតដល់ទៅប្រមាណជា ៤លានដងឯណោះ។ Black Hole ដែលមានម៉ាស់កម្រិតនេះ គឺប្រាកដណាស់ មិនអាចកើតចេញពីការស្លាប់របស់ផ្កាយបាននោះទេ ពីព្រោះថា ផ្កាយដែលគេបានរកឃើញរហូតមកទល់នឹងពេលនេះ មានម៉ាស់យ៉ាងច្រើនបំផុត ត្រឹម ២៥៦ដងប៉ុណ្ណោះនៃម៉ាស់របស់ព្រះអាទិត្យ ពោលគឺ មានម៉ាស់តិចជាង Supermassive Black Hole នៅចំកណ្តាលមីលគីវេ រហូតដល់ទៅជាង១ម៉ឺនដងឯណោះ។ Black Hole នៅចំកណ្តាលកាឡាក់ស៊ីមីលគីវេនេះ ក៏មិនមែនជា Black Hole ធំជាងគេនោះដែរ។
តាមការពិតទៅ រហូតមកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ Supermassive Black Hole ដ៏សម្បើមៗ ដែលគេបានរកឃើញ គឺមានម៉ាស់ធំជាងព្រះអាទិត្យរបស់យើង រហូតដល់ទៅរាប់សិបប៊ីលាន ឬរាប់សិបពាន់លានដងឯណោះ។ ដូច្នេះ សំណួរចោទឡើងថា តើ Supermassive Black Hole អស់ទាំងនេះកើតឡើងដោយរបៀបណា?
នៅឆ្នាំ២០១៥នោះ តារាវិទូ (តាមរយៈប្រព័ន្ធ LIGO ឬLaser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) បានរកឃើញភស្តុតាង អំពីរលកនៃកម្លាំងទំនាញ ដែលកើតចេញពីការរលាយចូលគ្នានៃ Black Hole ពីរ ដែលមួយៗមានម៉ាស់ពី ៣០ ទៅ ៣៥ដងនៃម៉ាស់ព្រះអាទិត្យ រួចហើយបង្កើតទៅជា Black Hole កាន់តែធំ ដែលមានម៉ាស់រហូតដល់ទៅជាង ៦០ដងនៃម៉ាស់ព្រះអាទិត្យ។
ក្រោយៗមកទៀត បាតុភូតស្រដៀងគ្នានេះត្រូវបានគេសង្កេតឃើញជាបន្តបន្ទាប់ ដោយក្នុងករណីខ្លះ ដូចជាបាតុភូតដែលគេរកឃើញនៅឆ្នាំ២០១៩ជាដើម Black Hole ដែលរលាយចូលគ្នា មួយៗមានម៉ាស់ក្នុងចន្លោះពីជាង ៦០ដង ទៅជាង ៨០ដងនៃម៉ាស់ព្រះអាទិត្យ ដែលជាម៉ាស់ធំហួសពីអ្វីដែលគេធ្លាប់សង្កេតឃើញ ក្នុងចំណោម Black Hole ដែលកើតចេញពីស៊ូពើណូវ៉ា។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានសន្និដ្ឋានថា Black Hole ធំៗទាំងពីរនេះ កាលពីមុន ក៏កើតចេញពីការរលាយចូលគ្នានៃ Black Hole ដែរ ហើយតាមការពិតទៅ ការរលាយចូលគ្នាតៗគ្នាពីមួយទៅមួយ រវាង Black Hole ពីតូចទៅធំបែបនេះហើយ ដែលពីដំណាក់កាលមួយទៅដំណាក់កាលមួយ បង្កើតបានទៅជា Black Hole កាន់តែធំឡើងៗ រហូតក្លាយទៅជា Supermassive Black Hole ដែលគេរកឃើញនៅចំកណ្តាលកាឡាក់សាក់ស៊ីមីលគីវេ ក៏ដូចជាកាឡាក់ស៊ីជាច្រើនផ្សេងទៀត៕
មើលវីដេអូផ្សេងទៀត ស្តីពីវិទ្យាសាស្ត្រ និងចក្រវាល នៅលើយូធូបផ្លូវការរបស់ RFI ខេមរភាស
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ