ព្រះវិហារ៖ កម្ពុជាគួរត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អដើម្បីទប់ទល់ចំហាយអាក្រក់ពីភាគីថៃ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:០៩
តែប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយពីតុលាការក្រុងឡាអេចេញសេចក្តីសម្រេចដែលផ្តល់ប្រៀបឈ្នះដល់កម្ពុជា បញ្ហាព្រះវិហារបានដុតកម្តៅនយោបាយថៃសារជាថ្មី។ គណបក្សប្រឆាំងថៃបានដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងទៅលើរដ្ឋាភិបាលកុំឲ្យទទួលយកសេចក្តីសម្រេចនេះ។ អ្នកជំនាញការថៃក៏បានបង្ហាញជាស្រេចអំពីយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ទប់ទល់ជាមួយកម្ពុជាក្នុងន័យមិនគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិដោយងាយស្រួលឡើយ។ ក្នុងបរិបទនេះ កម្ពុជាត្រូវតែត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អបំផុតដើម្បីទប់ទល់ជាមួយចំហាយនយោបាយនិងមហិច្ឆតារបស់ប្រទេសថៃ។
ដូចដែលគេបានមើលឃើញតាំងពីមុនសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអ៊ីចឹងថា ថៃប្រាកដជានឹងមិនទទួលយកសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការអន្តរជាតិដោយងាយៗឡើយ។ ជាក់ស្តែង រដ្ឋសភាថៃបានបើកកិច្ចប្រជុំភ្លាមៗកាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីជជែកអំពីបញ្ហាព្រះវិហារ។ នៅចំពោះមុខរដ្ឋសភា គណបក្សប្រឆាំងថៃបានដាក់សម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងទៅលើរដ្ឋាភិបាលកុំឲ្យទទួលយកសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងឡាអេ។
ក្រោមសម្ពាធដ៏ខ្លាំងនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត្រា បានអះអាងថា ខ្លួនមិនដែលនិយាយសោះឡើយថានឹងទទួលយកសាលដីការបស់តុលាការមួយនេះ។ ការអះអាងបែបនេះខុសពីព័ត៌មានដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយកន្លងទៅថា កម្ពុជានិងថៃសន្យាអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការដោយសន្តិវិធីបើទោះជាសេចក្តីសម្រេចនោះទៅជាយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ឬក៏ការសន្យាបែបនេះមានតែភាគីកម្ពុជាម្នាក់ឯងទេ?
តាមពិត វាគ្មានអ្វីដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេសម្រាប់អ្នកដែលបានតាមដានបញ្ហាព្រះវិហារ។ ថៃមិនដែលបោះបង់មហិច្ឆតាចង់បានដែនដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារឡើយ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់កម្ពុជាសាលដីកាតុលាការក្រុងឡាអេកាលពីថ្ងៃទី ១១ វិច្ឆិកា មានអត្ថន័យគ្រប់គ្រាន់ដែលថាដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារគឺជារបស់ខ្មែរយ៉ាងពិតប្រាកដ។ អំណឹះតទៅ នៅសល់តែការប្រើប្រាស់ភាពវៃឆ្លាតរបស់មន្ត្រីកម្ពុជាក្នុងការបិទខ្ទប់ល្បិចកលទាមទាររបស់ថៃតែប៉ុណ្ណោះ។
ជាបឋម មានចំណុចសំខាន់ពីរនៅក្នុងសាលដីកាតុលាការក្រុងឡាអេ៖ ទី១ តុលាការបានសម្រេចថាដែនដីជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារជារបស់កម្ពុជា និងទី២ តុលាការបានច្រានចោលផែនទីឯកតោភាគីរបស់ថៃ ហើយវិនិច្ឆ័យដោយផ្អែកលើផែនទីឧបសម្ព័ន្ធ១ដែលភ្ជាប់ជាមួយសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំ ១៩៦២ ។ នេះមានន័យថាថៃគ្មានអ្វីជាសំអាងដើម្បីទាមទារយកផ្ទៃដីទំហំ ៤,៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡាជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារទៀតហើយពីព្រោះផ្ទៃដី ៤,៦ គីឡូម៉ែត្រក្រឡានេះកើតចេញពីផែនទីឯកតោភាគីឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា«ផែនទីចោរ» នេះឯង។ ដូច្នេះ បើ«ផែនទីចោរ»អស់តម្លៃ ថៃនឹងគ្មានអ្វីសម្អាងទៀតឡើយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សន្លឹកបៀដែលថៃនឹងបន្តលេងជាមួយកម្ពុជានៅពេលខាងមុខនេះគឺពួកគេនឹងច្បិចយកចំណុចមួយចំនួនដែលតុលាការមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់មកធ្វើជាហេតុផលដើម្បីអូសបន្លាយបញ្ហា។ ថៃច្បាស់ជានឹងអះអាងថា តុលាការមិនបានកំណត់បន្ទាត់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជានិងថៃទេដោយទុកលទ្ធភាពឲ្យភាគីទាំងពីរចរចាគ្នា។ ដូច្នេះ ពួកគេនឹងសម្អាងថាបើគ្មានការយល់ព្រមពីភាគីថៃ សាលដីកានេះនឹងមិនអាចអនុវត្តបានទេ។ ក្នុងករណី អាក្រក់បំផុតមួយទៀត ក្រុមជ្រុលនិយមថៃនឹងឆាឆៅរដ្ឋាភិបាលរហូតដល់វឹកវររួចហើយក៏ប្រកាសមិនទទួលយកសេចក្តីសម្រេចនេះតែម្តងក៏ថាបាន។
ពិតហើយថា នេះជារឿងរបស់ថៃ ប៉ុន្តែ កម្ពុជានឹងទទួលរងផលវិបាកនៃបញ្ហាទាំងនេះជាមិនខាន។ ដូច្នេះវាចាំបាច់ណាស់ដែលកម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យបានល្អបំផុតជាមុន។ សន្លឹកអាត់មាននៅក្នុងដៃមែន ប៉ុន្តែ ការធ្វេសប្រហែសឬខ្វះភាពឈ្លាសវៃក្នុងការទប់ទល់ក៏អាចធ្វើឲ្យចាញ់ប្រៀបគេបានដែរ។ ការព្រួយបារម្ភអំពីបញ្ហានេះមិនមែនជារឿងគ្មានហេតុផលនោះឡើយ។ មានឧទាហរណ៍ជាច្រើនមកហើយនៅក្នុងសំណុំរឿងព្រះវិហារដែលបង្ហាញពីភាពយឺតយ៉ាវរបស់កម្ពុជាក្នុងផ្នែកនយោបាយការទូតធៀបនឹងភាគីថៃ។
សូមកុំភ្លេចថា ភាពរហ័សរហួន វាងវៃ និងក្តាប់សភាពការណ៍ឲ្យបានល្អជាមុនគឺជាកត្តាកំណត់ជ័យជំនៈ ជាពិសេសករណីព្រះវិហារកម្ពុជាត្រូវប្រើនយោបាយការទូតឲ្យបានខ្លាំងក្លាទើបអាចទប់ទល់ជាមួយគូបដិបក្ខដែលប្រកបដោយមហិច្ឆតានិងល្បិចកលវាងវៃដូចជាប្រទេសថៃនេះបាន។ ជាក់ស្តែងពេលនេះ សាលដីកាតុលាការត្រូវបានភាគីថៃលើកទៅជជែកយ៉ាងល្អិតល្អន់ក្នុងរដ្ឋសភាជាស្រេចទៅហើយ។ ការជជែកនេះគឺដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមអ្នកជំនាញនិងអ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការបានយល់គ្នាផងនិងដើម្បីឲ្យប្រជាជនយល់ច្បាស់អំពីខ្លឹមសារនៃសាលដីកាតុលាការផង។
នៅកម្ពុជាឯណេះ នៅមិនទាន់មានអ្នកជំនាញណាចេញមុខមកពន្យល់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនអំពីអត្ថន័យនៃសាលដីកានេះឲ្យបានច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ គេជឿជាក់ថា ក្រុមអ្នកច្បាប់ខ្មែរមានបទពិសោធន៍គ្រប់គ្រាន់ពីបញ្ហាព្រះវិហារ និងប្រើប្រាស់ខ្លឹមសារនៃសាលដីកានេះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីផងនិងរក្សាបានសន្តិភាពតាមព្រំដែនផង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ