សង្គ្រាមថៃដណ្តើមទឹកដី បទពិសោធន៍ថ្មីសម្រាប់កម្ពុជា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:១០
សង្គ្រាមព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃដែលបានផ្តើមឡើងជាថ្មីកាលពីថ្ងៃទី២២មេសាហាក់បានស្ងប់ ស្ងាត់បន្តិច បន្ទាប់ពីមានជំនួបចរចារវាងមេទ័ពនៃភាគីទាំងពីរ។ ក៏ប៉ុន្តែ មិនមែនមានន័យថា ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជាថៃបានចប់នោះទេ។ ថៃនៅតែបើកការវាយប្រហារមកលើកងទ័ពកម្ពុជាដោយបំពានលើកិច្ច ព្រមព្រៀងឈប់បាញ់ជាបន្តបន្ទាប់។ រយៈពេលជាងមួយសប្តាហ៍នៃការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នានៅតាមជាយដែនបាន បន្សល់ទុកសោកនាដកម្មយ៉ាងធំធេងសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាក៏ដូចជាប្រទេស ថៃ។ តាមរយៈសង្គ្រាមឈ្លានពានទឹកដីនេះ គេអាចដកស្រង់មេរៀនមួយចំនួនសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
រយៈពេល៧ថ្ងៃ ស្លាប់៧នាក់ និងរបួស១៧នាក់ នេះជាតុល្យការផ្នែកយោធាដែលក្រសួងការពារជាតិបានប្រកាសជាផ្លូវការបន្ទាប់ពីសូរអាវុធបានស្ងប់ស្ងាត់បន្តិចកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ ចំពោះតុល្យការផ្នែកជនស៊ីវិលវិញ ពលរដ្ឋខ្មែរចំនួនជាង១ម៉ឺនគ្រួសារឬជាង៤ម៉ឺន៥ពាន់នាក់បានចាកចេញពីផ្ទះសម្បែងទៅរស់នៅក្នុងជំរំជនភៀសសឹកទាំងព្រលឹងចុងសក់។ នេះនៅមិនទាន់រាប់ការខូចខាតផ្ទះសម្បែង ទ្រព្យសម្បត្តិ និងការខាតបង់ពេលវេលាក្នុងការប្រកបរបរទទួលទានប្រចាំថ្ងៃនិងការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិដោយសារការចំណាយទៅលើសង្គ្រាមនេះផងទេ។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ ផលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្តទៅលើពលរដ្ឋកម្ពុជាជាពិសេសទៅលើស្ត្រី និងកុមារដែលបណ្តាលមកពីផលវិបាកនៃសង្គ្រាមពិតជាមានទំហំធំធេងមិនអាចវាស់វែងបាន។ ពិតណាស់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរប្រាកដជាគ្មានអ្នកណាម្នាក់ភ្លេចនៅឡើយទេនូវរូបភាពនៃវិនាសកម្មសង្គ្រាមដែលខ្លួនបានហែលឆ្លងកាត់អស់រយៈពេលជិត៣ទសវត្សរ៍។ បច្ចុប្បន្ន ថ្វីបើប្រទេសជាតិស្គាល់សុខសន្តិភាពឆ្លងផុតពីសង្គ្រាមស៊ីវិលក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងពើបប្រទះនឹងសង្គ្រាមថ្មីមួយទៀតនៅក្នុងសតវត្សទី២១នេះ នោះគឺសង្គ្រាម«ឈ្លានពាន» ទឹកដីពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាង។
ជាការពិត សង្គ្រាមដណ្តើមទឹកដីមិនមែនជារឿងថ្មីសម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាជាមួយសៀម ដែលមានប្រវត្តិដណ្តើមទឹកដីកម្ពុជាតាំងពីយូរលង់មុនសម័យបារាំងចូលស្រុកទៅទៀត។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលមិនគួរឱ្យជឿនោះ គឺរឿងរ៉ាវដែលបានកប់ជ្រៅទៅក្នុងអតីតកាលទៅហើយនោះនៅតែ ផ្ទុះឡើងជាថ្មីក្នុងយុគសម័យដែលពិភពលោកកំពុងធ្វើនយោបាយសាកលភាវូបនីយកម្មបើកចំហជើងមេឃស្ទើរតែគ្មានព្រំដែនទៅហើយនោះ។ ក្រៅពីបន្សល់ទុកនូវសោកនាដកម្មផ្លូវចិត្ត សេដ្ឋកិច្ច និងជីវិតមនុស្ស សង្គ្រាមព្រំដែនជាមួយថៃនៅពេលនេះក៏ជាមេរៀនដ៏សំខាន់មួយដែរសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ សង្គ្រាមនេះបានបង្ហាញប្រាប់យើងថា៖
១- ការពង្រឹងវិស័យយោធា គឺជាកិច្ចការចម្បងមួយដែលមិនអាចមើលរំលងបានឡើយ បើទោះបីជាប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសន្តិភាពក៏ដោយ មានន័យថា ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវការវិស័យការពារជាតិខ្លាំង មិនមែនដើម្បីត្រៀមធ្វើសង្គ្រាម ប៉ុន្តែគឺត្រៀមការពារទឹកដីរបស់ខ្លួន ពីព្រោះថា ការទន្ទឹងរង់ចាំអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិមិនមែនងាយស្រួលនិងទាន់ចិត្តដូចដែលយើងចង់បាននោះឡើយ។
២- អំណើះតទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវបង្កើនការងារការទូតរបស់ខ្លួនឱ្យបានខ្លាំងក្លានៅលើឆាកអន្តរជាតិដើម្បីជំរុញសហគមន៍អន្តរជាតិឲ្យទទួលស្គាល់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនស្របច្បាប់របស់កម្ពុជានិងជួយការពារចេញពីការឈ្លានពានពីប្រទេសជិតខាង។ នៅក្នុងទិសដៅនេះ កម្ពុជាមានមូលដ្ឋានរឹងមាំសំខាន់យ៉ាងហោចណាស់ក៏៣ដែរគឺ ៖ ទី១ សន្ធិសញ្ញាបារាំងសៀមឆ្នាំ១៩០៤ និង១៩០៧ ទី២ សាលក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទីក្រុងឡាអេឆ្នាំ១៩៦២ និងទី៣ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។ មូលដ្ឋានរឹងមាំទាំងនេះមានរួចជាស្រេចទៅហើយ ប៉ុន្តែ វាទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវធ្វើការងារការទូតឱ្យបានខ្លាំងក្លាដើម្បីយកជ័យជម្នះលើសមរភូមិការទូតទៅលើថៃជាជាងការធ្វើសង្គ្រាមបង្ហូរឈាម។ ការស្នើសុំទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិក្រុងឡាអេឱ្យបកស្រាយសាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ឡើងវិញ និងស្នើឱ្យតុលាការនេះចាត់វិធានការបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ចប់ការផ្ទុះអាវុធដូចដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើគឺជាជំហានដ៏សំខាន់មួយ។
៣- យន្តការសម្រាប់សុវត្ថិភាពជនស៊ីវិលនៅពេលមានសង្គ្រាមជាយថាហេតុត្រូវតែទទួលបានការគិតគូរទុកជាមុន។ ជាការពិត រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរដែនដី រួមទាំងកាកបាទក្រហមផងបានឆ្លើយតបយ៉ាងឆាប់រហ័សចំពោះបញ្ហាជនភៀសសឹកដែលជារឿងគួរឱ្យលើកទឹកចិត្ត ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើមានការត្រៀមលក្ខណៈជាមុន ការដោះស្រាយបញ្ហានឹងមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះទាំងសុវត្ថិភាព ទីជម្រក និងអនាម័យ។
៤- សង្គ្រាមជាយដែនចុងក្រោយនេះ បង្ហាញប្រាប់យើងយ៉ាងច្បាស់ថា សៀមទោះបីបានប្តូរឈ្មោះជាថៃវិញតាំងពីឆ្នាំ១៩៣៩ក៏ដោយ តែ ជនជាតិនេះមួយចំនួនមិនបានផ្លាស់ប្តូរមហិច្ឆតាឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជាឡើយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ