ថ្ងៃនេះ Jean-François TAIN សូមបន្តលើកឡើងអំពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៃភូមិភាគដើមបូព៌ា ដោយសូមលើកឡើងពីការប្រឹងប្រែងរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការកសាងសន្តិភាពនៅភូមិភាគដើមបូព៌ានៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៩០។
ទសវត្សរ៍ទី៩០ បានផ្តើមឡើង ក្នុងកាលៈទេសៈមួយថ្មីប្រកបទៅដោយសុទិដ្ឋិនិយម សម្រាប់ភូមិភាគដើមបូព៌ា។ សុទិដ្ឋិនិយម ពីព្រោះនៅថ្ងៃទី៣០តុលាឆ្នាំ១៩៩១ សន្និសីទអន្តរជាតិមួយស្តីពីសន្តិភាពនៅដើមបូព៌ាបានផ្តើមឡើង នៅទីក្រុងម៉ាឌ្រីដ(Madrid)ប្រទេសអេស្ប៉ាញ(Espagne)។ គឺជាសន្និសីទមួយ ដែលចូលរួមដោយភាគីជម្លោះទាំងអស់ សូម្បីតែប្រជាជន Palestine តំណាងដោយអង្គការរំដោះប៉ាលេស្ទីនOLP របស់លោកYasser Arafat ក៏ត្រូវបានអញ្ជើញឲ្យមកអង្គុយចរចាដែរ។
តាមពិត កិច្ចចរចាដែលមានលក្ខណៈជាសកលនេះ អាចផ្តើមប្រព្រឹត្តទៅបាន ក៏ដោយសារតែបរិបទភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិបានប្រែប្រួលដែរ។ កាលណោះ ពិភពលោកទាំងមូលកំពុងតែឈានជើងចេញពីសករាជសង្គ្រាមត្រជាក់។ ម្យ៉ាង សហភាពសូវៀតកំពុងត្រដរខ្យល់ខ្លាំង ជាហេតុបានធ្វើឲ្យឥទ្ធិពលនៃមហាប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះ ទៅលើIrak Syrie និង អង្គការOLP របស់លោកYasser Arafat ចាប់ផ្តើមរលាយសាបសូន្យ។ ម្យ៉ាងទៀត នៅដើមទសវត្សរ៍ទី៩០ សង្គ្រាមនៅឈូងសមុទ្រពែរ្ស(Perse) បានធ្វើឲ្យអាមេរិកមានកិត្យានុភាពកាន់តែខ្លាំង នៅក្នុងភូមិភាគដើមបូព៌ា។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាក្រោមការផ្តួចផ្តើមឡើងរបស់លោក James Baker រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិកាំងសម័យនោះអភិក្រមសន្តិភាព នៅដើមបូព៌ាអាចមានដំណើរការទៅបាន។
ក្រោយសន្និសីទអន្តរជាតិនៅMadrid ឆ្នាំ១៩៩១ កិច្ចចរចាសម្ងាត់និងក្រៅផ្លូវការបានបន្តប្រព្រឹត្តទៅ នៅអូស្លូ(Oslo)ប្រទេសន័រវ៉ែស(Norvège) ពីខែមករាដល់ខែកញ្ញាឆ្នាំ១៩៩៣។
នៅថ្ងៃទី១៣កញ្ញាឆ្នាំ១៩៩៣ កិច្ចព្រមព្រៀងOslo ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាពីសំណាក់ភាគី
ជម្លោះPalestineនិងIsraël នៅទីក្រុងWashington សហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលណោះ រូបភាពនៃការចាប់ដៃគ្នាជាប្រវត្តិសាស្ត្ររវាងលោកប្រធានអង្គការOLP Yasser Arafat និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីIsraël Yitzhak Rabin បានបំផុសឲ្យមានក្តីសង្ឃឹមយ៉ាងធំ ក្តីសង្ឃឹមក្នុងការឃើញរដ្ឋIsraël និងរដ្ឋPalestineឯករាជ្យមួយ រួមរស់នៅជិតគ្នាយ៉ាងសុខសាន្ត ដោយមានការអនុគ្រោះយោគយល់ពីសំណាក់បណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ជិតខាង នៅក្នុងតំបន់។
*
ក៏ប៉ុន្តែ បន្តិចម្តងៗ ការអនុវត្តន៍កិច្ចព្រមព្រៀងOslo ពើបប្រទះនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញ។ តាមពិតទៅ កិច្ចព្រមព្រៀងOsloនេះ ជាកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរកាលមួយ ដែលត្រូវចូលជាធរមាន ចំនួនប្រាំឆ្នាំ ពីឆ្នាំ១៩៩៣រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ មុននឹងសម្រេចបានដំណោះស្រាយជាស្ថាពរមួយ នោះគឺការបង្កើតរដ្ឋPalestineឯករាជ្យមួយ។
កិច្ចព្រមព្រៀងOslo តម្រូវឲ្យIsraël ដកទ័ពចេញបណ្តើរៗពីដែនដីកាន់កាប់CisjordanieនិងGaza ដោយប្រគល់ការគ្រប់គ្រងប្រជាជននៅទីនោះទៅឲ្យរដ្ឋអំណាចមួយ ដឹកនាំដោយលោកប្រធានអង្គការរំដោះប៉ាលេស្ទីន Yasser Arafat។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅលើការអនុវត្តន៍ជាក់ស្តែង រដ្ឋអំណាចPalestine ត្រួតត្រាបានតែ៣%នៃដែនដីCisjordanie តែប៉ុណ្ណោះ។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងOsloមិនបាននិយាយអ្វីទាំងអស់ អំពីជោគវាសនារបស់ជនជាតិJuif ជាច្រើនម៉ឺននាក់ ដែលបានមកតាំងលំនៅឋាន នៅCisjordanieនិងនៅGaza តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៧មកម៉្លេះ។
នៅទីបំផុត ទាំងរដ្ឋាភិបាលIsraëlរបស់លោកYitzhak Rabin ទាំងរដ្ឋអំណាចPalestine របស់
លោកYasser Arafat ត្រូវប្រឈមមុខរៀងៗខ្លួន នឹងពួកជ្រុលនិយមJuif ព្រមទាំងពួកជ្រុលនិយមPalestine ដែលមិនព្រមទទួលកិច្ចព្រមព្រៀងOsloជាដាច់ខាត។
នៅខាងភាគីPalestine ពួកជ្រុលនិយមហាម៉ាស់(Hamas) និងDjihad islamique បានប្រកាសបន្តការតស៊ូតទៅទៀត រហូតដល់កំទេច Israëlឲ្យទៅជាផេះ។ គឺនៅក្នុងន័យនេះហើយ ដែលនៅឆ្នាំ១៩៩៤ ពួកជ្រុលនិយមHamas បានបង្កអំពើភេរវកម្មអត្តឃាត ជាលើកទីមួយបង្អស់។ នៅខាងភាគីIsraëlវិញ សកម្មជនជ្រុលនិយមម្នាក់បានធ្វើឃាតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីYitzhak Rabin នៅថ្ងៃទី៤វិច្ឆិកាឆ្នាំ១៩៩៥។ ម៉្លោះហើយ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៥ទៅ កងចក្រនៃអំពើហិង្សាបានផ្តើមវិលខ្ញាល់ឡើងវិញ នៅក្នុងភូមិភាគដើមបូព៌ា។ ពួកHamas បង្កភេរវកម្មអត្តឃាត ឯរដ្ឋាភិបាលIsraëlវិញ ឆ្លើយតបដោយប្រើកាំភ្លើងធំ យន្តហោះចម្បាំង និងរថក្រោះ ដើម្បីវាយបង្រ្កាបទៅលើប្រជាជនPalestineដោយឥតរើសមុខ។
នៅឆ្នាំ២០០០ លោក Bill Clinton ប្រមុខរដ្ឋអាមេរិកាំងជិតអស់អាណត្តិ បានខ្នះខ្នែងរៀបចំ
ជំនួបកំពូលមួយថ្មីរវាងIsraëlនិងPalestine។ ជំនួបកំពូលដែលគេហៅថា “ជំនួបកំពូលនៃភ័ព្វ
សំណាង»ចុងក្រោយនេះ បានប្រព្រឹត្តទៅ នៅCamp David សហរដ្ឋអាមេរិក។ គោលដៅ កាលណោះ គឺដោះស្រាយចំណុចស្មុគស្មាញមួយចំនួន រួមមាន លក្ខន្តិកៈនៃទីក្រុងJérusalem បញ្ហាជនភៀសខ្លួនPalestineនិងបញ្ហានៃការបន្តធ្វើអាណានិគមកិច្ចរបស់ពួកJuif នៅក្នុងដែនដីកាន់កាប់។ ក៏ប៉ុន្តែ ភាគីទាំងពីរ IsraëlនិងPalestineមិនត្រូវគ្នា ជាពិសេសជុំវិញ
លក្ខន្តិកៈរបស់ទីក្រុងJérusalem។ សូមបញ្ជាក់ថា ទីក្រុងJérusalemជាទីក្រុងសក្ការៈមួយ សម្រាប់អ្នកកាន់គ្រិស្តសាសនា អ្នកកាន់សាសនាJuif និងអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ ទីក្រុងនេះ ត្រូវបានឋិតនៅក្រោមការកាន់កាប់ទាំងស្រុងរបស់Israël ក្រោយសង្គ្រាម ឆ្នាំ១៩៦៧។ លោកYasser Arafat ប្រធានអង្គការOLP ចង់បានទីក្រុងJérusalemមកវិញ យកមកធ្វើជារដ្ឋធានីនៃអនាគតរដ្ឋPalestineឯករាជ្យ។
នៅសប្តាហ៍ក្រោយ ខ្ញុំនឹងផ្តើមសិក្សាលម្អិតទៅលើស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន នៃភូមិសាស្ត្រ នយោបាយរបស់ភូមិភាគដើមបូព៌ា៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ