កម្ពុជា៖ ប្រជាធិបតេយ្យក្នុងបរិបទ ដែលទ្រឹស្តីដើរលឿនជាងខ្លឹមសារ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចាប់កំណើតនៅកម្ពុជាជាង២០ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែ វប្បធម៌នយោបាយថ្មីនេះ នៅមិនទាន់ចាក់ឫស បានជ្រៅនៅលើទឹកដីកម្ពុជានៅឡើយទេ។ ជាទូទៅ គេសង្កេតឃើញថា ប្រជាធិបតេយ្យបានរីកលូតលាស់ខ្លាំងខាងទ្រឹស្តីច្រើនជាងខ្លឹមសារ ពោលគឺ ពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនរាប់ទាំងអ្នកនយោបាយ និងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចផង បានស្គាល់ប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែ ពួកគេហាក់នៅមិនទាន់ចេះប្រើប្រាស់ប្រជាធិបតេយ្យឲ្យត្រូវតាម ខ្លឹមសារពិតប្រាកដរបស់វានៅឡើយ។ អំពើហិង្សាមួយឈុតទៀត ដែលកើតឡើង កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញគឺជាឧទាហរណ៍ថ្មីទៀតនៃការដើរខុសពី គន្លងប្រជាធិបតេយ្យ។
ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រកាន់យករបបនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មក។ របបប្រជាធិបតេយ្យមានន័យថា គឺជាការដឹកនាំប្រទេសដោយគោរពសិទ្ធិសម្រេចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាធំ។ គឺក្នុងន័យនេះហើយ បានជាសេរីភាពជួបជុំធ្វើបាតុកម្ម សម្តែងមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសេរីភាពក្នុងការបង្កើតអង្គការ សមាគម ឬសហជីពនានាត្រូវបានគេចាត់ទុកជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដើម្បីធានានូវសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
ប៉ុន្តែ ដើម្បីធានាឲ្យសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានទាំងអស់នេះប្រព្រឹត្តទៅស្របតាមន័យប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ មានកត្តាសំខាន់ពីរដែលមិនអាចខ្វះបាន៖ ទី១ គឺរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់មិនត្រឹមតែត្រូវទទួលយកនូវគោលការណ៍គោរពសិទ្ធិសេរីភាព របស់ប្រជាពលរដ្ឋជាធំប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេក៏ត្រូវបង្កលក្ខណៈគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីធានាថាសិទ្ធិសេរីភាពទាំងនោះត្រូវបានគោរពទៀតផង។ ទី២គឺ ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពទាំងឡាយ ក៏ត្រូវចេះប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួនក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវដែរ។
ប្រសិនបើគេក្រឡេកមើលអ្វីដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន លក្ខខណ្ឌទាំងពីរនេះនៅមិនទាន់អាចបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកនៅឡើយទេ។ អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលតែងព្យាយាមកម្រិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋតាមរយៈក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិនានាផង និងតាមរយៈវិធានាការជាក់ស្តែងមួយចំនួនផង។ ចំណែកឯអ្នកប្រើប្រាស់សេរីភាពសម្តែងមតិមួយចំនួនវិញក៏នៅមិនទាន់បានប្រើប្រាស់សិទ្ធិឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅឡើយដែរ។
តាមពិតទៅ ប្រសិនបើទាំងអស់គ្នាឈរលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យមែន ការជួបជុំសម្តែងមតិ គឺជារឿងដ៏សាមញ្ញបំផុតមួយប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកធ្វើបាតុកម្មគ្រាន់តែចង់សម្តែងមតិ ឬការតវ៉ាឲ្យអ្នកដឹកនាំបានលឺនិងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគេ។ ចំណែកឯ សមត្ថកិច្ចវិញគ្រាន់តែជួយសម្រួលដំណើរការបាតុកម្មនិងជួយការពារសន្តិសុខនិងសណ្តាប់ធ្នាប់ជាការស្រេច។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងអ្នកសម្តែងមតិ សម្លឹងមុខគ្នាប្រៀបដូចគូសត្រូវ បញ្ហាងាយនឹងផ្ទុះឡើងដោយចៀសមិនផុត។ អំពើហិង្សាដែលតែងកើតឡើងជាញឹកញាប់រវាងសមត្ថកិច្ចនិងអ្នកធ្វើបាតុកម្មអាចបញ្ជាក់ពីអំណះអំណាងនេះបាន។
ជាការពិតណាស់ ពាក្យថា«ប្រជាធិបតេយ្យ»កំពុងតែពេញនិយមខ្លាំងឡើងក្នុងឆាកនយោបាយកម្ពុជា។ ទាំងបក្សកាន់អំណាច ទាំងបក្សប្រឆាំង ទាំងសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋសាមញ្ញ សុទ្ធតែអះអាងថាស្រឡាញ់ប្រជាធិបតេយ្យ និងសុទ្ធតែផ្តល់សារសំខាន់ ដល់របបនយោបាយបែបថ្មីនេះ។ ប៉ុន្តែ បើពិនិត្យជារួម ពាក្យប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានគេស្គាល់តែទ្រឹស្តីច្រើនជាងខ្លឹមសារ។ ស្ថានភាពនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាតែងប្រែក្លាយទៅជាហិង្សាទៅវិញជាញឹកញាប់។
មានមូលហេតុច្រើនយ៉ាង ដែលបណ្តាលឲ្យខ្លឹមសារប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាអភិវឌ្ឍន៍យឺតជាងទ្រឹស្តី។ មូលហេតុសំខាន់ជាងគេគឺផ្នត់គំនិតចាស់គំរឹលរបស់អ្នកនយោបាយ ដែលតែងតែចាត់ទុកខ្លួនឯងថាជាអ្នកដែលមានសិទ្ធិផ្តាច់មុខក្នុងការសម្រេចកិច្ចការទាំងឡាយរបស់ប្រទេសជាតិនោះបានដិតដាមយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។ បើទោះជាដោយចេតនា ឬ អចេតនាក្តី ពួកគេហាក់ពិបាកនឹងបន្សាំខ្លួនទៅនឹងវប្បធម៌នយោបាយថ្មីដែលផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាធំ។
ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលធ្លាប់តែផ្ញើវាសនាទាំងស្រុងទៅលើអ្នកនយោបាយនោះក៏នៅមិនទាន់ស៊ាំនឹងវប្បធម៌ប្រជាធិបតេយ្យនៅឡើយដែរ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួនតែម្តង។ ដូច្នេះ ដើម្បីលើកស្ទួយវប្បធម៌ប្រជាធិបតេយ្យឲ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅទាំងទ្រឹស្តី និងខ្លឹមសារនឹងមានប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា គ្រប់ភាគីសុទ្ធតែមានចំណែកចូលរួមមិនអាចខ្វះបាន។
ការគោរពច្បាប់ គោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមក និងការទទួលខុសត្រូវ គឺជាស្នូលនៃដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។ បើខ្វះកត្តាមួយណា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាឬរហូតដល់កើតមានអំពើហិង្សានឹងកើតមានដោយពិបាកចៀសវាង។ នៅក្នុងបរិបទកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ប្រជាធិបតេយ្យដែលមានតម្លៃពិតប្រាកដគឺជាប្រជាធិបតេយ្យដែលបានមកពីសុឆន្ទៈរបស់អ្នកនយោបាយផងនិងសុឆន្ទៈរបស់មហាជនខ្មែរទូទៅផង តែមិនមែនប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវឆ្លងកាត់ការបង្ហូរឈាម និងការចំណាយជីវិតមនុស្សនោះឡើយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ